Somut olayda çözümlenmesi gereken sorun; mecraların açıkta tesis edilmiş olması halinde, mecra irtifakı sözleşmesi yapılmamış olmasına rağmen irtifak hakkının doğup doğmayacağı ve dolayısıyla eylemli duruma hukuken geçerlik tanınıp tanınmayacağı noktasında toplanmaktadır. Başkasının taşınmazından mecra geçirmek isteyen kişi, Medeni Kanunun hükümlerince bu isteğini iki yoldan sağlama olanağına sahiptir. Bunlardan birincisi, MK. nun 727. maddesi hükmünden yararlanmak suretiyle o taşınmaz maliki ile anlaşarak “rızai mecra irtifakı tesis edebilme” yoludur; diğeri ise, anlaşma olanağının sağlanamaması halinde, MK.nun 744. maddesinde düzenlenen "zorunlu mecra irtifakı tesisi" için dava yoluna başvurabilmesi halidir. Görülüyor ki bu tür irtifak hakkının kurulmasını sağlayan neden sadece anlaşma değildir. Bir mahkeme kararıyla da irtifak hakkı kurulabilir....
Mecra irtifakı kurulması istemine ilişkin davalarda, irtifak hakkı taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından, leh ve aleyhine irtifak hakkı kurulması istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına mecra irtifakı kurulacak taşınmaz müşterek mülkiyete konu ise, dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Mecra irtifakı kurulması isteğine ilişkin davalar, özünü komşuluk hukuku ilkelerinden alması nedeniyle yapılacak araştırma ve incelemede, öncelikle davacının mecra ihtiyacının bulunup bulunmadığı saptanmalıdır....
Mahkemece, davacının 1058 sayılı parselin yararına bilirkişinin 11.01.2008 tarihli krokisinde 1051 sayılı parselin kayıt kapsamında kalan ... renkli yerden geçit, 1050 parsel çap kaydı kapsamında kalan yeşil renkle boyalı yerden ise su mecra irtifakı tesisine karar verilmiştir. Hükmü, aleyhine geçit irtifakı tesis edilen 1051 sayılı parselin malikleri temyiz etmiştir. Zorunlu su mecra irtifakı kurulmasına ilişkin istemlerde; isteği öne süren kişinin zorunlu su mecra hakkı kurulmasına ihtiyacı olup olmadığının saptanması, taşınmazının bu ihtiyacını karşılama olanağı olup olmadığı hususunun açıklığa kavuşturulması, su ihtiyacı varsa bunu kendisinin aşırı zahmet ve gidere katlanarak başka yoldan sağlayıp sağlamayacağının araştırılması, bütün bunların yanında da zorunlu su irtifakı kurulacak kaynak sahibinin menfaatinin gözetilip gözetilmediği hususları üzerinde durulması gerekmektedir....
Mahkemece; "Tüm dosya kapsamı ve tapu kayıtları birlikte incelendiğinde; davacının zorunlu mecra hakkı talep ettiği, lehine irtifak hakkı talep edilen Rize ili Fındıklı ilçesi, 108 ada 24 parsel sayılı taşınmazın maliye hazinesi adına tescilli olduğu, yukarıda alıntı yapılan yargıtay ilamları uyarınca aleyhine ve lehine irtifak hakkı talebi bulunan tüm taşınmaz maliklerinin davada taraf olmalarının kanunen zorunlu bulunduğu, davacı vekilinin dosyaya kazandırmış olduğu, Fındıklı Noterliği'nin 0808 yevmiye numaralı, 24/03/2017 tarihli kira sözleşmesi, nispi bir sözleşme olup, işbu sözleşmenin davacı lehine mülkiyet hakkı ve ayni hak bahşetmeyeceği, davacının mülkiyet hakkı olmaksızın açmış olduğu davanın aktif dava ehliyeti bulunmadığından dinlenilemeyeceği, tapu maliki hazine tarafından da irtifak hakkı talepli dava açılmadığı anlaşılmış olup, açıklanan gerekçelerle davanın reddine karar verilmekle aşağıda gösterildiği şekilde hüküm tesis edilmesi yoluna gidilmiştir.." şeklindeki gerekçe...
