nun 72/1.maddesi hükmüne göre borçlu icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığının ispatı için tespit davası açabilir. İİK'nun 72. maddesine göre açılacak menfi tespit davalarının takip alacaklısına karşı yöneltilmesi gerekir.İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davası, takip borçlusu tarafından takip alacaklısına karşı açılır.----Somut olayda, icra takibinden önce açılan eldeki menfi tespit davasında davacı tarafından borçlu olmadığı iddiası ile hamil aleyhine de menfi tespit davası açılmıştır.Davanın açıldığı tarihte çekin vadesinin gelmediği, çekin vade tarihinde çekin davalı tarafından keşideciye başvurularak tahsil edildiği anlaşılmakla davanın konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir. Kötü niyet tazminatı talebi yönünden ise davalı tarafından davacıya yönelik bir icra takibinin bulunmaması ,davacı tarafından davalının kötü niyetli olduğu ispatlayamadığından reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Davacı istirdat davasında yalnız paranın verilmesi lazım gelmediğini ispata mecburdur.” düzenlemesini içermekte olup, bu madde hükmünde de menfi tespit ve istirdat davaları özel olarak düzenlenmiştir. Davalı-alacaklı tarafından var olduğu savunulan bir hukukî ilişkinin var olmadığının tespiti için davacı-borçlu tarafından açılan davaya, menfi tespit davası denilmektedir. Borçlu, icra takibinden önce veya sonra menfi tespit davası açabilir. Borçlu açtığı davada, maddi hukuk temelli çeşitli nedenlere dayanarak borçlu olmadığının tespitini isteyebilir. 6036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunun 3. Maddesi; ”Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. (2) Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorundadır....
Menfi tespit davası HMK'da düzenlenen yetkili mahkemelerde de açılabilir. HMK.6 madde gereği, "Genel yetkili mahkeme, davalı veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir. Yerleşim yeri, 22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre belirlenir." hükmünü içermektedir. Dava, icra takibinden sonra açılan menfi tespit davası olup, HMK.6. Madde gereği genel mahkemede veya İİK'nın 72/8. maddesi gereği, takibin yapıldığı icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesi veya davalının ikametgah mahkemesinde açılabilir. İİK.72/8. madde gereğince, icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında, yetkili mahkemeyi seçim hakkı davacı-borçludadır, ancak davacı-borçlunun, menfi tespit davasını bu mahkemelerden birisinde açmayıp yetkisiz mahkemede dava açması durumunda, seçim hakkı davalı/alacaklıya geçmektedir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE; İş bu dava 2004 sayılı İİK 89/3 maddesi uyarınca üçüncü şahıs tarafından açılan menfi tespit davasıdır. İş bu dosya görev / yetki yönünden öncelikle incelenmekle ; "Dava İ.İ.K.’nun 89/III maddesine istinaden gönderilen haciz ihbarnamesi nedeniyle ihbarnameye muhatap olan üçüncü kişi tarafından açılan menfi tespit davasıdır. İhbarnamenin gönderildiği takip, davalı alacaklı ... İnşaat Turizm San. Ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, takip borçlusu .... İnşaat ve Dış Ticaret Ltd. Şti' ye karşı kambiyo senedine istinaden yapılmış bir takiptir. Bu itibarla ticari iş niteliğindeki takip dosyasından gönderilen ihbarnameye karşı açılan menfi tespit davasının Ticaret Mahkemesinde görülmesi gerekir. (Yargıtay 19....
Maddesindeki haciz ihbarnamesi üzerine açılan menfi tespit davalarında görevli mahkemelerin Asliye Hukuk Mahkemeleri olması sebebiyle; davacının açtığı davada, mahkememizin görevli olmadığı anlaşılmakla; açılan davanın HMK'nın 115/2. Maddesi uyarınca aynı kanunun 114/1-c maddesinde belirtilen dava şartı noksanlığı nedeniyle usulden reddine, mahkememizin görevsizliğine, görevli mahkemenin İstanbul Asliye Hukuk Mahkemeleri olduğuna, İstanbul 19. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından da görevsizlik kararı verilmesi nedeniyle İstanbul 19. Asliye Hukuk Mahkemesi ile mahkememiz arasında olumsuz görev uyuşmazlığı çıktığından dosyanın taraflarca istinaf edilmediği takdirde merci tayini için İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 37. Hukuk Dairesi'ne gönderilmesine karar vermek gerekmiş ..." gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur. Dava İ.İ.K.’nun 89/III maddesine istinaden gönderilen haciz ihbarnamesi nedeniyle ihbarnameye muhatap olan üçüncü kişi tarafından açılan menfi tespit davasıdır....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tesbit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Dava, çeklere karşı açılan menfi tesbit davasıdır. 15 adet çekte davacı ... . borçlu olarak ismi yer almadığından menfi tespit davası açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır. Davacı .... A.Ş 7.10.2002 tarihinde iflas etmiştir. Menfi tespit davası 30.5.2003 tarihinde açılmıştır. İİK.nun 191.maddesine göre iflasın açılmasından sonra müflisin masaya giren mal ve hakları üzerindeki tasarruf yetkisi kalkar iflasın açılmasından sonra masaya giren haklarla ilgili dava açma hakkı iflas masasının temsilcisi olan iflas idaresine geçer....
Şahıs Tarafından Açılan Menfi Tespit DAVA TARİHİ : 16/03/2024 KARAR TARİHİ : 03/06/2024 Mahkememizde görülmekte olan 3. Şahıs Tarafından Açılan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı tarafın, .... İcra Müdürlüğü 2016/...E.sayılı dosyası ile dava dışı ... ... ve ... Ltd Şti. icra takibi başlatmış olmakla, ilgili dosyada borçlu ... ...'ın kardeşi olan müvekkiline İİK m.89 hükmünce 1, 2 ve 3.haciz ihbarnameleri gönderilmesi taleplerinde bulunduğunu, aynı zamanda borçlunun kardeşi olan müvekkili ... ile birlikte bu dosyalarda ... ..., ... ..., ... vs birçok üçüncü şahsın(akrabasının) aynı dosyada 89/1-2-3 haciz ihbarnamesi ile dosyaya borçlu olarak eklenmeye çalışıldığını; borçlu ... ...'...
Kişi tarafından açılan menfi tespit istemi İLE açılan davada yargı yeri belirlemesine ilişkindir. HUKUKİ SEBEP VE GEREKÇE: Dava İİK’nın 89/3 maddesine göre 3. Kişi tarafından açılan menfi tespit istemine ilişkindir. Bir davanın ticari nitelikte olup olmadığı, bir diğer ifade ile asliye ticaret mahkemesinde görülüp görülmeyeceği hususundaki değerlendirme Türk Ticaret Kanununun 4 üncü maddesinde gösterilen ilkelere göre yapılmalıdır. Öğretide de benimsenen görüşe göre ticari davalar mutlak ticari davalar ve nispi ticari davalar olarak iki gruba ayrılmaktadır. Türk Ticaret Kanununun 4 üncü maddesinin 1 inci bendinin (a) alt bendi uyarınca bu Kanunda düzenlenen hukuk davaları mutlak ticari davalardır. Nispi ticari davalar ise konusu ne olursa olsun, her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan hukuk davalarıdır (TTK.m.4/1)....
İcra takibinden önce açılan menfi tespit davalarında yetkili mahkemeler genel yetki kuralına göre belirlenir. 6100 sayılı HMK'nin 6.maddesinde genel yetkili mahkemenin, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi olduğu düzenlenmiştir. Dava, çeke dayalı menfi tespit istemine ilişkin olup, dava konusu çekte muhatap bankanın Abank Konya şubesi olduğu anlaşılmıştır. Dava, takipten önce açılmıştır. Takipten önce açılan menfi tespit davalarında, genel ve ilgili yasalarda öngörülen özel yetki kuralları uygulanır. İİK'nun 72/son maddesindeki yetki kuralları, takipten sonra açılan menfi tespit davalarında uygulama yeri bulunan kurallar olup, takipten önce açılan menfi tespit davaları yönünden diğer yetki kurallarını ortadan kaldırmaz. Dava, dava konusu çek sebebiyle borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkin olup, dava tarihinden önce girişilmiş bir icra takibine rastlanılmamıştır....
İcra takibinden önce açılan menfi tespit davalarında yetkili mahkemeler genel yetki kuralına göre belirlenir. 6100 sayılı HMK'nin 6.maddesinde genel yetkili mahkemenin, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi olduğu düzenlenmiştir. Dava, çeke dayalı menfi tespit istemine ilişkin olup, dava konusu çekte muhatap bankanın ... şubesi olduğu anlaşılmıştır. Dava, takipten önce açılmıştır. Takipten önce açılan menfi tespit davalarında, genel ve ilgili yasalarda öngörülen özel yetki kuralları uygulanır. İİK'nun 72/son maddesindeki yetki kuralları, takipten sonra açılan menfi tespit davalarında uygulama yeri bulunan kurallar olup, takipten önce açılan menfi tespit davaları yönünden diğer yetki kurallarını ortadan kaldırmaz. Dava, dava konusu çek sebebiyle borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkin olup, dava tarihinden önce girişilmiş bir icra takibine rastlanılmamıştır....
