Maddesi uyarınca, “Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı ister ciro yoluyla devredilebilen bir çeksözkonusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür” .Davalının elinde bulunan çekin istirdadı talebiyle açılan işbu davada ispat yükü davacıda olup; davacının, çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve çeki elinde bulunduran davalının kötüniyetli ve iktisapta ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekir....
Maddesi uyarınca, “Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek sözkonusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür” . Davacı tarafından yine mahkememizin ... esas sayılı dava ile dava konusu olan çek ile birlikte toplam 9 adet çekin çalındığından bahisle iptali talep edilmiştir Söz konusu yargılama esnasında davalı şirket yetkilisi dava dışı ...'ın kardeşi olan diğer davalı ve aynı zamanda davaya konu çekin cirantası olan ... tarafından ibraz edilmesi üzerine mahkememizce söz konusu yargılama dosyası kapsamında davacıya çek istirdadı davası açılması hususunda verilen süreye dair ara karar uyarınca çek istirdadı talebiyle işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Davalılardan ...'...
Mahkemece, dava konusu çek hakkında usulen gerekli ilanların yapıldığı, dava konusu çeki elinde bulunduran şahıs tarafından başvuru yapıldığı, hamili belli olan çek için davacıya istirdat davası açması için süre verildiği, davacının hamil hakkında dava açtığı, bu durumda dava konusu çek yönünden iptal koşullarının mevcut olmadığı gerekçesi ile davanın reddine, ödeme yasağının kaldırılmasına karar verilmiştir. Kararı davacı temyiz etmiştir. Dava zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir. Mahkemece gerekli ilanlar yapılmış, çeki elinde bulunduran şahsın başvurusu üzerine davacıya çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda verilen süre zarfında davacı tarafından istirdat davası açılmış olduğuna göre, mahkemece çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken, davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulması gerekmiştir....
TTK'nun 818 maddesi atfi ile 792 maddesi uyarınca; çek elinden rızası hilafına çıkan hamil, çek eline geçmiş bulunan yeni hamilin çeki kötü niyetle veya ağır kusurla iktisap etmiş olduğunu ispatladığı takdirde çekin istirdadını talep edebilir. Çek istirdadı davası açma hakkı hamile ait olup, keşidecinin davacının çek istirdadı talebi bakımından aktif husumeti yoktur ( bkz. T.C. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2014/12613 esas, 2014/19716 karar sayılı, 15/12/2014 tarihli ilamı). Husumet/sıfatı, bir def'i değil itiraz olduğundan mahkemece re'sen nazara alınmalıdır. Bu nedenle davacının tüm davalılara karşı ileri sürdüğü çek istirdadı talebinin öncelikle aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, ...'...
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi - K A R A R - Uyuşmazlığın TTK.nun 670/1.maddesine dayalı çek istirdadı istemine ilişkin olmasına, başka bir anlatımla davanın itirazın iptali ya da menfi tespit niteliğinde bulunmamasına göre, kararın temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır. SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın temyiz incelemesini yapmakla görevli Yüksek 11.Hukuk Dairesi Başkanlığına gönderilmesine, 09.09.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi....
nın 792. maddesinde "Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790'ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.'' denilmiştir. Belirtilen kanun hükmü uyarınca davacının, kendisinin yetkili hamili olduğunu ve yeni hamilin çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu kanıtlaması gerekmektedir. Buna göre, zayi olan çekin istirdadı istemine ilişkin işbu davada ispat yükü davacıda olup, davacının, kendisinin yetkili hamil olduğunu, senedin rızası hilafına elinden çıktığını ve senedi elinde bulunduran davalının kötüniyetli ve iktisabında ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekir. Bu durumda, mahkemece, ...'...
Dava, TTK’nın 792. maddesi (6762 sayılı TTK m.704) uyarınca açılan çek istirdadı istemine ilişkindir. Mahkemece, dosya içerisinde çek sureti de bulunmaksızın davalının niza konusu çeki hangi ciro yoluyla iktisap ettiğinin açıklanamadığı, beyaz ciro ile elde edildiği savunmasının da, beyaz cironun şartları oluşmadığından nazara alınmadığı, hamilin ne şekilde hamil olduğunu ispat edemediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. Ancak, 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesine göre, "Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790'ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.''...
Esas sayılı dosyası uyap üzerinden celp edilmiş, incelenmesinde; davacı bankadan çalındığı iddia edilen çekler için çek istirdadı davası açıldığı, yapılan yargılama sonucunda ciro silsilesinin düzgün olmaması sebebiyle davanın kabulüne karar verildiği görülmüştür. Bakırköy ... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin .... esas sayılı dosyası Uyap ortamında celbedilmiş, incelenmesinde; davacı bankadan çalındığı iddia edilen bir çok çek için çek istirdadı davası açıldığı, yapılan yargılama sonucunda ciro silsilesinin düzgün olmaması sebebiyle davanın kabulüne karar verildiği görülmüştür. Bakırköy ... Asliye Ticaret Mahkemesinin .......
Dosya tüm deliller ile birlikte değerlendirildiğinde; 6102 sayılı TTK'nın 818/1-s maddesinin yollamasıyla çeklerde de uygulanması gereken 758 ve devamı maddeleri uyarınca; yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmesi gerekli olup bu kapsamda dava konusu çeki ...'...
A.Ş. vekili tarafından istenilmekle dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir. Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır....
