Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK 651/2. maddesi uyarınca çek hamiline aittir. Yine boş çek yaprakları kıymetli evrak niteliğinde olmadığından davacının boş çek yapraklarıyla ilgili kambiyo senetlerine özgü iptal davası açamayacağı açıktır. Bu itibarla, davacının murisine ait olan ve zayi edildiği bildirilen boş çek yapraklarının zayi nedeniyle iptali için davacının dava açamayacağı, davacının hamil kabul edilemeyeceği, boş çek yapraklarının çek niteliğinde olmadığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmakla, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir....
Aynı şekilde, boş çek yapraklarının veya çek koçanının kaybedilmesi ya da hırsızlık vb olaylar nedeni ile zayii edilmesi halinde boş çek yaprakları kıymetli evrak vasfında olmadığından zayii nedeniyle iptali istenemez (11 H.D. 01/06/2016, 2015/11491 E, 2016/6040 K; 11 H.D. 20/04/2016, 2016/9918 E, 2016/4430 K). Somut olayda; davacı taraf, boş çek yapraklarının zayii nedeniyle iptalini talep etmiştir. TTK 780 ve 781 maddeleri gereğince imzasız çek yapraklarının çek vasfı taşımadıkları gibi kıymetli evrak zilyetinde de değildir. Bu nedenlerle zayi oldukları gerekçesiyle iptallerine karar verilmesi de mümkün değildir (Yargıtay 11. H.D. 2016/3012 E. 2017/5123 K.). Dava konusu edilen çek yapraklarının boş çek yaprağı olduğunun davacı tarafından dava dilekçesinde beyan edildiği, davacının iptal talep etme hakkı bulunmadığından davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2023/490 Esas KARAR NO :2023/534 DAVA:Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ:27/07/2023 KARAR TARİHİ:28/07/2023 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili sunduğu dava dilekçesi ile;E1-... - E1-... nolu boş çek yapraklarının kaybolduğunu, gereğinin yapılmasını talep ve dava etmiştir. Tüm dosya kapsamının ve delillerin değerlendirilmesi sonucunda: Dava; kıymetli evrak iptali davasıdır. Davacı keşideci ve çek hesabı sahibi olduğunu, çeklerin halen boş çek yaprakları şeklinde olduğunu bildirmekle; kıymetli evrak vasfı taşımayan boş çek yapraklarının keşidecisinin davacı olduğu anlaşılmakla davacı hamil sıfatını haiz olmadığından zayi nedeniyle çek iptali davasını ancak kıymetli evrak niteliğinde bulunan çek hamili açabilecektir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2018/122 Esas KARAR NO : 2021/288 DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 06/02/2018 KARAR TARİHİ : 13/04/2021 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekilinin dava dilekçesi özetle; Müvekkilinin işyeri adresinin kasasında bulunan ... Bankası A.Ş. .../İstanbul Şubesine ait ... çek numarasından başlayarak ... Çek numarasına kadar 9 adet tanzim edilmemiş boş çek yapraklarının 27.09.2017 günü müvekkilin yetkilisi bulunduğu şirketin adresinde gerçekleştirilen hırsızlık sonucunda çalındığını, konu üzerine müvekkil tarafından ... Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunulduğunu ve ayrıca boş çek yapraklarının iptali talebiyle yapmış oldukları başvurunun "Yetkili Hamil Olmamız Ve Her Zaman Menfi Tespit Davasına Konu Olabilecek" talep olması sebebiyle.... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2017/... Esas, 2017/......
Çek iptali davası ile amaçlanan hamilin belgesi olarak borçludan çek bedel tahsil hakkı sağlamaktır. Keşidecinin böyle bir alacağı da söz konusu değildir. Çek keşidecisi bu hâli ile ancak rızası dışında elinden çıktığını söylediği çek bedeli kendisinden talep edildiğinde veya çekin kimde olduğunu öğrendiğinde TTK'nun 790-792 inci maddeleri uyarınca çeki elinde bulunduran kişiyi hasım gösterip davasını açmak ve mahkemeden o aşamadan sonra tedbirleri istemek hakkına sahiptir. Talep dilekçesinde çek yapraklarının çalındığından bahisle dava açmış olup hasımsız açılan bu davada boş çek yaprakları nedeniyle çek iptali davası açmada hukuki menfaatinin bulunmadığı kabul edilerek aşağıdaki gibi hüküm fıkrası oluşturulmuştur....
