Taraflar arasında temel ilişki yok ise keşideci yetkili hamile karşı sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre sorumludur. Nitekim Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2020/3570 esas 2021/125 karar numaralı kararı bu hususu şöyle ifade etmiştir: “ Dava, kıymetli evrak niteliğinde bulunan ve ibraz süresi içerisinde bankaya ibraz edilmeyen çek nedeniyle alacağın tahsiline yönelik icra takibine yapılan itirazın iptaline ilişkindir. 6102 sayılı TTK’nın 732. maddesi uyarınca, süresinde ibraz edilmeyen çekler yönünden taraflar arasında temel ilişki bulunmaması halinde yetkili hamil sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre keşideciden alacağın tahsilini isteyebilir. Sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince sebepsiz zenginleşmediğini ispat yükümlülüğü keşidecide olup, keşideci sebepsiz zenginleşmediğini kanıtlamalıdır....
Bu nedenle mahkemece, gerektiğinde keşif yapılarak, davacının da yararlandığı iş ve hizmet bedellerinin belirlenmesi ve buna göre davalının sorumluluğunun sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde değerlendirilmesi ve sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları bu nedenle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 23.06.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının haklı bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalmasıdır. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığında, bir başkasının aleyhine bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır. Geri verme borcunun konusu ve kapsamı; "Aynen Geri Verme İlkesi"ne göre düzenlenmiştir....
Somut olayda davalının haksız fiil teşkil edecek bir eylemi bulunmadığı gibi, uğranılan bir kamu zararı da bulunmamaktadır Somut olayda hatalı intibak ve hatalı terfi gibi şart tasarrufun yanlış yapılmasının bulunup bulunmadığı veya herhangi bir şart tasarrufa dayanmayan hatalı ödemenin, sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde istenip istenemeyeceğinin değerlendirmesi ilgili daireye ait olup, dairemizin görev alanı dışındadır. Bu halde Sebepsiz zenginleşme, BK.nun 61- 66.maddeleri (TBK.nun 72- 82.maddeleri) gereğince, bir kimsenin malvarlığının geçerli (haklı) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin malvarlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demektir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun malvarlığından bir başkasının aleyhine olarak zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır....
Maddesinde belirtilen sebepsiz zenginleşme sebebine dayanmışsa da, TTK'nın 732. maddesi uyarınca, işbu davanın ancak keşideci aleyhine açılabileceği, ciranta/lehtar olan davalı hakkında zamanaşımına uğramış bono nedeniyle sebepsiz zenginleşmeye dayalı olarak müracaat edilemeyeceği (Yargıtay 11.HD. 2013/16390 Esas 2014/4214 karar sayılı ilamı), davalı tarafın kötüniyet tazminat talebinin takibin kötüniyetli olduğuna dair bir delil bulunmadığı" gerekçesiyle; davanın reddine, davalı tarafın kötüniyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir. İSTİNAF BAŞVURUSU: Davacı vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; müvekkilinin senedi ...'dan ciro ile alarak alacaklı olduğunu, senet borçluları ... ve ...'ın müvekkilinin tüm iyi niyetli çabalarına rağmen ifa görevini yerine getirmediğini, borcunu ödemediğini, müvekkilinin takip başlatmak zorunda kaldığını, davalı ...'ın borca ve ferilerine itiraz ettiğini, mahkemenin eksik inceleme ile hüküm kurduğunu, senette ...'...
Davacılar ise bunu yapmayarak kat irtifakı sahibi hakkında takip yapmışlardır davalının itirazı bu nedenlerle yerindedir” gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş hüküm davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.Dava, hukuksal nitelikçe sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı, alacak istemlidir. Sebepsiz zenginleşme, 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun genel kurallarına ilişkin birinci kısmın birinci bölümünde “borç ilişkilerinin kaynakları arasında” ve üçüncü ayırımında 61 ilâ 66.maddeler arasında düzenlenmiştir. Borçlar Kanunu’nun konuya ilişkin 61 ve ardından gelen maddelerindeki düzenlemelere göre; sebepsiz zenginleşme, geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir....
İcra Müdürlüğünün 2010/1976 sayılı dosyası ile icra takibi başlattıklarını, davalının icra takibine yasal süresi içerisinde itiraz ettiğini, davalının borca haksız ve kötüniyetle itiraz ettiğini, bu nedenle davanın kabulü ile TTK'nun 730/14 maddesi yollaması ile çeklerde uygulanması gereken aynı yasanın 644.maddesi uyarınca sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde itirazın iptaline takibin devamına, ayrıca takip konusu miktarın %40'ı oranında icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davanın reddine ayrıca haksız takip nedeniyle davacı aleyhine %40 kötüniyet tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Mahkemece toplanan deliller ve dosya kapsamına göre, davanın TTK'nun 644. maddesine göre sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı olarak davalı keşideci aleyhine açılmış itirazın iptali davası olduğu, her ne kadar davalı keşideci takibe konu çekin davadışı...'...
İSTİNAF İSTEMİ: Davalı vekili süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; "İlk derece mahkemesinin dava ve takıp dayanağı evrak sanki kambiyo vasfında ve zamanaşımına uğramış bir çekmiş gibi hüküm kurduğunu, sonra farklı bir hukuki kulvar olan itirazın iptaline dönerek inkar tazminatına hükmettiğini, Davanın itirazın iptali gibi başlatılıp, sonra talep olmamasına rağmen sebepsiz zenginleşme gibi yargılama yapılıp, sonra dava sanki itirazın iptaliymiş gibi inkar tazminatına hükmedilmesinin hatalı olduğunu, Davanın genel hükümlere göre açılmış itirazın iptali davası olduğunu, mahkemece taleple bağlılık ilkesinin açıklanan şekilde aşıldığını, kambiyo hukukundan kaynaklanan sebepsiz zenginleşme davasında ispat yükünün davalı keşidecide olduğunu, oysa genel itirazın iptali davasında ispat yükünün alacaklıda olduğunu, Mahkemece ispat yükünün müvekkile yüklenmesinin hatalı olduğunu, oysa yapılması gerekenin davacının defter ve kayıtlarının celbi ile alacağın tereddüte yer bırakmayacak şekilde...
Sulh Hukuk Mahkemesi ise taraflar arasında yazılı ve sözlü herhangi bir kira sözleşmesi yapılmadığını bildirip, yapılan ödemenin de sebepsiz zenginleşme kurallarına göre talep edildiği belirtilerek görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur. İleride imzalanacak kira sözleşmesine mahsuben davalıya yapılan ödemenin kira sözleşmesinin gerçekleşmemesi nedeniyle iadesi için yapılan icra takibine vaki itirazın iptalinin istenildiği somut olayda taraflar arasında sözlü yada yazılı bir kira sözleşmesi bulunmamakta ve yapılan ödeme de sebepsiz zenginleşme nedenine dayalı olarak istenmektedir. Bu durumda kira sözleşmesi ile ilgili olmayan uyuşmazlığın Kadıköy 3.Asliye Ticaret Mahkemesi’nde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK'nun 21. ve 22. maddeleri gereğince Kadıköy 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 17.12.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi _K A R A R_ Dava, sebepsiz zenginleşme sebebine dayalı tazminat istemine ilişkin olup, taraflar arasında geçersiz de olsa sözleşme ilişkisi bulunmadığından, 2797 sayılı Yargıtay K.nun 14.maddesi gereğince temyiz incelemesi 3.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen nedenle dosyanın görevli sözü edilen Yüksek Daire Başkanlığına gönderilmesine, 18.03.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
