"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 20.02.2009 gününde verilen dilekçe ile tapu iptali ve tescil istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 10.03.2010 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi müdahil vekili ve davalı tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Davalı, satış bedelinin kendisine ödenmediğini, aslında sözleşmenin borç alınan paranın teminatı olmak üzere yapıldığını, davanın reddini savunmuştur. Davaya müdahil olarak katılan pay maliki, şuf’a hakkı kullandığını, taşınmazın kullandığı bu hak sebebiyle adına tescilini talep etmiştir....

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ Davacı istinaf başvuru dilekçesinde özetle; Davasını tapu iptali ve tescil davası olarak açtığını, tarlayı davalı amcasının sattığı için davanın amcasına karşı açılacağını düşündüğünü, dava açmasına ve mağduriyetine neden olanın davalı olduğunu, bu nedenle davanın davalı üzerinden yürütülmesini ve davasının kabul edilmesini talep etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE Dairemizce HMK'nın 355. maddesi kapsamında istinaf dilekçesinde belirtilen hususlarla sınırlı olmak üzere ve kamu düzenine ilişkin hususlar resen dikkate alınarak yapılan inceleme neticesinde; Dava,önalım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil iteğine ilişkindir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 734/1.maddesine göre açılacak önalım hakkı nedeniyle tapu iptal ve tescil davası alıcıya karşı açılır....

ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 15/10/2019 NUMARASI : 2019/80 2019/601 DAVA KONUSU : Tapu İptali Ve Tescil (Önalım Hakkından Kaynaklanan) KARAR : Taraflar arasındaki davanın yapılan yargılaması sonunda kurulan hükmün Bölge Adliye Mahkemesince incelenmesi davacı vekili ve davalı vekili tarafından istenilmekle dosya incelendi....

Dayanağı TMK'nın 732. ve devamı maddeleri olan yasal önalım hakkı eşya hukukuna dayalı ve mal varlığı hakkına ilişkin bir dava olup doğrudan ticari işletmeyle ilgili olmadığından davanın Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmesi gerekir. Dava, davacı şirket ile davalı şirket arasındaki şuf'a hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Malvarlığı haklarına yönelik davanın, 6100 sayılı HMK'nın 2. maddesi uyarınca genel hükümlere göre asliye hukuk mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir. HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-6100 sayılı HMK'nın 21. ve 22. maddeleri gereğince Ankara 7.Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 2-Dosyanın merci tayini talebinde bulunan Mahkemesine iadesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 362/1-c maddesi gereğince kesin olarak oy birliği ile 17.03.2021 tarihinde karar verildi. Gerekçeli Kararın Yazıldığı Tarihi : 17/03/2021 ... Başkan ......

Somut olayda; davacı, paydaşı olduğu ... ada .. parsel sayılı taşınmazda 08.08.2005 tarihli akit ile 3/6 hisse satın alan davalıya karşı önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil isteminde bulunmuştur. Davacı, aynı akte ilişkin olarak ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/151 Esas (eski 2006/146 Esas) sayılı dosyası ile önalım hakkına dayalı olarak tapu iptali ve tescil talebinde bulunmuş ise de davacı tarafça takip edilmediğinden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş ve karar kesinleşmiştir. Dosyamız davacısı tarafından aynı akte ilişkin olarak ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/... Esas sayılı dosyası ile önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil davası açılmış ise de gider avansı yatırılmadığı gerekçesiyle bu davanın da usulden reddine karar verildiği ve kesinleştiği görülmüştür. Davacıya 08.08.2005 tarihli akte ilişkin olarak TMK'nın 733/3. maddesine göre üç aylık hak düşürücü sürenin başlaması için noter aracılığı ile bildirim yapılmadığı anlaşılmaktadır....

Mahkemece, açılan davanın davaya konu taşınmaz payları yönünden kabulü ile; davaya konu olan taşınmaz paylarının davalı T7 adına kayıtlı olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline, karar verilmiştir. Kararı, davalılar vekilleri ayrı ayrı istinaf etmiş, istinaf dilekçelerinde özetle; Şanlıurfa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/503 esas 2019/134 karar sayılı ilamının kaldırılmasını ve talepleri doğrultusunda karar verilmesini istemiştir. Dava ön alım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil isteğinden ibarettir. HMK'nun 355.maddesi gereğince istinaf incelemesi; belirtilen istinaf sebepleri ve kamu düzeni ile ilgili konularla sınırlı olarak yapılmıştır. Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır....

Maddesine göre de "İlk derece mahkemesinde ileri sürülmeyen iddia ve savunma istinafta dinlenemez ve istinafta yeni delillere dayanılamaz." Dava, sınırdaş arazi maliki tarafından açılan önalım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil talebine ilişkindir. 30/4/2014 tarihli ve 6537 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda değişiklik yapılmış ve Kanuna “Önalım hakkı” kenar başlıklı 8/İ maddesi eklenmiştir....

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:Çorum 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/456 esas, 2022/297 karar sayılı dava ve birleşen dava dosyalarında verilen tapu iptali ve tescil (önalım hakkından kaynaklanan) talebinin kabulüne karşı, davalı Bekir Cebeci vekili tarafından istinaf yoluna başvurması üzerine, dosyanın yapılan inceleme sonucunda; İddia ve savunmaya mahkemece toplanıp değerlendirilen deliller ile duruşma tutanaklarına yansıyan bilgi ve belgelere göre; İstinaf incelemesine konu ve esas teşkil eden eldeki dava; tapu iptali ve tescil (önalım hakkından kaynaklanan) istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılıp bitirilen yargılama sonucunda, "......

DELİLLER : Tapu kayıtları, resmi senet, Keşif, Bilirkişi raporları, Kroki, Banka dekontu, Delil listeleri, sunulan ve toplanan deliller, DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, 6537 sayılı Kanundan kaynaklanan önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Yerel mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, davalı vekili hükmü süresinde istinaf etmiştir. Kamu düzenine aykırılık yönünden re'sen yapılan inceleme sonunda; 492 sayılı Harçlar Yasası'nın 16. maddesi gereğince değer ölçüsüne göre harca tâbi işlemlerde 1 sayılı tarifede yazılı değerler esastır. Aynı Yasa'nın 28. maddesinin (a) bendinde karar ve ilâm harcının dörtte birinin peşin, geri kalanın kararın verilmesinden itibaren bir ay içinde ödeneceği hükmü yer almıştır. Yine aynı Yasa'nın 32. maddesinde yargı harçları ödenmedikçe müteakip işlemlerin yapılmayacağına dair emredici hüküm konulmuştur....

Mahkemece, açılan davanın kabulü ile, Kahramanmaraş İli, Pazarcık İlçesi, Sarıerik Mahallesi, 159 Parsel ve 161 Parsel'de bulunan davalı Battal oğlu T3 adına kayıtlı 1/9'ar hissenin önalım hakkı nedeniyle tapusunun iptali ile davacı İmam kızı T1 adına tesciline, ön alım bedeli ve tapu masrafları olarak belirlenen 62.554,13 TL' nin karar kesinleştiğinde davalı T3a ödenmesine, karar verilmiştir. Kararı, davalı vekili istinaf etmiş, istinaf dilekçesinde özetle; Pazarcık 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/758 esas 2019/97 karar sayılı ilamının kaldırılmasını ve talepleri doğrultusunda karar verilmesini istemiştir. Dava ön alım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil isteğinden ibarettir. Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır....