Somut uyuşmazlıkta; taraflar arasındaki davanın 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 4/1-a. maddesi gereği ticari dava olduğu, Türk Ticaret Kanunu'nun 5/A. maddesi gereğince 4. maddede ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar para olan alacak, tazminat, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davaları hakkında dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulması gerektiği, davacı yanın dava dilekçesinde açıkça dava menfi tespit mahiyetinde olduğundan arabulucuya başvurmadan dava açtığını beyan ettiği, davacının arabuluculuk başvurusu yapmadan işbu davayı açmasının arabuluculuk düzenlemesinin ruhuna ve yukarıda belirtilen arabuluculuğa ilişkin yasal düzenlemelerin getiriliş amacına aykırı olduğu, her davanın açıldığı tarihteki şartlara göre değerlendirilmesi gerektiği, arabuluculuk dava şartının tamamlanabilir dava şartı niteliğinde olmadığı, davanın açıldığı tarih itibari ile davacı tarafından davalı aleyhine açılan işbu istirdat davası yönünden davanın açılmasından...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/203 Esas KARAR NO : 2021/368 DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 04/03/2021 KARAR TARİHİ : 06/04/2021 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 02/05/2021 Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: TALEP: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: Davalılardan ... Kuyumculuk Firması Tarafından müvekkillerim aleyhine kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip başlatılmıştır. Ancak icra takibine konu çekin üzerindeki imzanın müvekkile ait olmaması söz sahte imza ile çalınmış olması ve müvekkillerimin borçlu olmadığının tespitini ve icra takibinin durdurulması için ... esas sayılı menfi tespit davasını açtık. Mahkeme çeki elinde bulunduranlara karşı iki hafta içerisinde istirdat davası açmak üzere süre verilmiştir. Söz konusu istirdat davası ... esas saayılı dosyası ile ilintilidir....
Davacı yanın menfi tespit, istirdat ve malzeme bedeli talebiyle açmış olduğu dava Mahkememizin ... Esasına kaydedilmiş, davacı yanın dava dilekçesi ve talep sonucu açık olmadığından açıklanması hususunda tarafına süre verilmiş, davacı 22/11/2021 tarihli dilekçesiyle menfi tespit talebini açıklamış, Ankara Batı İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı dosyasına konu alacak tutarı olan 118.075,00TLyönünden borçlu olmadığının tespitini talep etmiş, ancak harca esas değer olarak 123.000,00TL göstermiştir. Dilekçe içeriğinde istirdat talebi yönünden somutlaştırma yükümlülüğü kapsamında somut bir iddiaya yer verilmemiş ve dava dilekçesinde 1.000,00TL istirdat talep edilmesine rağmen 22/11/2021 tarihli dilekçede 10.000,00TL istirdat talep edilmiş ancak bildirilen harca esas değer ile talep edilen menfi tespit, istirdat ve malzeme bedeli toplam talebinin örtüşmediği görülmüştür....
İstirdat davası, İcra ve İflas Kanununda düzenlenmiş olmasına rağmen, uyuşmazlığı maddi hukuk bakımından sona erdirme amacına yönelik bir davadır. İstirdat davası normal bir eda davası olup, bununla icra takibi sırasında sebepsiz olarak ödendiği iddia edilen paranın geri verilmesi istenir. İstirdat davasının biri takip hukukuna, diğeri maddi hukuka ilişkin olmak üzere iki şartı vardır. İlk şart, geri verilmesi istenen paranın icra takibi sırasında ödenmiş olmasıdır. İkinci şart ise, maddi hukuk bakımından aslında borçlu olmadığı bir parayı cebri icra tehditi altında ödemek zorunda kalmış olmasıdır (İİK.m.72/Vll). İstirdat davasında önemle vurgulanması gerekli bir husus daha vardır ki, o da; borç olmayan paranın tamamen ödendiği tarihten itibaren 1 yıllık hak düşürücü süre içinde istirdat davasının açılması gerekir (İİK.m.72/Vll)....
Menfi tespit davasında öncelikli olarak bir alacağın varlığının tartışıldığı ve davanın devamı sırasında cebri icra tehdidi altında ödeme yapılması durumunda menfi tespite ilişkin talebin istirdat talebine dönüşmesi kuvvetle muhtemel olduğu , alacak ve tazminat ilişkin istirdat taleplerinin arabuluculuk dava şartına tabi olduğu tartışmadan varestedir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : İstirdat Uyuşmazlık, alım satım sözleşmesinden kaynaklanan alacak talebine ilişkindir. Bu durumda temyiz incelemesi dairemizin görevi dışında bulunduğundan dosyanın görevli Yargıtay 13. Hukuk Dairesi Başkanlığı'na gönderilmesine, 01.04.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle: Davacı tarafın dava dilekçesinde borcun kendilerine ait olduğunu inkar etmediğini ayrıca davalı şirketin bononun yetkili hamili olduğunu, istirdat davası ile ancak gerçekte borçlu olunmayan paranın iadesinin istenebileceğini, senedin zorunlu unsurları barındırdığı beyanla davanın reddini talep etmiştir. İcra İflas Kanunu 72/6. Ve 72/7. Fıkralarında düzenlenen istirdat davası; borçlu olmadığı bir parayı tamamen ödemek mecburiyetinde kalan şahıs için düzenlenmiştir. Davacı taraf istirdat talebini senedin zorunlu unsurları taşımadığı gerekçesine dayandırmaktadır. Ayrıca davalının yetkili hamil olmadığını iddia etmektedir. Takip konusu senet incelendiğinde lehtar ünvanının tam olarak yazılmadığı sabit ise de Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 16/09/1996 tarih 9811-103060 sayılı kararı ile 07/04/1997 tarih 3888-4279 sayılı kararında da belirtildiği üzere tüzel kişinin ünvanı kısaltılmış olarak yazılması senedin bono vasfını etkilemeyecektir....
Bunun için, takip devam ederken alacaklıya karşı menfi tespit davası açabileceği gibi, böyle bir menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemiş ise ödemiş olduğu paranın kendisine verilmesi için alacaklıya karşı istirdat davası açabilir (Kuru, B.: İcra ve İflâs Hukukunda Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, Ankara 2003, s. 233). Başka bir şekilde ifade etmek gerekirse, menfi tespit davası icra takibinden önce sonuçlanmaz ve ihtiyati tedbir kararı verilmemiş olması (veya ihtiyati tedbir kararının kaldırılması) nedeniyle, (menfi tespit davası görülmekte iken) borç alacaklıya (davalıya) ödenmiş olursa, menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir (m.72/6); yani menfi tespit davası (kendiliğinden) istirdat davasına dönüşür; bu hâlde mahkeme menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam eder (Kuru, B: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, Ankara, 2017, s. 146)....
"İçtihat Metni" Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi Uyuşmazlık, bankacılık işleminden kaynaklanan istirdat (alacak) istemine ilişkin olup, dosyanın temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır. SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın temyiz incelemesini yapmakla görevli Yüksek 11.Hukuk Dairesi Başkanlığına gönderilmesine, 13.07.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi....
