UYUŞMAZLIK KONUSU OLAN HUSUSLAR : Uyuşmazlık, zayi nedeniyle çek iptali koşulları ile ödemeden men yasağı talep etme koşullarının bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Dava zayi nedeniyle çek iptali ve kaybolan çek yaprakları nedeniyle ödemeden men yasağı kararı verilmesi istemine ilişkindir. Zayi nedeniyle çek iptali davası açılabilmesi için öncelikle TTK'nın 780 ve 781. maddeleri uyarınca yasal unsurlara haiz bir çekin bulunması esastır. Bu unsurlara haiz olmayan bir belgenin kambiyo senedi vasfı taşımaması nedeniyle TTK hükümleri uyarınca zayi nedeniyle iptali istenilemez. TTK'nın 818. maddesinde poliçeye ilişkin hangi hükümlerin çek hakkında da uygulanacağına dair düzenlemeye yer verilmiştir. Bu düzenlemede yapılan atıf uyarınca TTK'nın poliçenin iptaline dair 757 ilâ 763. maddeleriyle 764. maddesinin birinci fıkrası hükümlerinin çekin iptalinde de uygulanması zorunludur....
İBAN no’lu hesaptan keşide edilmiş ..... çek seri no’lu 28.07.2022 keşide tarihli 140.000,00 TL bedelli çek, Keşidecisi ......, lehdarı ..... Taşımacılık Tem. Turizm. Ltd. Şti. olan .... Bank .... şubesine ait TR..... İBAN no’lu hesaptan keşide edilmiş ..... çek seri no’lu 28.07.2022 keşide tarihli 140.000,00 TL bedelli çeklerin kaybolduğundan bahisle zayi nedeniyle iptali ve ödemeden men yasağı kararı verilmesini talep ve dava etmiş, safahatta UYAP sisteminden gönderdiği 25/08/2022 havale tarihli dilekçesi ile davadan feragat ettiklerini beyan etmiştir. Dava, TTK'nun 818/1-s maddesi yollaması ile aynı Kanun'un 757. ve devamı maddelerine göre açılan zayi nedeniyle çek iptali ve ödeme yasağı talebinden ibarettir. HMK'nun 310.maddesi uyarınca, feragat ve kabul hüküm kesinleşinceye kadar her zaman yapılabilir. Aynı Kanun'un 311.maddesi uyarınca da feragat kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur....
İstem, çek iptali kararı verilmesine ilişkindir. TTK'nun 757(1)maddesinde iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişinin ödeme ya da hamilin yerleşim yerindeki mahkemeden poliçenin ödemekten men edilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir. Önleyici tedbir niteliğinde olan ödeme yasağı kararı iptal davasının ilk aşamasını teşkil eder. Ancak iptal davası ve ödemeden men kararı verilmesi kıymetli evrak niteliğinde bulunan belgeler için mümkündür. Dava, davacının şirketlerine ait olduğunu belirtilen boş çek yapraklarının kaybedilmek suretiyle zayii olması nedeniyle ödeme yasağı kararı verilerek iptaline karar verilmesi istemine ilişkindir. Oysa talep eden davacı çekleri boş iken zayii etmiş olup, evrak henüz kıymetli evrak vasfı kazanmadığı gibi çeklerin zayii olması halinde iptal davası açma hakkı sadece lehdara ait olup, çekin ibrazı halinde keşidecinin menfi tespit davası açma ya da başkaca yasal yolları kullanabilme hakkı bulunmaktadır....
İstem, çek iptali kararı verilmesine ilişkindir. TTK'nun 757(1)maddesinde iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişinin ödeme ya da hamilin yerleşim yerindeki mahkemeden poliçenin ödemekten men edilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir. Önleyici tedbir niteliğinde olan ödeme yasağı kararı iptal davasının ilk aşamasını teşkil eder. Ancak iptal davası ve ödemeden men kararı verilmesi kıymetli evrak niteliğinde bulunan belgeler için mümkündür. Dava, davacının şirketlerine ait olduğunu belirtilen boş çek yapraklarının kaybedilmek suretiyle zayii olması nedeniyle ödeme yasağı kararı verilerek iptaline karar verilmesi istemine ilişkindir. Oysa talep eden davacı çekleri boş iken zayii etmiş olup, evrak henüz kıymetli evrak vasfı kazanmadığı gibi çeklerin zayii olması halinde iptal davası açma hakkı sadece lehdara ait olup, çekin ibrazı halinde keşidecinin menfi tespit davası açma ya da başkaca yasal yolları kullanabilme hakkı bulunmaktadır....
Kişilere ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı (ödemeden men kararı) verilerek ilgili bankalara müzekkere yazılmasına, netice itibari ile çeklerin zayi sebebi ile iptaline, karar verilmesini talep ettikleri görüldü. İNCELEME VE GEREKÇE: Dava, TTK. 818/s. maddesi yollamasıyla aynı Yasanın 757 ve devamı maddeleri uyarınca zayi nedeniyle davaya konu çekin iptali istemine ilişkindir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/285 Esas KARAR NO : 2021/771 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 27/04/2021 KARAR TARİHİ : 23/11/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İDDİA: Davacı dava dilekçesinde özetle; Davacı---------- ----satışı yaptığını, yapılan bu satış sonucunda dava konusu çeki aldıklarını ve daha sonra bu çeki kaybettiklerini , dava konusu çekin ödemeden men kararı verilmesini ve çekin iptalini talep ve iddia etmiştir....
verilerek ödeme yasağı kararı verilmeyen 5 çeke ilişkin ödeme yasağı kararı verilmesine, tedbir kararına ilişkin teminat bedelinin her çek için ayrı ayrı belirlenmesine, ticaret sicil gazetesi ilanına ilişkin tarafımıza elden takip yetkisi verilmesine karar verilmesini talep etmiştir....
Bulvarı ... şubesine ait, ... çek nolu, ... hesap nolu 30.11.2022 tarihli ve 634.500,00 TL bedelli, çekleri müvekkilin rızası hilafına zayi olduğunu, çeklerin ödeme tarihleri 15.11.2022 ve 30.11.2022 olduğundan; ödeme tarihi geldiğinde karşılıklarının hak sahibi olmayan kişilerce bankadan tahsil edilme ihtimali bulunmakta olduğunu, çeklerin bankadan tahsil edilmesini engellemek ve müvekkil şirketin mağduriyet yaşamasının önüne geçmek adına, tensip zaptı ile birlikte yukarıda dökümü yapılan işbu çekler için tedbiren ödemeden men kararı verilmesini ve çeklerin iptaline karar verilmesi, müvekkilin yetkili hamil olduğu çeklerin ödenmesini önlemek için ivedilikle ödemeden men yasağı konulmasına ilişkin tedbir kararı verilmesini ve ayrıca söz konusu çeklerin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Dava, Türk Ticaret Kanununun 651. ve izleyen maddeleri hükümlerine dayalı olarak açılmış olup, kambiyo senetlerinin zıyaı nedeniyle iptali istemine ilişkindir....
Şti. olan 75.000,00-TL(yetmişbeşbinTürkLirası) bedelli 30/09/2021 tarihli ... seri numaralı çek hakkında öncelikle tedbiren ödemeden men kararı verilmesini ve bankaya bildirilmesini sonradan çekin zayii olması nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Dava, Türk Ticaret Kanununun 757 ve izleyen maddeleri hükümlerine istinaden açılan kıymetli evrakın (çekin) zayii nedeniyle iptali istemine ilişkindir. Mahkememizce zayi edildiği bildirilen çek yönünden nitelikleri belirtilerek Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde birer hafta ara ile üç defa ilan yaptırılmıştır. Tüm dosya kapsamı birlikte incelendiğinde ve değerlendirildiğinde; Çek iptal işlemleri için iptal ve ödemeden men talebinde bulunan kişi, zayi olan çekin zilyedi olduğunu gösterir delillerini mahkemeye sunmalıdır. Örneğin çekin önü ve arkasının yer aldığı bir fotokopisi önemli bir ispat aracıdır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE KANAAT : Dava dilekçesi ile davanın ---- birleştirilmesinin talep edildiği, ---- sayılı dosyasının celp edildiği, incelenmesinde; davacının --- olduğu, davanın------ çek hakkında ödemeden men ve çek iptaline dayalı olduğu, Mahkememiz esasına açılan davada ise davacının ---olduğu, ---- tutarındaki ciro silsilesine göre çekler hakkında ödemeden men ve çek iptali talep edildiği, HMK 166/1 Maddesi kapsamında davaların aynı sebepten kaynaklandığı anlaşılmakla; mahkememizin --- sayılı dosyasının ------- sayılı dosyası ile birleştirilmesine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