Böyle bir iddiaya sahip keşideci, elinden rızası hilafına çıkan, bir başka anlatımla imzasını içeren ve fakat kaybettiği çekin bedelinin kendisinden istenmesi halinde borçlu olmadığının tespiti yönünde dava açma olanağına sahiptir Diğer yandan, henüz keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan tamamen boş çek yaprağının tedavüle çıkmış sayılmayacağından, hesap sahibi tarafından zayi nedeniyle iptal davası açılamayacağı, ele geçirenlerce imzalanıp doldurulması sonrasında, çeke dayalı hak iddia edene karşı menfi tespit davası açılabileceği, bu nedenle boş çek yaprağına dayanarak iptal isteminde bulunmakta hukuki yarar bulunmadığı kabul edilmelidir....
İptal kararı alan hamil, hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Çek keşidecisinin ve bu bağlamda çek hesabı sahibinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle, davacının eldeki davayı açmakta hukuki yararı yoktur. Ayrıca, çek yapraklarının imzasız olarak kaybedilmesi nedeniyle de, çek yaprağının kıymetli evrak niteliğini kazanmamış olması nedeniyle de iptal talep etmekte hukuki yarar bulunmamaktadır. Davacı, ileride çeke dayalı alacak talep eden olursa, onlara karşı menfi tespit davası açma hakkına sahiptir.( İstanbul BAM 14. HD'nin 2019/1460 esas ve 2021/1445 karar sayılı ilamı) Anılan sebeplerle keşidecinin, zayi nedeniyle iptal davası açma hakkının bulunmadığı ve ayrıca iptali talep edilen evrakın boş çek yaprağı olması nedeniyle kıymetli evrak vasfı bulunmadığı gözetilerek, ihtiyati tedbir talebinin reddi yönünde karar vermek gerekmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/707 Esas KARAR NO : 2021/798 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 23/11/2021 KARAR TARİHİ : 25/11/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı şirket müdürü dava dilekçesinde özetle; ......
Bu itibarla davacı zayi edildiği bildirilen çeklerde hamil olmadığı gibi, iptali istenen boş çek yapraklarının da kıymetli evrak niteliği taşımadığı, davacı------- tarafından çalınarak bir kısım çeklerin üzerleri-----keşideci adına ----olduğunu iddia etmiş ise de bu çekler yönünden hasımsız olarak çek iptali davası açılamayacağı, ancak çeki elinde bulunduranlara karşı hasım gösterilmek suretiyle işbu çeklerden dolayı menfi tespit davası açılabileceği, çek iptal davası ile piyasaya sürülmüş olan çeklerdeki keşideci imzasının davacı şirket yetkilisine ait olup olmadığının incelenmesinin mümkün olmadığı, bu hususun ancak çeki elinde ----- suretiyle menfi tespit davası ile mümkün olduğu anlaşılmakla davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
nolu çek yapraklarının müvekkilinin rızası olmaksızın elinden çıkmak suretiyle kaybolduğunu, söz konusu çek yapraklarını davalı bankaya iade etme imkanının kalmadığını, davalı banka tarafından Çek Kanunu kapsamında, çek yapraklarının iadesinin talep edildiğini, kayıp çek yapraklarının ise iadesinin mümkün olmadığını, söz konusu çek yapraklarının kötü niyetli 3.şahısların eline geçmesi ve doldurularak kullanılmasının müvekkilinin mağduriyetine neden olacağını bildirerek, yukarıda numaraları yazılı çek yapraklarının müvekkilinin rızası dışında kaybolduğunun tespitine, çeklerin ibrazı halinde bankaca ödenmemesi için yargılama sonuna kadar ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davanın, konusunun çek iptali davası olduğunu, çek zayi nedeni ile açılan iptal davalarının hasımsız olması gerekirken, müvekkili bankaya husumet yöneltilmesinin kanunen mümkün olmadığını, savunarak davanın reddini istemiştir....
