Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 31/03/2015 tarih ve 2014/1507-2015/275 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi müdahil sıfatıyla ... vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü: Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkin olup, bu davalar, özelliği itibari ile ... açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığı, istirdat davası açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır. Nitekim TTK sistematiği ve Dairemiz yerleşik uygulaması da bu yöndedir....
Maddesi uyarınca, “Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek sözkonusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür”. Davalının elinde bulunan çekin istirdadı talebiyle açılan işbu davada ispat yükü davacıda olup; davacının, çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve çeki elinde bulunduran davalının kötüniyetli ve iktisapta ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekir....
Edeki davanın İİK m.72/8’e dayalı borçlu olmadığı halde icra takibine ödenen paranın istirdatı olmayıp, TTK m. 792’ye dayalı dava konusu çekin istirdatı istemine ilişkin olmasına göre, TTK'da ve HMK'da çek istirdadı davalarında yetkili mahkemeye ilişkin özel bir düzenleme bulunmadığından çek istirdadı davasında, HMK.’nın 6 ncı maddesine göre ‘genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir’. Buna göre dava, borçlunun (davalının) ikametgahının bulunduğu yer mahkemesinde görülecektir. Bu durumda davalı şirket ikametgahının İstanbul/ Bakırköy’de olduğu gözetildiğinde ilk derece mahkemesince süresi içinde usulüne uygun yapılan yetki itirazı doğrultusunda yazılı şekilde karar tesisinde isabetsizlik görülmemiştir. Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK 353/1-b1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir....
Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmesi gerekir. Eldeki davada, davacı vekiline 11.02.2022 tarihli celsede, istirdat davası açması için iki hafta kesin süre verilmiş olup, verilen kesin süre içerisinde çeki elinde bulunduran kişiye karşı dava açılmadığı anlaşılmakla, davanın reddine karar verilmesi gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Davacı tarafa, çekleri elinde bulundurduğunu bildiren ...Şti. aleyhine çek istirdadı davası açmak üzere ön inceleme duruşması gününe kadar süre verildiğine dair meşruhatlı davetiye çıkartıldığı, davacı tarafça mevcut hamile karşı 01/12/2018 tarihinde İstanbul ... ATM'nin...esas sayısına kayden iade davası açıldığı anlaşılmıştır. Yapılan yargılama sırasında iptali istenen çek hamilinin ortaya çıktığı, davacı tarafça verilen süre içerisinde mevcut çek hamiline karşı İstanbul ... ATM'nin ... esas sayılı dosyasıyla çek istirdadı davası açıldığı, hal böyle olunca çek iptali davasının konusuz kaldığı anlaşıldığından karar verilmesine yer olmadığına dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Ancak, 6762 sayılı TTK'nın 704. maddesine göre ''Çek, her hangi bir suretle hamilinin elinden çıkmış bulunursa ister hamile yazılı bir çek bahis mevzuu olsun, ister ciro suretiyle nakledilebilen bir çek bahis mevzuu olup da hamil hakkını 702 nci maddeye göre ispat etsin çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisabetmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle mükelleftir. '' Zayi olan çekin istirdadı talebiyle açılan işbu davada ispat yükü davacıda olup, davacının senedin rızası hilafına elinden çıktığını ve senedi elinde bulunduran şahsın kötüniyetli ve iktisabında ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekir....
Nitekim davalı çek hamilince de davacı ...---- kaynaklı borçlu olduğu iddia edilmemiştir. Bu itibarla, davacı ..--- davalılar aleyhine açılan davanın aktif husumet yokluğundan reddine karar vermek gerekmiştir. Çekin istirdadı talebi yönünden ise çekin son hamilinin tespiti gerekir. Dava konusu çekin ---- ibraz edildiği, çekin ödenmemesi nedeniyle ciranta ---- teslim alındığı, akabinde --- Esas sayılı dosyası ile takibe konulduğu anlaşılmaktadır. Buna göre davalı ...--- çekin istirdadı talebi yönünden pasif husumeti bulunmamaktadır. Davacı şirket ile davalı şirket arasında ticari ilişki bulunmadığı tarafların kabulünde olup, dava konusu çekin davalı şirketin ticari defterlerinde kayıtlı olmamasının veyahut ticari defterlerin ibraz edilmemesinin uyuşmazlığın çözümüne etkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle, davacı vekilinin bu yöndeki iddialarına mahkememizce itibar edilmemiştir. Davacı, çek keşide tarihinde --- yapıldığını ve bu şekilde bankaya ibraz edildiğini ileri sürmüştür....
Esas sayılı davası ikame edilmiş ise de Uyap üzerinden yapılan incelemede açılan davanın arabuluculuk dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verildiği anlaşılmıştır. 6-Yargılama sırasında davacı vekili tarafından dava konusu çek bedelinin keşideciden ihtiyati haciz yoluyla tahsil edildiği, dava dışı ...'a yönelik ödenen bedelin geri iadesi için dava açılacağını, çek istirdadı verilen dava hakkında istinaf başvurusunda bulunulacağı beyan edilmiştir. 7-Tüm dosya kapsamının değerlendirilmesi neticesinde, dava konusu çeki elinde bulunduran kişinin belirli olduğu, mahkememizde görülen davanın mevcut durumda kabulünün mümkün olmadığı, çekin istirdadı için dava açılması halinde davanın konusuz kalacağı, ancak çek bedelinin tahsil edilmiş olması nedeniyle çek istirdadı davası açılmasında davacının hukuki yararının mevcut olmadığı, bu durumda mevcut çek iptali davasının görülmesinin de mümkün olmadığı, davacının çeki tahsil eden dava dışı ...'...
Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... esas sayılı menfi tespit ve çek istirdadı dava dosyası, Ankara 3. İcra Müdürlüğü'nün ...ı ve İstanbul ...İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı icra takip dosyaları ve bu dosyalara istinaden ikame edilen Ankara ...Asliye Ticaret Mahkemesi'nin E:..sayılı menfi tespit ve çek istirdadı dava dosyası, İstanbul ... İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı icra takip dosyası ve bu dosyaya istinaden ikame edilen Ankara... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin E:... sayılı menfi tespit ve çek istirdadı dava dosyası, İstanbul ... İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı icra takip dosyası ve bu dosyaya istinaden ikame edilen İstanbul ......
ne karşı çek istirdadı davası açmak üzere süre verilmiştir. 4-Davacı tarafa verilen süre içerisinde dava konusu çekin iadesi için İzmir 4.Asliye Ticaret Mahkemesi'nin .../... Esas sayılı dosyasında çek istirdadı davası açılmıştır. 5-Davacının iptalini talep ettiği çekin yargılama sırasında takas yoluyla bankaya ibrazı neticesinde kimin elinde bulunduğunun tespit edilmesi ve davacı tarafça çek istirdadı hususunda genel hükümler dairesinde dava açıldığı gözetilerek mahkememiz davasının konusuz kaldığı anlaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle konusuz kalan davayla ilgili olarak karar verilmesine yer olmadığına dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
