ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : None NUMARASI : 2022/55 ESAS, 2023/133 KARAR DAVA KONUSU : Ölüme Bağlı Tasarruf (Tenkis) KARAR : Sivas 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2022/55 Esas, 2023/133 Karar sayılı ilamı davacılar vekili tarafından istinaf incelemesi için Dairemize gönderilmekle ön inceleme aşamasında dosyadaki tüm bilgi ve belgeler incelendi. GEREĞİ DÜŞÜNÜLÜP GÖRÜŞÜLDÜ: Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle: Davacılar ile davalıların kardeş olduklarını, murisleri olan Ömer Yıldırım'ın 10.07.2015 tarihinde vefat ettiğini, geriye mirasçı olarak davacılar ile davalıların kaldığını, davalı Merday Yıldırım'ın muris vefat etmeden önce muris ile birlikte Hocabey Köyünde birlikte yaşamakta iken murisi baskı altına almak suretiyle Sivas 1. Noterliğinin 21.03.2007 tarih ve 04288 yevmiye nolu vasiyetnamesinin düzenlenmesini sağladığını, murisin vefat etmesinden sonra Sivas 1....
Hukuk Dairesi Taraflar arasındaki vekalet görevinin kötüye kullanılması nedenine dayalı feragatnamenin iptali, araç kaydının iptali ve tescil, inançlı işleme dayalı tapu iptali ve tescil, kira, ecrimisil ve alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İlk Derece Mahkemesince davanın alacak talebi yönünden kabulüne, diğer talepler yönünden reddine karar verilmiştir. Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacılar vekilinin başvurusunun esastan reddine; davalılar vekilinin başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle alacak isteminin kısmen kabulüne, diğer taleplerin reddine karar verilmiştir....
Buna göre verilen bir aylık süre içerisinde vasiyetnamenin iptali davası açılmadığı takdirde vasiyetnameyi açan mahkeme, atanmış mirasçının talebi üzerine kendisine atanmış mirasçılık belgesi, belirli mal bırakma şeklindeki vasiyetnamelerde ise lehine mal bırakılan kişinin talebi üzerine vasiyet alacaklısı belgesi verecektir. Vasiyetnamenin iptali davası açılmış ise istem bulunsa dahi atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı belgesi verilmeyecek, bu belgenin verilebilmesi için vasiyetnamenin iptali davasının kesinleşmesi beklenecektir. Bu durumda mahkemece vasiyetnamenin açılmasına ilişkin dosya getirtilip incelenmeli ve değerlendirilmelidir. Mirasçılıktan çıkarma (ıskat), mirasbırakanın tek taraflı ölüme bağlı bir tasarrufu ile gerçekleşir. Mirasbırakan, kanunda belirtilen sebeplerin varlığı halinde, ölüme bağlı bir tasarruf ile saklı paylı mirasçısının mahfuz hisse üzerindeki haklarını tamamen veya kısmen ortadan kaldırabilir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Dairemizce verilmiş olan 26/12/2019 tarih ve 2019/2115 esas 2021/2779 karar sayılı kaldırma kararı sonrası ilk derece mahkemesince yapılan yargılamada;"...Açılan dava, vasiyetnamenin iptali, kademeli olarak ise tenkis istemine ilişkindir. Tasarruf mirasbırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılmışsa,tasarruf yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmışsa,. tasarrufun içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlâka aykırı ise, tasarruf kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa ölüme bağlı tasarrufun iptaline karar verilir. Bilindiği üzere; davranışlarının, eylem ve işlemlerinin sebep ve sonuçlarını anlayabilme, değerlendirebilme ve ayırt edebilme kudreti (gücü) bulunmayan bir kimsenin kendi iradesi ile hak kurabilme, borç (yükümlülük) altına girebilme ehliyetinden söz edilemez....
Tasarruf oranı aşılmış ise tasarrufun niteliğine göre icap ederse kazandırma işleminde, saklı payları zedeleme kastının bulunup bulunmadığı objektif (nesnel) ve sübjektif (öznel) unsurlar dikkate alınarak belirlenmelidir. Zira tasarruf oranını aşan her kazandırmada saklı payları zedeleme kastının varlığından söz edilemez. Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya TMK'nin 565. maddesinin 1, 2 ve 3 bentlerinde gösterilenler) veya saklı payın ihlal kastının varlığı kesin olarak anlaşılan diğerlerinde özellikle muayyen mal hakkında tenkis uygulanırken TMK'nin 570. maddesindeki sıralamaya dikkat etmek davalı mahfuz hisseli mirasçılardan ise aynı Kanunun 561. maddesinde yer alan mahfuz hisseden fazla olarak alınanla sorumluluk ilkesini gözetmek, dava konusu olup olmadığına bakılmayarak önce ölüme bağlı tasarruflarla davacının saklı payını tamamlamak, sonra sağlar arası tasarrufları dikkate almak gerekir....
