DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:Çarşamba 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/714 esas, 2023/172 karar sayılı dava dosyasında verilen tapu iptali ve tescil (alım hakkından kaynaklanan) talebinin kabulüne karşı, davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurması üzerine, dosyanın yapılan inceleme sonucunda; İddia ve savunmaya mahkemece toplanıp değerlendirilen deliller ile duruşma tutanaklarına yansıyan bilgi ve belgelere göre; İstinaf incelemesine konu ve esas teşkil eden eldeki dava; tapu iptali ve tescil (alım hakkından kaynaklanan) istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılıp bitirilen yargılama sonucunda, "...-Davanın KABULÜ ile; -Dava konusu Samsun ili, Çarşamba ilçesi, Yukarıkavacık mahallesi 120 ada 24 parsel sayılı taşınmazın davalı adına kayıtlı olan tapu kaydının iptali ile; iptal edilen iş bu oranın davacı adına tapuya kayıt ve tesciline," karar verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi _K A R A R_ Dava, ön alım hakkı nedenine dayalı tapu iptali tescil istemine ilişkin bulunduğundan, 2797 sayılı Yargıtay K.nun 14.maddesi gereğince temyiz incelemesi 6.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen nedenle dosyanın görevli sözü edilen Yüksek Daire Başkanlığına gönderilmesine, 11.09.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 14.11.2014 gününde verilen dilekçe ile önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil talebi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 03.05.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz incelemesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü. -KARAR- Dava, önalım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil istemine ilişkindir. Davacı vekili, ... İli, ... İlçesi, Küçük Sanayi Mahallesi 1300 ada 29 parsel sayılı taşınmazda müvekkilinin hisse maliki olduğunu, hissedarlardan ...’nin 1/3 hissesinin üçüncü kişi ...’a satıldığını, söz konusu hisse üzerinde sahip oldukları yasal önalım hakkını kullanmak istediklerini beyanla, davalı ... adına kayıtlı 1/3 payın iptali ile davacı adına tescilini talep etmiştir....
DELİLLER, DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında HMK'nın 355. maddesi uyarınca, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine ilişkin aykırılık bulunup bulunmadığı yönü gözetilerek yapılan inceleme sonucunda; Dava, önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir. TMK'nın 733.maddesi gereğince yapılan satışın alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi zorunludur. Önalım hakkı, satışın hak sahibine bildirdiği tarihin üzerinden üç ay ve herhalde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer....
Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 2. Ön alım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir. 3. TMK'nın 733 üncü maddesi gereğince yapılan satışın alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi zorunludur. Ön alım hakkı, satışın hak sahibine bildirdiği tarihin üzerinden üç ay ve herhalde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer. Bu süre hak düşürücü süre olup mahkemece kendiliğinden göz önünde bulundurulması gerekir....
İleri Sürülen İstinaf Sebepleri :Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle: dava konusu taşınmaz üzerinde fiili taksim bulunduğunu, davacı ve davalının bizzat kullandıkları yerleri bulunduğunu, taşınmazın gerçek bedeli olan 40.000,00 TL üzerinden davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini, satış tarihi ile dava tarihi arasında geçen süredeki meydana gelen değer artışı gözetilerek karar verilmesi gerektiğini, davacı tarafından depo edilen ön alım bedelinin vadeli hesabı yatırılmamış olmasının hak kaybına yol açtığını beyan ederek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir. GEREKÇE: Dava ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescili davasıdır. HMKnun 342- e maddesine göre istinaf dilekçesinde başvuru sebepleri ve gerekçesinin bildirilmesinin de zorunluluk bulunduğu, yine HMK.nun 355....
kabulü ile davacıya yasal ön alım hakkının tanınarak dava konusu Samsun ili Bafra ilçesi Kelikler mahallesi Kırco yazısı mevkii 118 ada 1 parsel, 120 ada 1 ve 2 parsel sayılı taşınmazlardaki davalıya ait söz konusu payların ve Samsun ili Bafra ilçesi Kelikler mahallesi Kırco yazısı mevkii 120 ada 3 parsel sayılı taşınmazdaki davalıya ait tapu kaydının iptali ile müvekkili adına tescil edilmesine, taşınmazlardaki payların ve taşınmazın üçüncü kişilere devrini önlemek için ihtiyati tedbir konulmasına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir....
davalı tarafından 150.000,00 TL bedel karşılığında satın alındığı, dava açmak suretiyle sahip olduğu yasal ön alım hakkını kullanan davacı verilen kesin süre içerisinde belirlenen ön alım bedelini de dava dosyasına depo ettiği gerekçesiyle davalı adına kayıtlı Afyonkarahisar ili Bolvadin ilçesi söğütlü mevkii 340 ada 14 parsel sayılı taşınmazın tapu kayıtlarının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar kesinleştiğinde tapu satış bedeli olan 150.000,00 TL ve tapu masrafları olan 6.130,88 TL tapu harcı masraflarının ön alım bedeli ve masraflar olarak davalıya ödenmesine karar verilmiştir....
Mahkemece, davacının davasının kabulü ile, Şanlıurfa ili Merkez ( Eyyübiye) ilçesi Sultantepe Mahallesi 147 ada 6 parsel sayılı taşınmaz da 03/02/2016 tarih ve 5016 yemviye sayılı sözleşme ile davalıya devir edilen, davalı adına kayıtlı hissenin tapusunun iptali ile, davacı Yasin oğlu T1 adına kayıt ve tesciline, karar verilmiştir. Kararı, davalı vekili istinaf etmiş, istinaf dilekçesinde özetle; Şanlıurfa 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/465 Esas 2019/351 Karar sayılı ilamının kaldırılmasını ve talepleri doğrultusunda karar verilmesini istemiştir. Dava ön alım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil isteğinden ibarettir. HMK'nun 355.maddesi gereğince istinaf incelemesi; belirtilen istinaf sebepleri ve kamu düzeni ile ilgili konularla sınırlı olarak yapılmıştır....
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE : MADDİ OLAY: Davacı tarafından, ön alım hakkına dayanarak açtığı tapu iptali ve tescili davası sonucunda … Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile iktisap ettiği Adana İli, … Mahallesi, … ada ve …parselde bulunan taşınmaz üzerinde önceki malikler … ve …'ın ortağı olduğu şirketin vergi borçları nedeniyle konulmuş olan 03/05/2014 ve 15/05/2014 tarihli hacizlerin kaldırılması istenilmektedir....
