Ölüme bağlı bir tasarrufun iptali için aşağıdaki sebeplerle dava açılabilir: 1- Tasarruf miras bırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılmışsa, 2- Tasarruf yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmışsa, 3- Tasarrufun içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka ve ahlaka aykırı ise, 4- Tasarruf kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa. Ölüme bağlı tasarrufun iptal sebepleri esasa ilişkin iptal sebepleri ve şekle ilişkin iptal sebepleri olmak üzere iki bölümde incelenebilir. Ölüme bağlı tasarrufun esasa ilişkin iptal sebepleri ehliyetsizlik, irade sakatlığı, hukuka aykırılık ve ahlaka aykırılıktır. Şekle ilişkin iptal sebeplerine gelince; ölüme bağlı bir tasarruf kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa iptal davasına konu olabilir. Vasiyetnamenin iptali sebepleri Türk Medeni Kanunu'nun 557 ve 558.maddelerinde sınırlı bir şekilde gösterilmiştir. Davacı bu iptal nedenleri bakımından delil sunmalıdır....
Noterliğince düzenlenen 31.03.2011 tarih ve 004534 yevmiye nolu vasiyetnamenin ve saklı paylar üzerinde yapılan tasarrufların iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiş, 09.01.2013 tarihli dilekçeleri ile vasiyetnamenin iptali talebi kabul edilmediği takdirde terditli olarak mahfuz hisseleri oranında tapu iptali ve adlarına tescili yönünde talepte bulunmuştur.Davalı; vasiyetnamenin iptali taleplerinin zamanaşımına uğradığını, vasiyetnamenin usulüne uygun olarak yapıldığını ve murisin son arzularını ifade ettiğini ileri sürerek davanın reddini istemiştir....
İlk derece mahkemesince; murisin fiil ehliyetinin bulunduğu, manevi baskı altında vasiyetnamenin yaptırıldığı iddiasının davacı tarafça ispatlanamadığı davacının saklı payının zedelendiği gerekçesiyle, vasiyetnamenin iptali talebinin reddine, sabit tenkis oranına göre tenkis isteminin kısmen kabulü ile 150.000 TL'nin davalı taraftan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı tarafa ödenmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir. İlk derece mahkemesi kararına karşı, taraflarca istinaf kanun yoluna başvurulmuştur....
UYUŞMAZLIK KONUSU OLAN HUSUSLAR : Vasiyetnamenin yapıldığı sırada murisin fiil ehliyetine sahip olup olmadığı, vasiyetnamenin murise yapılan baskı sonucunda düzenlenip düzenlenmediği ve vasiyetnamenin geçerli olup olmadığı uyuşmazlık konusudur. DELİLLER : Mirasçılık belgesi, vasiyetname, Ankara 3. Sulh Hukuk Mahkemesinin 13/07/2017 tarihi 2017/344- 686 sayılı vasiyetnamenin açılması dosyası, Adli Tıp 4. İhtisas Kurumu Raporu, Tanık, v.s. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve HUKUKİ SEBEPLER : Dava, vasiyetnamenin iptali istemine ilişkindir. Ölüme bağlı tasarruf, bir kimsenin ölümünde hüküm doğurmak üzere yaptığı irade beyanıdır. Ölüme bağlı tasarruf şekillerinden biri olan vasiyetname, bir şahsın hiç kimseye yöneltmek zorunda olmaksızın ölüme bağlı arzularını açıklamak suretiyle yaptığı tek taraflı bir hukuki işlemdir. Ölüme bağlı tasarruflar tasarruf edenin iradesi ile ortadan kaldırılabilir. Ayrıca, ölüme bağlı tasarrufların iptali TMK’nın 557- 559.maddeleri arasında düzenlenmiştir....
Toplanan deliller ve tüm dosya kapsamından, mirasçılıktan çıkarma (ıskat) sebeplerinin varlığı, davalılar (ıskattan yararlananlar) tarafından kanıtlanamamıştır. Bu durumda mahkemece, TMK'nın 512/3. maddesi uyarınca mirasçılıktan çıkarmaya yönelik ölüme bağlı tasarrufun, davacı mirasçının saklı payları dışında (mirasbırakanın tasarruf nisabı oranında) yerine getirileceği, başka bir ifade ile davacının saklı payını isteyebileceği düşünülmeden vasiyetnamenin tümden iptaline karar verilmesi doğru görülmemiş ise de; bu husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438/7.ç maddesi gereğince hüküm sonucunun düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün 1. fıkrasında yer alan ''.1-Mahkememizin 2009/401 Esas sayılı dosyasında VASİYETNAMENİN İPTALİNE YÖNELİK TALEBİN KABULÜ ile, miras bırakan Halit ve Fatma'dan olma, 1338 doğumlu, ...'a ait 07.02.2003 gün ve 02708 yevmiye no'lu İstanbul 15....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : VASİYETNAMENİN İPTALİ VE TENKİS Taraflar arasında görülen vasiyetnamenin iptali ve tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın kısmen kabul kısmen reddine ilişkin olarak verilen karar davalılar vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, vasiyetnamenin iptali ve tenkis isteğine ilişkindir....
