Vasiyetnamenin tenfizi (yerine getirilmesi) davasının görülebilmesi için, vasiyetnamenin açılıp okunup kesinleşmesinden sonra itiraza uğramaması veya itiraz edilmiş ise buna ilişkin vasiyetnamenin iptali veya tenkisine yönelik davaların kesinleşmesi gerekmektedir. Somut olayda vasiyetnamenin iptali davasının kesinleştiği tarih olan 27/10/2000 tarihi vasiyet alacaklısının (davacının) ölüme bağlı kazanmayı öğrendiği tarihin başlangıcı olarak belirlenmiştir. 743 sayılı MK.nun 580. Ve 4721 sayılı TMK.nun 602.maddesinde 10 yılllık zamanaşımı süresi bu tarihte başlar....
Mahkemece bozma ilamına uyulmasına karar verildikten sonra davaya konu vasiyetnamenin Beyoğlu 2. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 1991/10 Tereke dosyasında yasal mirasçılar huzurunda açılıp okunduğu, yasal mirasçıların vasiyetnamenin varlığından ve varsa saklı paya tecavüz edildiğinden haberdar oldukları, vasiyetnamenin iptali için TMK'nın 559., tenkis davası için TMK'nın 571. maddelerinde gösterilen bir yıllık süre içerisinde bu davayı açmadıkları, vasiyetnamenin açılıp okunduğu 1991 yılından dava tarihine kadar 10 yıllık uzun zamanaşımı süresinin de geçtiği gerekçesiyle davanın süre yönünden reddine karar verilmiş, hüküm davacılar tarafından temyiz edilmiştir. Uyuşmazlık, murisin vasiyetname düzenlendiği sırada tasarruf ehliyetinin bulunmaması ve vasiyetnamenin şekil kurallarına aykırı olması nedenlerine dayalı vasiyetnamenin iptali ile tenkisi talebine ilişkindir....
Buna göre verilen bir aylık süre içerisinde vasiyetnamenin iptali davası açılmadığı takdirde vasiyetnameyi açan mahkeme, atanmış mirasçının talebi üzerine kendisine atanmış mirasçılık belgesi, belirli mal bırakma şeklindeki vasiyetnamelerde ise lehine mal bırakılan kişinin talebi üzerine vasiyet alacaklısı belgesi verecektir. Vasiyetnamenin iptali davası açılmış ise istem bulunsa dahi atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı belgesi verilmeyecek, bu belgenin verilebilmesi için vasiyetnamenin iptali davasının kesinleşmesi beklenecektir. Öte yandan atanmış mirasçılık belgesi veya vasiyet alacaklısı belgesinin, öncelikle vasiyetnamenin açıldığı dosyadan verilmesi gerekmekle birlikte, vasiyetname açıldıktan sonra aradan uzun zaman geçmiş, vasiyetnameyi açan mahkemenin kapanmış olması vb. durumlarda ilgilinin sulh hukuk mahkemesinde yeni bir dava açarak bu belgeleri istemesi de mümkündür....
Dava, vasiyetnamenin iptali istemine ilişkindir. İDM tarafından davaya konu vasiyetnamenin davalının beyanı dikkate alınarak murisin yanıltılarak yapıldığının kabulü ile davanın kabulüne dair karar verilmiş, karar davalı tarafça istinaf edilmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 557 nci maddesinde ölüme bağlı tasarrufların iptali sebepleri sınırlı olarak belirtilmiş olup, bunlar; 1- Ehliyetsizlik, 2- Tasarrufun yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmış olması, 3- Tasarrufun içeriğinin bağlandığı koşullar veya yüklemelerin hukuka veya ahlâka aykırı olması, 4- Tasarrufun kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış olması hâlleridir. TMK’nın 557 nci maddesinde sayılan sebeplerin bulunması hâlinde vasiyetnamenin iptali gerekir. Bu sebepler dışında kalan durumlara dayanılarak ölüme bağlı tasarrufun iptali istenilemez ise de, koşullarının varlığı durumunda tenkis talebine konu edilebilir (TMK. m. 560- 562)....
CEVAP Davalı ... vekili, vasiyetnamenin usul ve yasaya uygun olduğunu, işlemin iptali şartlarının bulunmadığını, diğer davalı ...'nin vasiyet alacaklısı olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur. III....
