"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 10.11.2011 gününde verilen dilekçe ile irtifak hakkının kaldırılması talebi üzerine bozmaya uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 24.11.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, irtifak hakkının kaldırılması istemine ilişkindir....

Mahkemece, bilirkişi incelemesi yaptırılmış, bilirkişilerin üst hakkı sözleşmesinin 4.maddesine aykırı bir davranış bulunmadığını saptamaları üzerine de dava reddedilmiştir. Hükmü, davacı Hazine temyiz etmiştir. Türk Medeni Kanununun 726.maddesinde yapılan tanımlamaya göre üst hakkı; bir üst irtifakına dayalı olarak başkasına ait bir arazinin altında veya üstünde sürekli kalmak üzere inşa edilen yapıların mülkiyetinin irtifak hakkı sahibine ait olmasını ifade eder. Bu şekilde yasa koyucu zeminin mülkiyeti malike ait iken, üst hakkına konu yapıların mülkiyetini hak sahibine bırakmıştır. Türk Medeni Kanununun 780.maddesine göre irtifak hakkının kurulması için, tapu kütüğüne tescil şarttır. Aynı yasanın 781.maddesi uyarınca da irtifak hakkı, bir sözleşmeyle kurulur. Üst hakkı irtifakı sözleşmeyle kurulduğundan, taraflar sözleşmede kararlaştırılan hükümlerle bağlıdır....

Bilindiği üzere üst hakkı, başkasının taşınmazı üstünde veya altında inşaat yapma veya önceden yapılmış bir inşaatı koruma yetkisi sağlayan ve inşaat üzerinde irtifak hakkı sahibine mülkiyet hakkı kazandıran bir irtifak hakkıdır. Üst hakkına ilişkin hükümlerin Türk Medeni Kanununun 726. ve 826 ila 836. maddelerinde düzenlendiği görülmektedir. Üst hakkı olarak tanımlanan bu hakkın, bağımsız ve sürekli nitelikte ise hak sahibinin istemi üzerine tapu kütüğüne “taşınmaz” olarak kaydı mümkündür. ( TMK m. 826/3) En az otuz yıl için kurulan üst hakları sürekli nitelikte kabul edilir. Üst hakkını bağımsız kabul edebilmek için de başkasına devrinin taraflarca kısıtlanmamış olması gerekir. Öte yandan; irtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer (TMK m.783). Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir....

DAVA Davacı vekili dava dilekçesinde; Hazine adına kayıtlı 127 ada 1 parsel numaralı taşınmaz üzerinde 450 yatak kapasiteli personel lojmanı yapılmak üzere düzenlenen taahhüt senedi ve 14.04.1997 tarih ve 413 yevmiye numaralı Resmi Senet ile Teteka Tekirova Tatil Köyü İşletmecilik A.Ş. lehine üst hakkı tesis edildiğini, daha sonra düzenlenen taahhüt senedi ve 12.02.2008 tarih, 834 yevmiye numaralı Resmi Senet ile üst hakkının Martı Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.’ye devir edildiğini, üst hakkının asıl dayanağını oluşturan kesin tahsis işleminin Kültür ve Turizm Bakanlığınca iptal edilmesi nedeniyle yapılan tebligata rağmen irtifak hakkının tapudan terkin edilmesi için davalı şirketin idareye başvuruda bulunmadığını belirterek, taşınmaz üzerinde kurulan irtifak (üst) hakkının iptali ve tapudan terkinine karar verilmesini talep etmiştir. II. CEVAP 1....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 23.05.2014 gününde verilen dilekçe ile irtifak hakkının kaldırılması (terkini) talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 11.06.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, üst hakkının kaldırılması isteğine ilişkindir. Davacı Hazine vekili, mülkiyeti Hazineye ait taşınmaz üzerinde mülga ... Belediye Başkanlığı lehine 20 yıl süre ile irtifak hakkı tesis ediliğini, bu tahsisin Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik’in 24. maddesi gereğince ... Bakanlığı Yatırım İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından iptal edildiğini beyanla, davalı lehine tesis edilmiş üst hakkının terkini ile taşınmazın üzerinde bulunan yapılarla birlikte ......