TMK'nun 557. maddesinde ölüme bağlı tasarrufların iptali sebepleri sınırlı(tahdidi) olarak belirtilmiş, dava konusu vasiyetnamenin iptali yönünden maddedeki iptal sebepleri gerçekleşmediğinden mahkemece vasiyetnamelerin iptali talebinin reddine karar verilmesinde isabetsizlik görülmemiştir. Tenkis talebine yönelik temyiz itirazlarına gelince; Tenkis davası, TMK'nun 560-562 maddelerinde düzenlenen, mirasbırakanın saklı payları zedeleyen gerek ölüme bağlı ve gerekse sağlararası kazandırmalarının kural olarak saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar tarafından mirasbırakanın tasarruf edebileceği sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu davalardandır. Bu yönüyle bakıldığında tenkis davası Miras Hukukuna özgü bir iptal davası olarak kabul edilmelidir. (G.Antalya, Miras Hukuku, İstanbul, 2003, s.305). Tenkis, açıkladığımız sebeplerle saklı payın yaptırımıdır (H.Hatemi, Miras Hukuku, İstanbul, 2004, s.23)....
Tenkis davası bir eda davası olmadığından, saklı paylı mirasçının, mahkemenin tenkis kararına dayanarak, saklı payına ilişkin bulunan kısmın kendisine verilmesini ayrıca talep ve dava etmesi gerekir. ( Zahit İmre, Hasan Erman, Miras Hukuku, Der Yayınları, İstanbul: 2021 , s. 261) Saklı payı zedeleyen vasiyetnameler kayıtsız koşulsuz tenkise tabidir. (TMK md.466) Tenkis davası, ölüme bağlı tasarrufların iptali davasıyla birlikte terditli olarak da açılabilir....
Zira tasarruf oranını aşan her kazandırmada saklı payları zedeleme kastının varlığından söz edilemez. Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya Türk Medeni Kanunu'nun 565, maddesinin 1, 2 ve 3 fıkrasında gösterilenler) veya saklı payı ihlal kastının varlığı kesin olarak anlaşılan diğerlerinde özellikle muayyen mal hakkında tenkis uygulanırken Türk Medeni Kanunu'nun 570. maddesindeki sıralamaya dikkat etmek, davalı saklı paylı mirasçılardan ise aynı kanunun 561. maddesinde yer alan saklı paydan fazla olarak alınanla sorumluluk ilkesini gözetmek, dava konusu olup olmadığına bakılmayarak önce ölüme bağlı tasarruflarla davacının saklı payını tamamlamak, sonra sağlar arası tasarrufları, (en sonda da kamu yararına yapılan kazandırmaları) dikkate almak gerekir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : None NUMARASI : 2010/279 ESAS - 2019/34 KARAR DAVA KONUSU : Ölüme Bağlı Tasarrufun iptali ve Tenkis KARAR : Taraflar arasında görülen Ölüme Bağlı Tasarrufun iptali ve Tenkis davası sonucu ilk derece mahkemesince verilen hükme yönelik davacı vekili tarafından süresi içerisinde istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dosya incelendi, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalıların, davacının ablasının çocukları olduğunu, ortak miras bırakan Mehmet Aksoy'un ölümü sonrası Kdz Ereğli 2. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2010/33 Esas ve 2010/73 Karar sayılı kararıyla vasiyetnamenin açılıp okunduğu, vasiyetnamenin okunması sonucu murisin Kdz Ereğli 1. Noterliğince 25/05/2000 tarih 8897 yevmiye numaralı bir vasiyetname düzenlediği, bu ölüme bağlı tasarrufta Ereğli ilçesi Topçalı köyü Şıh Köy içi Çunukur mevkinde tapunun 7 parsel 896 da kayıtlı tarla ve üzerindeki 3 katlı evden 1....