Tasarruf oranı aşılmış ise tasarrufun niteliğine göre icap ederse kazandırma işleminde, saklı payları zedeleme kastının bulunup bulunmadığı objektif (nesnel) ve sübjektif (öznel) unsurlar dikkate alınarak belirlenmelidir. Zira tasarruf oranını aşan her kazandırmada saklı payları zedeleme kastının varlığından söz edilemez. Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya TMK'nin 565. maddesinin 1, 2 ve 3 bentlerinde gösterilenler) veya saklı payın ihlal kastının varlığı kesin olarak anlaşılan diğerlerinde özellikle muayyen mal hakkında tenkis uygulanırken TMK'nin 570. maddesindeki sıralamaya dikkat etmek davalı mahfuz hisseli mirasçılardan ise aynı Kanunun 561. maddesinde yer alan mahfuz hisseden fazla olarak alınanla sorumluluk ilkesini gözetmek, dava konusu olup olmadığına bakılmayarak önce ölüme bağlı tasarruflarla davacının saklı payını tamamlamak, sonra sağlar arası tasarrufları dikkate almak gerekir....
İlk derece mahkemesi tarafından davanın reddine karar verilmesi üzerine iş bu karar davacı tarafından istinafa konu edilmiş ise de, gerekçeli kararda da izah edildiği üzere mirasçı, miras bırakana veya yakınlarından birine karışı ağır bir suç işlemiş ise ya da miras bırakana karşı veya aile efradına karşı aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemiş ise miras bırakan yapacağı ölüme bağlı tasarrufla saklı pay mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir. Dolayısıyla mirasçılıktan çıkarma işlemi yasalarımızda ölüme bağlı bir tasarruf olarak düzenlenmiş olup, dava yolu ile iş bu talebin dinlenilme olanağı bulunmamaktadır....
Bölge adliye mahkemesince; davacının talebinin sadece vasiyetnamenin iptaline ilişkin olduğu, murisin işlem tarihinde fiil ehliyetine haiz olduğunun tespit edildiği, vasiyetnamenin iptalini gerektirecek herhangi bir yasal neden bulunmadığı, mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı bilgi ve belgelere, özellikle temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre, davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2- Dava; vasiyetnamenin iptali istemine ilişkindir. Mirasçılıktan çıkarma (ıskat); mirasbırakanın, kanunda belirtilen sebeplerin varlığı halinde, ölüme bağlı bir tasarruf ile saklı paylı mirasçısının mahfuz hisse üzerindeki haklarını tamamen veya kısmen ortadan kaldırmasıdır....
Somut olayda dosya kapsamında mevcut mirastan feragat sözleşmesinin iptali sözleşme içeriği ve dinlenen tanık beyanları doğrultusunda TMK533.maddede belirtilen usul dairesinde usul ve yasaya uygun olarak tanzim edildiği, sözleşmenin iptali için murisin iradesinin sakatlandığına ilişkin iddiaların sadece davalı Meliha'nın ekonomik durumunun iyi olmaması nedenine dayandırıldığı, dinlenen tanık beyanları ve tüm dosya kapsamından murisin iradesinin sakatlandığına ilişkin bir delil sunulamadığı, diğer iddiaların da sübuta ermediği tanzim edilen sözleşmenin usul ve yasaya uygun olması ve dosya kapsamında belirlenen delillerle davacının davasını ispatlayamaması nedeniyle davacının davasının reddine" karar verilmiştir. HUKUKİ SEBEPLER ve GEREKÇE: Taraflar arasındaki dava, davacı tarafından davalılar aleyhine açılan Ölüme Bağlı Tasarrufun (Mirastan Feragat Sözleşmesinin İptali) iptali istemlerine ilişkindir....
Tasarruf oranı aşılmış ise tasarrufun niteliğine göre icap ederse kazandırma işleminde, saklı payları zedeleme kastının bulunup bulunmadığı objektif (nesnel) ve sübjektif (öznel) unsurlar dikkate alınarak belirlenmelidir. Zira tasarruf oranını aşan her kazandırmada saklı payları zedeleme kastının varlığından söz edilemez. Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya Medeni Kanun'un 507.maddesinin 1, 2 ve 3 fıkrasında gösterilenler) veya saklı payı ihlal kastının varlığını kesin olarak anlaşılan diğerlerinde özellikle muayyen mal hakkında tenkis uygulanırken Medeni Kanun’un 512....