Mahkeme, Medeni Yasanın düzenleme biçimine göre irtifak haklarının ve bu cümleden olarak onun bir türü olarak mecra hakkının tapu siciline yazımında zorunlu bulunduğundan söz ederek bu tür davaların kayıt malikine yöneltilmesi gerekli bulunduğunu, eldeki davanın ise kayıt maliki olan hazineye yöneltilmesi gerekli ve zorunlu bulunmakla hazineye yöneltilmeyen davanın husumet nedeniyle reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 7831 sayılı yasa hükümleri gereğince ormanların bakımı, korunması, bunlardan yapılacak üretim ve ormanı ilgilendiren her türlü faaliyetler Orman Bakanlığı ve Orman Genel Müdürlüğü görevleri arasında sayılmakta olup açılan dava idareye yüklediği bu hak ve görevleri yakından ilgilendirdiğinden Orman ve Çevre Bankalığının davada taraf olmasının da gerekli ve zorunlu kılar. Ne var ki mülkün sahibi olarak hazinede bu tür davalardan zorunlu taraflardan birisi olarak da bulunmalıdır....
Mecra irtifakı kurulması istemine ilişkin davalarda, irtifak hakkı taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından, leh ve aleyhine irtifak hakkı kurulması istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına mecra irtifakı kurulacak taşınmaz müşterek mülkiyete konu ise, dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Mecra irtifakı kurulmasına ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine mecra hakkı kurulması istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına mecra hakkı kurulması istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Mecra irtifakı kurulmasına ilişkin davalarında başlangıçta davacı tarafından öngörülemediğinden dava dilekçesinde talep edilen yer dışındaki güzergahlardan da mecra hakkı kurulması gerekebilir....
Bu kapsamda mecra irtifak hakkında yüklü taşınmaz malikinin irtifak hakkının kullanılmasını engelleyecek ya da zorlaştıracak davranışlarda bulunamayacağı Türk Medeni Kanununun 786. maddesinde ifade edilmiştir. Aynı maddede mecra irtifak ... sahibine de irtifak hakkının korunması ve kullanılması için gerekli olan önlemleri alabileceği konusunda yetki verilmiştir. Bu yetki çerçevesinde mecra irtifak ... sahibi hakkının kullanılmasına engel olan veya ... kullanmayı güçleştiren kişilere karşı müdahalenin önlenmesi davası açabilir. Türk Medeni Kanunun 727. maddesi uyarınca, komşuluk hukukunun gerektirdiği haller dışında bir taşınmazın mecra ile ayni hak olarak yüklenmesi ancak irtifak hakkının kurulması suretiyle olabilir. Mecralar dışarıdan bakıldığında taşınmaz üzerinde rahatça görülemiyor ise mecra irtifak ... tapu kütüğüne tescil ile doğar....
Mecra irtifakı kurulması istemine ilişkin davalarda, irtifak hakkı taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından, leh ve aleyhine irtifak hakkı kurulması istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına mecra irtifakı kurulacak taşınmaz müşterek mülkiyete konu ise, dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Mecra irtifakı kurulması isteğine ilişkin davalar, özünü komşuluk hukuku ilkelerinden alması nedeniyle yapılacak araştırma ve incelemede, öncelikle davacının mecra ihtiyacının bulunup bulunmadığı saptanmalıdır....
Mecra irtifakı kurulması istemine ilişkin davalarda, irtifak hakkı taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından, aleyhine irtifak hakkı kurulması istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Mecra irtifakı kurulmasına ilişkin davalarında başlangıçta davacı tarafından öngörülemediğinden dava dilekçesinde talep edilen yer dışındaki güzergahlardan da mecra hakkı kurulması gerekebilir. Bu güzergah üzerindeki taşınmazların maliklerine dava dilekçesi ile husumet yöneltilmemiş olması kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığından, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 124. maddesi gereğince dürüstlük kuralına aykırı olmayan bu taraf değişikliği talebi kabul edilerek davacının bu kişilerin harçsız olarak davaya katılmalarını sağlamasına imkan verilmelidir. Mecra irtifakı kurulması isteğine ilişkin davalar, özünü komşuluk hukuku ilkelerinden alması nedeniyle yapılacak araştırma ve incelemede, öncelikle davacının mecra ihtiyacının bulunup bulunmadığı saptanmalıdır....
Ancak, mecra geçirilmesini düzenleyen 744. maddeyi tek başına düşünmemek, yasanın “zorunlu su” başlıklı 761. maddesi ile birlikte ele almak gerekir. Bu hüküm de; “Evi, arazisi veya işletmesi için gerekli sudan yoksun olup, bunu aşırı zahmet ve gidere katlanmaksızın başka yoldan sağlayamayan taşınmaz maliki, komşusundan, onun ihtiyacından fazla olan suyu tam bir bedel karşılığında almasını sağlayacak bir irtifak kurulmasını isteyebilir. Zorunlu su irtifakının kurulmasında öncelikle kaynak sahibinin menfaati gözetilir…” şeklindedir....