Dava, irtifak hakkının terkini istemine ilişkindir. Genel bir anlatımla irtifak hakkı, mülkiyet hakkına tanıdığı yetkilerin mülkiyet hakkından bağımsızlaştırılarak malik tarafından taşınmazın başkasına tahsis edilmesidir. Bu şekilde malik tarafından başkalarına (irtifak hakkı sahibine) bir maldan faydalanma, yararlanma yetkisi veya malike mülkiyet hakkının sağladığı yetkiyi kullanmaktan çekinme borcu yüklenir. Somut olayda da; dava konusu 3450 parsel sayılı taşınmaz üzerine davalı lehine inşaat hakkı tesis edilmiştir. Resmi senet içeriğine dahil edilen ve irtifak hakkının içeriğini ortaya koyan 07.12.1989 tarihli taahhüt senedine göre taşınmaz üzerine yat limanı ve yan üniteleri yapılarak işletmeye açılacaktır. Bu durumda tesis edilen irtifak hakkının Türk Medeni Kanununun 827. maddesinde düzenlenen üst hakkı olduğu kuşkusuzdur....

Tapu Kanununun 26. maddesinde de resmi senet düzenlemek suretiyle yapılacak işlemler arasında “üst hakkı irtifakı” da gösterilmiştir. Üst hakkının resmi senetle kurulması zorunluluğunun sonucu olarak üst hakkının devri işleminin de resmi senetle ve iradi olarak yapılması gerekir. Bütün bu açıklamalardan sonra görülüyor ki, müstakil ve daimi bir hak olarak tapunun ayrı bir sayfasına tescil edilmemiş irtifak hakkının devri mümkün olmadığı gibi, irtifak hakkı müstakil ve daimi hak olarak tapu siciline tescil edilmiş olsa dahi devri yine resmi sözleşme ile ve iradi olarak gerçekleştirilebilir. Orta yerde müstakil ve daimi hak olarak tapu kütüğüne ayrı bir sayfada tescili yapılmış üst hakkı bulunmadığı ve taraf iradeleri üst hakkının devri yönünde birleşmediği halde istemin reddi yerine yasa hükümleri bir yana bırakılarak hükmen devir kararı kurulması doğru olmamıştır. Karar açıklanan nedenle bozulmalıdır....

tadil edildiği, 18/04/2008 tarihli ve 2327 yevmiye numaralı Resmi Senet ile taşınmaz üzerindeki irtifak hakkının davalı Mirax Tur. ......

Hak lehtarı bu şirketin başka bir şirket ile birleşmesinde Maliye ve Gümrük Bakanlığınca olumlu görüş verilmesi halinde Turizm Bakanlığınca birleşmeye izin verilebilir“ hükümleri bulunmaktadır Az yukarıda değinildiği gibi, üst hakkının müstakil bir sayfaya kaydedilebilmesi için sürekli ve bağımsız nitelik arz etmesi gerekmektedir. Taraflar arasındaki üst hakkı sözleşmesi içeriğine göre, dava konusu üst hakkının sürekli nitelikte olduğu kuşkusuzdur. Ancak, devrinin izne tabi tutularak yukarıda anılan kısıtlayıcı hükümlerin bulunması bağımsız bir üst hakkı olmadığını göstermektedir. Yukarıda açıklandı gibi davalı lehine kurulan üst hakkında kısıtlayıcı hükümler bulunduğundan Medeni Kanunun 826. maddesi uyarınca daimi ve müstakil üst hakkı kurulması mümkün değildir....

, mahkeme aksi durumun kabulü halinde ise TMK md. 765 gereğince terkin işlemi için davacı taraftan bedel talep edilmesine engel bir durum söz konusu olmadığını, Kamulaştırma Kanunu ve Türk Medeni Kanunu'na göre irtifak hakkının bir bedel karşılığında kaldırılması gerektiğini, bu bedeli almanın müvekkili kurumun en doğal hakkı olduğunu, irtifak hakkının mutlak daimi bir hak olup ayni bir hak olduğunu ve zamanaşımına uğramasının söz konusu olmadığını, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir....