Dava, TTK'nun 818/s maddesi yollaması ile çeklerde de uygulanması gereken TTK 757 ve devamı maddeleri uyarınca açılmış zayi nedeniyle çek iptali davasıdır. Mahkememizce çek hesabının bulunduğu bankaya yazı yazılarak dava konusu edilen çeke ilişkin bilgiler sorulmuş olup, söz konusu çekin davacı adına kayıtlı olduğunun bildirildiği görülmüştür. Çek iptali istenilen dava konusu çekin incelenmesinde davacının iptali istenen çekin keşidecisi olduğu TTK'nın 651. maddesi gereğince; kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir. Aynı kanunun 652. maddesine göre de; kıymetli evrakı zayi eden kimse, iptal kararı alarak hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. Keşidecinin senet üzerinde ileri sürebileceği bir hakkı mevcut değildir. Kaldı ki, çek iptali davası hasımsız olup, dava sonunda verilecek iptal kararı çek hamili 3. kişileri bağlamaz....
K. sayılı ilamında da ifade edildiği üzere; Davacının çek hesabı sahibi olup, kendi çekleri hakkında zayi nedeniyle iptal davası açamayacağı gerekçesiyle davanın reddine yönelik yerel mahkemece verilen karar onanmıştır. Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay Kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının veya çek koçanı sahibinin dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır. Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir....
Mahkemece tüm dosya kapsamına göre; TTK'nın 651. maddesine göre kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebileceği, kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyanın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebileceğinin düzenlendiği, boş çek yaprakları kıymetli evrak niteliği taşımadığından bu madde kapsamında iptali istenemeyeceği, çek keşidecisinin TTK'nın 818/s. maddesi gereğince, aynı Yasa'nın 757. maddesi delaleti ile iptal davası açmaya hakkının olmadığı, iptal davası açma hakkının borçlu durumunda olan keşide edene değil ancak çek üzerinde hak sahibi olan hamile ait olacağı, davacının bu davada çek yapraklarının rızası dışında kaybolduğunun tespitini talep ettiği, davacının tespit isteminin bir hakkın yada hukuki ilişkin yokluğunun belirlenmesine ilişkin olmayıp çek yapraklarının kaybolmasına ilişkin maddi vakkanın tespitine yönelik olduğu, maddi vakkaların tek başına tespit davasının konusunu oluşturamayacağı...
Mahkemece, tüm dosya kapsamına göre, senedin iptalini ancak senet üzerinde TTK’nın 651/2. maddesi uyarınca hak sahibi olan kişinin talep edebileceği, somut olayda ise, iptal talep eden davacının senet üzerinde hak sahibi olan kişi değil, çek hesabı karşılığı çek karnesi verilen kişi olduğu, ayrıca senedin zayi nedeniyle iptaline karar verilebilmesi için, iptali istenen senedin yasada öngörülen şekilde senet niteliğinde olması gerektiği, çekin şekil unsurların TTK’nın 780. maddesinde düzenlendiği, anılan düzenleme karşısında boş çek yaprağının senet niteliğinde olduğunun kabulünün mümkün olmadığı, belirtilen nedenlerle davacının aktif husumet ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle, davanın aktif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir. Kararı davacı vekili temyiz etmiştir....
Dava konusu çek yaprakları boş olduğundan buna dayalı iptal davasının dinlenilmesine olanak yoktur. Bundan başka bir an için çekin imzalandığı ve tedavüle çıktığı düşünülse dahi, yukarıda belirtildiği üzere keşidecinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı da bulunmamaktadır. Keşideci; kaybettiği çekin bedeli kendisinden talep edildiğinde veya çekin kimde olduğunu öğrendiğinde T.T.K.'nun 790-792 maddeleri uyarınca hasım gösterip, borçlu olmadığının tespiti yönünde dava açmak ve o aşamadan sonra tedbirleri istemek hakkına sahiptir. Dava dilekçesindeki açıklamalara ve dosya kapsamına göre dava konusu çek yapraklarının boş olması nedeniyle çek vasfını taşımadığı, bir an için imzalı olduğu düşünüldüğünde dahi keşidecinin çek iptali davasını ikame edemeyeceği belirlenmiş olup; HMK 320....
Davalı vekili, müvekkilinin lehtarın cirosu ile çekin hamili olduğunu, çeki ciro ettikten sonra elinde iken kaybolduğunu veya çalındığını, bunun üzerine mahkemeye tedbiren ödeme yasağı talepli çek iptal davası açtığını, mahkemece çeke ödeme yasağı konularak çeki iptal ettiğini, kesinleşen bu mahkeme kararı ile icra takibine başladığını, davacının ödeme yasağı bulunduğu halde çeki tahsile çalışana bedelini itirazsız ödediğini, çek iptal davasına başvuruda bulunulmadığını, davacının ödemesinin onu sorumluluktan kurtarmayacağını, davacı ile çeki tahsil edenin iyi niyetli olmadıklarını bildirerek davanın reddi ile tazminata karar verilmesini istemiştir. Mahkemece yapılan yargılama sonunda toplanan delillere göre, davacının çekte keşideci olduğu, davalının çeki lehdarından ciro yolu ile alan, çekte cirosu bulunan ciranta olduğu, çekin son hamili olan dava dışı ... Ltd. Şti....
Dava, TTK'nun 818/s maddesi yollaması ile çeklerde de uygulanması gereken TTK 757 ve devamı maddeleri uyarınca açılmış zayi nedeniyle çek iptali davasıdır. Davacının iptali istenen çekin keşidecisi olduğu dava dilekçesi içeriğinden anlaşılmaktadır. TTK'nun 651. maddesi gereğince; kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir. Aynı kanunun 652. maddesine göre de; kıymetli evrakı zayi eden kimse, iptal kararı alarak hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir.Keşidecinin senet üzerinde ileri sürebileceği bir hakkı mevcut değildir. Kaldı ki, çek iptali davası hasımsız olup, dava sonunda verilecek iptal kararı çek hamili 3. kişileri bağlamaz. Çekin iptal kararından sonra takibe konu olması halinde de, keşidecinin yine menfi tespit davası açarak bu çekten dolayı borçlu olmadığını ispat etmesi gerekir....
Ve devamı maddeleri uyarınca keşidecisinin iptal isteminde bulunamayacağı, ayrıca boş çek yaprakları kıymetli evrak niteliğine sahip olmadığından davanın reddine karar vermek gerekmiştir. HÜKÜM:Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; 1- TTK hükümlerine göre keşideci iptal isteminde bulunamayacağından ve boş çek yaprağı kıymetli evrak vasfında bulunmadığından; yasal koşulları oluşmayan DAVANIN REDDİNE, 2-Harçlar Yasası gereğince alınması gereken 59,30-TL harç peşin alındığından yeniden alınmasına YER OLMADIĞINA, 3- Yapılan giderlerin davacı üzerinde BIRAKILMASINA, 4- Davacı tarafça yatırılan gider avansından arta kalanının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacı tarafa İADESİNE, Dair davacı tarafın yokluğunda 385, 316 ve 320/1 maddeleri uyarınca dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi. 24/02/2021 Katip ... ¸e-imzalıdır Hakim ......
Davalı duruşmadaki beyanında kaybedilen çekin imzasız bir çek olduğunu, çek hesabının kendisine ait bulunduğunu, bankanın boş çek yaprağını istemesi nedeniyle bu davayı açtığını beyan etmiştir. Dava, TTK 818/s maddesi yollaması ile aynı yasanın 757. vd. maddeleri çerçevesinde açılmış rıza hilafına elden çıktığı ileri sürülen çeklerin iptali istemine ilişkindir. 6102 sayılı T.T.K.'...
TTK'nun 757 vd. maddelerinde yer alan kambiyo senedinin zayi nedeni ile iptal davası, iradesi dışında kambiyo senedi elinden çıkan kişiye kambiyo senedi yerine mahkemeden alacağı zayi kararını ibraz sureti ile TTK'nun 739. maddesinde düzenlenen hamilin ibraz yükümlülüğünü ortadan kaldırma amacı taşıyan bir başka deyişle zayi ettiği kambiyo senedini ibraz edemeyen hamile, keşideciye karşı senet yerine geçecek olan zayi kararını ibraz sureti ile keşidecinin ödeme yapmasını sağlayan hukuki bir olanaktır. Kıymetli evrakta hakkın çeke bağlı olması nedeniyle, çekin zayi edildiği durumlarda, çeke bağlı hakkın çeksiz de ileri sürülebilmesi için TTK 651.ve 652.maddelerinde hamile iptal davası açma hakkı getirilmiştir. İptal kararı alan hamil hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. TTK'nın 780 ve 781.maddeleri gereğince imzasız çek yaprakları çek vasfı taşımadıkları gibi kıymetli evrak niteliğinde de değildirler....
