TTK 792. maddesine göre çek eline geçmiş bulunan yeni hamil çeki kötüniyetle iktisap etmiş veya iktisabında ağır kusurlu ise çeki iade etmekle yükümlüdür. Davacı, davalının çeki kötüniyetle iktisap ettiğini veya iktisabında ağır kusurlu olduğunu iddia ve ispat etmemiştir. Buna göre davaya konu çekin davacıya iadesine karar verilemeyeceğinden çek istirdadı talebinin ise reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM / Gerekçesi yukarıda izah olunduğu üzere; 1-Davanın KABULÜ ile davacının ...Bankası A.Ş. ... Şubesi'ne ait olup keşidecisi ...Şti. olan 31.01.2018 keşide tarihli,... çek numaralı ve 9.000,00 bedelli çekten dolayı davalıya borçlu olmadığının TESPİTİNE, 2-Davacının çekin ve çek bedelinin istirdadı talebinin REDDİNE, 3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 614,79.-TL nispi karar ve ilam harcından, davacı taraftan peşin alınan 153,70.-TL harcın mahsubu ile hazineye gelir kaydına, bakiye 461,09....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Sulh Hukuk Hakimliği Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı ... vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Dava, borçlu olmadığının tespiti, ödenmiş çek bedelinin davalı ...'den istirdadı ile davacıya verilmesi istemleriyle açılmış; mahkemece, 3692221 seri numaralı, 15.03.2006 keşide tarihli, Akbank Avcılar Şubesine ait, 4.000,00 TL bedelli çekten ötürü davacının davalılara borçlu olmadığının tespiti ile çek bedelinin ödenmiş olması nedeniyle 5.572,00 TL'nin davalı ...'den istirdadı ile davacıya verilmesine karar verilmiş ve verilen karar, davalı ... vekilince temyiz edilmiştir. Şişli 6. İcra Müdürlüğü'nün 2006/16277 Esas sayılı dosyası kapsamından; ... tarafından kambiyo senetlerine özgü takip yoluyla Has-Ka İnş. San. Ltd. Şti., ......
Davacı taraf, çekin istirdadı talebinde bulunmuş, davalı taraf, yetki itirazında bulunarak dosyanın yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmiş, mahkemece yazılı gerekçeyle; yetkisizlik nedeniyle usulden reddine karar verildiği anlaşılmıştır. Karara karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. Dosya kapsamından dava konusu yapılan çek nedeniyle taraflar arasında kambiyo ilişkisi bulunmadığı anlaşılmaktadır. Gerek HMK'da gerekse 6102 sayılı TTK'da çek istirdadı davalarında yetkili mahkemeye ilişkin özel bir düzenleme yer almamaktadır. Bu durumda açılan davanın HMK'nın 6. maddesi uyarınca genel yetkili mahkeme olan, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesinde görüleceği kuşkusuzdur. (Yargıtay 11. HD'nin 16/11/2015 tarih ve 2015/5017 Esas, 2015/12023 Karar, Yargıtay 11. HD'nin 26/09/2016 tarih ve 2016/9864 Esas, 2016/7479 Karar, Yargıtay 11. HD'nin 25/01/2010 tarih ve 2008/9746 Esas, 2010/741 Karar, Yargıtay 11....
Bankası Halkalı Şubesi'ne ait 15.08.2018 keşide tarihli ... çek numaralı 20.000,00 TL bedelli çekin de aralarında bulunduğu çeklerin çalındığını, bu konuda Küçükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığı 2017/41696 Sor. numarası ile suç duyurusunda bulunulduğunu, ayrıca çeklerin iptali için Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesinde 2018/101 Esas sayılı dosyası ile dava ikame olunduğunu, Davaya konu çekin 15.02.2018 tarihinde ... Bank'a ibraz edilmiş olduğundan çekin istirdadı davası açma zorunluluğu hasıl olduğunu, ancak mahkemece davanın reddine karar verildiğini, mahkemenin bu kararının hukuka aykırı olduğunu." beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması istenmiştir. GEREKÇE: Dava, çekin istirdadı istemine yöneliktir. İlk derece mahkemesi tarafından, "Çekin istirdadı için davalının kötüniyetle veya ağır kusurlu olarak hareket ettiğinin ispatı gerekir. Ne var ki davacı tarafından bu yönde bir delil sunulmamıştır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava; hukuki niteliği itibariyle 6102 Sayılı TTK 757 vd madelerine göre çek iptali davasıdır. Mahkememiz tensip zaptının 2. maddesi ve 05/04/2022 tarihli duruşma tutanağı ara kararları uyarınca davacı vekilinin mahkememize müracaat edip alacağı ilan metnini TTK.nun 818 (1) s atfı gereğince TTK 757 vd. Maddeleri ve 762/1 maddesi gereğince Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde 3 kez 1 hafta ara ile ilan yaptırmasına ve ayrıca çekin ibraz edilmesi sebebiyle TTK'nun 763/1 maddesi uyarınca çek istirdadı davası açması için süre verildiği, ancak davacı vekili tarafından çekin kaybına ilişkin ilanların yaptırılmadığı ve çek istirdadı davası açılmadığı anlaşılmakla davanın usulden reddine karar verilerek aşağıdaki hüküm kurulmuştur....