Mahkemece; iptal davası açılma şartları TMK'nın 557.maddesinde sayıldığı, açılıp okunan vasiyetnamenin anılan kanun maddesinde sayılan iptal sebepleri kapsamında olmadığı, usulüne uygun tanzim edildiği ve hukuken geçerli olduğu, diğer taraftan, esas olanın ölüme bağlı tasarruf olan vasiyetnamenin ayakta tutulması ilkesi olduğu, davacının vasiyeti kabul etmemesi vasiyetnamenin geçerli olmadığını göstermemekle birlikte, tenfiz edilmesi hususunda davacının muhayyer olduğundan davanın reddine kararı verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir. Davacı, muris tarafından kendisine vasiyet edilen taşınmazlarda annesinin de hakkı olduğunu ileri sürerek vasiyetnamenin iptalini, eş söyleyişle vasiyetnamenin reddini istemiştir. Bir davada dayanılan maddi vakıaları açıklamak taraflara, bu olguları hukuken nitelendirmek ve uygulanacak yasa maddelerini arayıp bulmak ve doğru olarak yorumlayıp uygulamak hakime aittir. (HUMK 76., HMK 33.md) Vasiyet alacaklısı dilerse vasiyeti reddedebilir....
Vasiyet alacaklısının alacak hakkının hukuki sebebi olan vasiyet her ne kadar mirasbırakanın sağlığında yapılıyorsa da, bu bir ölüme bağlı tasarruf olduğundan, vasiyet alacağı ancak mirasbırakanın ölümü ile doğar. Vasiyet alacaklısı, kendisine vasiyet edilen şey üzerindeki mülkiyet hakkını ancak bu malın vasiyetin yerine getirilmesi (tenfizi) yoluyla kendisi adına tescili sonucunda kazanır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : VASİYETNAMENİN İPTALİ VE TENKİS Taraflar arasında görülen vasiyetnamenin iptali ve tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın kısmen kabul kısmen reddine ilişkin olarak verilen karar davalılar vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, vasiyetnamenin iptali ve tenkis isteğine ilişkindir....
Taraflar arasındaki mirsaçılıktan iskatın iptali davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairemizin 17/05/2021 gün ve 2018/3342 Esas, 2021/3230 Karar sayılı ilamı ile düzeltilerek onanmasına karar verilmişti. Süresi içinde davacı vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü: _ K A R A R _ Dava, vasiyetname yolu ile mirasçılıktan çıkarmaya (ıskata) ilişkin ölüme bağlı tasarrufun iptali isteğine ilişkindir. Davacı vekili, mirasbırakan ...'ın davacıyı Yatağan Noterliğinin 27.10.2004 tarih ve 8488 yevmiye numaralı vasiyetnamesiyle mirasından ıskat edildiğini belirterek, bahsi geçen ölüme bağlı tasarrufun iptaline karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, ilk olarak davanın reddine karar verilmiş; hükmün Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 04.11.2013 tarihli, 2013/1906 Esas, 2013/25049 Karar sayılı ilamı ile bozulmasına karar verilmiştir....
Ne var ki; vasiyetname ile yararına kazandırma yapılan mirasçılar da, mirasta saklı pay sahibidir.4721 sayılı TMK. nun 561. maddesi uyarınca, saklı pay sahibi birden fazla mirasçıya ölüme bağlı tasarrufla yapılan ve tasarruf nisabını tecavüz eden teberruların tenkisinin istenmesi halinde, bu mirasçılardan herbirine saklı paylarından fazla isabet eden miktarlar orantılı olarak tenkise tabidir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, açıklanan kural dikkate alınmamıştır. Hâl böyle olunca; Mahkemece yapılacak iş, saklı pay sahibi birden fazla mirasçıya aynı ölüme bağlı tasarrufla teberruda bulunulduğu gözetilerek herbirinin, saklı paylarından fazla aldıkları miktarların orantılı olarak tenkise tabi tutulması ve sabit tenkis oranının bu esasa göre belirlenmesi ve usulü kazanılmış haklarda gözetilerek hasıl olacak sonuca göre hüküm kurulması gerekirken bu hususun gözetilmemesi doğru olmadığı gibi sanki davalının babası ...'...
