Davacı vekili, keşide tarihi 10.06.2017 olan 35.500,00 TL bedelli çekin ibraz süresi geçmiş olduğundan davalı hakkında başlatılan ilamsız icra takibinde, davalının itirazı üzerine takibin durması nedeniyle sebepsiz zenginleşme iddiası ile itirazın iptalini talep etmiştir, davalı cevap dilekçesi sunmamış, mahkemece davanın kısmen kabulü ile asıl alacak yönünden itirazın iptaline, işlemiş faiz yönünden ise davanın kısmen reddine karar verilmiştir. Hükmü davacı vekili istinaf etmiştir. Çekin süresinde muhatap bankaya ibraz edilmemesi halinde hamil, ciranta ve keşideciye karşı kambiyo hukukuna dayalı müracaat hakkını kaybeder. Yani süresinde ibraz edilmeyen çek nedeniyle kambiyo hukukundan kaynaklı haklar yitirilmiş olur. Bu durumda çeke dayalı müracaat hakkını kaybeden hamil alacağına kavuşabilmesi için iki yola başvurabilir....
Davacı vekili, keşide tarihi 10.06.2017 olan 35.500,00 TL bedelli çekin ibraz süresi geçmiş olduğundan davalı hakkında başlatılan ilamsız icra takibinde, davalının itirazı üzerine takibin durması nedeniyle sebepsiz zenginleşme iddiası ile itirazın iptalini talep etmiştir, davalı cevap dilekçesi sunmamış, mahkemece davanın kısmen kabulü ile asıl alacak yönünden itirazın iptaline, işlemiş faiz yönünden ise davanın kısmen reddine karar verilmiştir. Hükmü davacı vekili istinaf etmiştir. Çekin süresinde muhatap bankaya ibraz edilmemesi halinde hamil, ciranta ve keşideciye karşı kambiyo hukukuna dayalı müracaat hakkını kaybeder. Yani süresinde ibraz edilmeyen çek nedeniyle kambiyo hukukundan kaynaklı haklar yitirilmiş olur. Bu durumda çeke dayalı müracaat hakkını kaybeden hamil alacağına kavuşabilmesi için iki yola başvurabilir....
Sebepsiz zenginleşme kurumunun sözleşmeden ve haksız fiilden doğan borçlardan en önemli farkı, hiçbir ehliyet koşuluna bağlı olmamasıdır. Sebepsiz zenginleşmeden bir borç doğması için ne fakirleşenin nede zenginleşenin fiil ehliyetine sahip olması gerekir. Geçerli bir sebebe dayanmaksızın zenginleşme koşullarının gerçekleşmesi yeter. Ayrıca işlem ehliyeti veya sorumluluk ehliyeti aranmaz. Hak ehliyetine sahip olmak sebepsiz zenginleşme ilişkisinde taraf olmaya yeterlidir. Bu özellik, sebepsiz zenginleşme kurumunun denkleştirici adaleti sağlama işlevinin sonucudur. Burada önem taşıyan sadece haksız değer kaymalarının telafi edilmesidir (Prof. Dr.Turgut Öz, Sebepsiz Zenginleşme, 1990 . İst.). Bu durumda kredi sözleşmesinin imzalandığı sırada borçlunun fiil ehliyeti bulunmadığı anlaşıldığına göre sözleşmenin geçerli olduğundan söz edilemez. Geçersiz sözleşmelerde ise herkes aldığını geri vermekle yükümlüdür....
Karar sayılı kararından anlaşılacağı üzere, Bölge Adliye Mahkemesi TTK de düzenlenen sebepsiz zenginleşme hükümleri gereği dosyada inceleme yapılmasını istemiştir. Mahkememizce senet aslı da dosyaya gönderilmiştir. Dava, yukarıdaki açıklamalar ve kabule göre; 6102 sayılı TTK'nın 732. maddesine dayalı olarak açılan sebepsiz zenginleşme davasıdır....
Mahkemenin nitelendirilmesine göre uyuşmazlık, kooperatif üyesi olmayan davalıdan sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı olarak verilen hizmet bedelinin tahsili için başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkin olup dosyanın temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın temyiz incelemesini yapmakla görevli Yüksek 3.Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 23.05.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Tarih ve numarası yukarıda yazılı hükmün incelenmesi sırasında Özel Daireler arasında meydana gelen görev uyuşmazlığının giderilmesi istenilmekle, 2797 sayılı Yasa uyarınca toplanan Başkanlar Kurulu'nca dairelerin görevsizlik kararlarıyla dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü: Dava, mahkemenin karar gerekçesinde yer alan nitelendirme uyarınca sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayalı alacağın tahsiline yönelik icra takibine itirazın iptali istemine ilişkindir. Uyuşmazlığın niteliği ve mahkemenin karar gerekçesinde yer alan nitelendirme uyarınca durumun değerlendirilmesi görevi 3. Hukuk Dairesine aittir. SONUÇ: 3. Hukuk Dairesinin görevsizlik kararının KALDIRILMASINA, dosyanın bu Daireye gönderilmesine, 27.11.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Ankara 12.Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen, tarafları, tarih ve numarası yukarıda yazılı hükmün incelenmesi sırasında Yargıtay 6.Hukuk Dairesinin 22.4.2010 gün, 2009/11561-2010/4889 sayılı, 13.Hukuk Dairesinin 12.10.2009 gün 2009/12532-11399 sayılı kararlarıyla meydana gelen görev uyuşmazlığının giderilmesi istenilmekle, 2797 sayılı Yasa uyarınca toplanan Başkanlar Kurulu’nca dairelerin görevsizlik kararlarıyla dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü: Dava, sebepsiz zenginleşme iddiasına dayalı itirazın iptali isteğine ilişkindir. Uyuşmazlığın bu niteliği itibariyle hükmün temyiz inceleme görevi 3.Hukuk Dairesine aittir. SONUÇ: Dosyanın 3. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 07.10.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının, geçerli (haklı) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demektir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Kural olarak zenginleşen, başkasının malvarlığından veya emeğinden haklı bir sebep olmaksızın elde ettiği zenginleşmeyi geri vermek zorundadır. (TBK m.77/1) Borç olmayanı rızası ile ödeyen kimse yanlışlığa düştüğünü ispat ettiği takdirde ödediğini geri isteyebilir. Burada kastedilen yanlışlık, eda ile ilgili olup, edada bulunanda bağışlama irade ve arzusunun bulunmadığını gösteren bir yanılmadır....
lll.İNCELEME ve GEREKÇE: Dava; davacının --------- çek nedeniyle sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre çek bedeli hakkında yaptığı takibe davalı keşideci tarafından yapılan itirazın iptaline ilişkindir. Çekin süresinde------ ibraz edilmemesi veya çekin------ çek hamili; ----- kendinden önceki--------ilişkiye dayalı olarak alacak davası açar ya da çek keşidecisine karşı sebepsiz zenginleşme davası açar. Zira ------ muhatap bankaya ibraz edilmemesi veya çekin zaman aşımına uğraması hallerinde,----- hukukuna dayalı müracaat hakkını kaybettiği, için bu yola başvuramaz. TTK'nın 732. maddesi uyarınca açılan davalarda ispat yükü sebepsiz zenginleşmediğini veya senet bedelini ------- hamile ödediğini savunan keşideciye aittir. (TTK madde 732/4 -son) Süresinde ibraz edilmemiş ve zamanaşımına uğramış çek delil başlangıcı niteliğinde olduğundan davacı temel ilişkiyi ve alacaklı olduğunu, tanık dahil her türlü delil ile ispatlayabilir....
Alıcı, yapılan bu sözleşmeye göre, aracın kendi üzerine tescilini talep edemeyeceği gibi satıcı da satım bedelinin ödenmesini talep edemez. 2918 sayılı Kanun'un 20- (d) maddesi uyarınca, harici satışlar geçersiz olup, herkes sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince verdiğini geri isteyebilir (Yargıtay 19. Hukuk Dairesi'nin 27/11/2018 tarihli 2018/2686 Esas - 2018/6122 Karar sayılı ilamı). Geçersiz sözleşmelerde; 6098 sayılı TBK'nın 77- 82. maddeleri gereğince, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre, taraflar karşılıklı olarak, ancak verdiklerini geri alma hakkına sahiptirler. Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için, bir tarafın mal varlığının diğer tarafın malvarlığı aleyhine çoğalması gerekir. Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir....