Esas dosyası kararı ile Bakırköy Adli Emanetinin ... sırasında kayıtlı mahkeme dosyasında muhafaza edildiğini, sözü edilen 18.000,00 TL'lik çek, müvekkilin zilyedinde iken rızası dışında elinden çıktığını, dava konusu çek halihazırda icra ve mahkeme dosyasında muhafaza edildiğini, müvekkil konu çeki ilgili bankaya iade ve teslim etmek zorunda olduğunu, dava konusu çekin istirdadı ile müvekile iadesinin sağlanması için talep ve dava etmiştir. Davalı tarafa duruşma günü ve dava dilekçesi usulüne uygun olarak tebliğ edilmesine karşı davaya cevap vermemiş ve duruşmalara katılmamıştır. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava; TTK.nun 792 maddesine dayalı çek istirdadı (iadesi) istemine ilişkindir....
Uyuşmazlık tespitinde dava, her ne kadar çek istirdadı ve menfi tespit olarak belirtilmiş ise de, davacı vekili tarafından beyan dilekçesinde, davanın çek istirdadı olarak açıldığı ve konusuz kaldığı belirtilmekle, davacı beyanına itibarla çekin davacıya iade edilmesi nedeniyle konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, yargılama giderleri yönünden dava tarihi itibariyle tarafların haklılık durumunun değerlendirilmesinde, davanın çek istirdat davası olduğundan yetkili hamile karşı açılması gerektiği, davacının çeki elinde bulunduranı araştırmadan doğrudan çeki bankaya ibraz edene karşı açtığı, davalıların yetkili hamil olmadığı gibi kötü niyetli olduklarına ilişkin bir delil, ispat aracı da sunulmadığı, davanın açılmasına, davalıların sebep olmadığı anlaşıldığından davalılar aleyhine yargılama giderine hükmedilmemiş, yapılan yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmış ve davalılar lehine vekalet ücretine hükmedilerek aşağıdaki şekilde karar oluşturulmuştur...
Şubesi'ne ait; ... çek seri numaralı 132.000,00 TL bedelli 30.09.2022 keşide tarihli çekin istirdadına ve taraflarına iadesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. (II) ÇEKİŞMELİ VAKIALAR HAKKINDA TOPLANAN DELİLLER: 1-Tüm dosya kapsamı. (III) DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ, SABİT GÖRÜLEN VAKIALAR, ÇIKARILAN SONUÇ VE HUKUKÎ SEBEPLER: Dava, TTK'nın 792. maddesi uyarınca, rıza hilafına elden çıktığı iddia edilen çekin istirdadı istemine ilişkindir. TTK'nın 792. maddesine göre; "Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddesine göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle hükümlüdür."....
Şubesi'ne ait; ... çek seri numaralı 132.000,00 TL bedelli 30.09.2022 keşide tarihli çekin istirdadına ve taraflarına iadesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. (II) ÇEKİŞMELİ VAKIALAR HAKKINDA TOPLANAN DELİLLER: 1-Tüm dosya kapsamı. (III) DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ, SABİT GÖRÜLEN VAKIALAR, ÇIKARILAN SONUÇ VE HUKUKÎ SEBEPLER: Dava, TTK'nın 792. maddesi uyarınca, rıza hilafına elden çıktığı iddia edilen çekin istirdadı istemine ilişkindir. TTK'nın 792. maddesine göre; "Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddesine göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle hükümlüdür."....
Dava, davalı tarafından bankaya ibraz edilen ve bedeli tahsil edilen çekin bedelinin iadesi talepli İİK. 72 Maddesi uyarınca açılan çek bedelinin istirdadı davasıdır. 6102 sayılı TTK’nin 792. maddesi, "Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.'' hükmünü haiz olup, davacı, zikredilen madde gereği üzerine düşen ispat külfetini yerine getirmesi halinde çek bedelinin istirdadını çeki kötüniyetle veya ağır kusurlarıyla iktisap etmiş olan hamilden talep edebilecektir. Bu anlamda, davacının çeke dayalı olarak çekin yetkili hamili olduğunu iddia eden ve çek bedelini keşideciden tahsil eden davalıya karşı çek bedelinin istirdadı talepli dava açmasında hukuki menfaati varıdr....
