Velayetin değiştirilmesi davası, velayet hakkının anne veya babaya verilmesinden sonra velayet kendisine verilen tarafın durumunun değişmesi ve sonradan ortaya çıkan çeşitli nedenlerden ötürü velayeti alan anne ya da babanın velayet hakkını gereği gibi kullanamaması ile çocuğun menfaatinin gerektirdiği durumlarda açılan bir davadır. Velayetin değiştirilmesi için bir olayın olması ve bu durumun velayet görevini aksatmış olması gerekir. Bu durum velayetin değiştirilmesini velayetin kaldırılmasından ayırır. Çünkü velayetin kaldırılmasında velayet görevinin ağır bir şekilde kötüye kullanılması veya aşırı bir şekilde ihmal edilmiş olması aranır. Velayetin değiştirilmesine ilişkin şartlar TMK’da açıkça düzenlenmiştir. TMK’nın “Durumun Değişmesi” başlıklı 183....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve HUKUKİ SEBEPLER : Dava, velayetin değiştirilmesi ve iştirak nafakasının kaldırılması istemine ilişkindir. Tarafların Çay Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/196 Esas 2018/205 Karar sayılı ilamıyla boşandıkları, müşterek çocukların velayetlerinin anneye verildiği anlaşılmaktadır. Dosya kapsamına alınan sosyal inceleme raporuna göre, müşterek çocukların anne ile birlikte yaşadıkları, babanın çocuğun bakımını üstlenebileceğinin rapor edildiği, idrak çağında olan müşterek çocuklar Ayşe Hanım ve Burak Samet'in beyanında babasıyla yaşamak istediklerini beyan ettikleri, velayetin babaya verilmesinin yerinde olduğu, anlaşılmakla davalının istinafının reddine dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Velayetin Değiştirilmesi-Nafaka Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalı tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: 1-Velayetinin değiştirilmesi istenen 27.08.1998 doğumlu ...'nun 27.08.2016 tarihi itibariyle ergin olduğu anlaşılmakla, bu çocuk yönünden velayet istemi konusuz kaldığından bu konuda bir karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmiştir. 2-17.10.2006 doğumlu çocuk ...'ye dair velayet istemine yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; Taraflar 09.09.2015 tarihinde kesinleşen kararla anlaşmalı olarak (TMK m. 166/3) boşanmışlar ortak çocuk 17.10.2006 doğumlu ...n velayeti ise tarafların anlaşmaları doğrultusunda davalı babaya verilmiştir....
Tarafların boşanmalarından sonra müşterek çocuk Poyraz 'ın davalı anne ile kaldığı davacı baba ile görüşmesi ve yanında kalması hususunda taraflar arasında sorun olmadığı, müşterek çocuk Poyraz 'ın duruşmada alınan beyanında davalı anne ile ilgili olumsuz bir söz de söylememesi, davacı tarafça ileri sürülün yangın olayının tarihinin eski olması da gözetilerek, velayet görevinin anne tarafından ihmal veya istismar edilmediği de dikkate alındığında TMK'nın 183, 349 ve 351/1. maddelerinde düzenlenen velayetin değiştirilmesini gerektirir yasal şartların gerçekleşmediği, tarafların dosyaya yansıyan ekonomik sosyal durumları nazara alınarak davacının iştirak nafakasının kaldırılması talebinin de yerinde olmadığı sonucuna varıldığından davalının istinaf talebinin kabulüne, İlk derece mahkemesi kararının ve 28.11.2022 tarihli ek kararının kaldırılmasına, davacının velayet, iştirak nafakasının kaldırılması ve iştirak nafakasına hükmedilmesine yönelik davalarının reddine dair aşağıdaki hüküm...
Dava; velayetin değiştirilmesi istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama neticesinde davanın reddine karar verilmiş, davacı tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. TMK'nın 183. maddesinde "Ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması hâlinde hâkim, resen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır." şeklindeki düzenlemeye göre değişen koşullara göre velayetin değiştirilmesi mümkündür. Yine, TMK'nın 349. maddesinde; "Velayete sahip ana veya babanın yeniden evlenmesi, velayetin kaldırılmasını gerektirmez. Ancak, çocuğun menfaati gerektirdiğinde velayet sahibi değiştirilebileceği gibi, durum ve koşullara göre velayet kaldırılarak çocuğa vasi de atanabilir" hükmü yer aldığı gibi, TMK'nın 351. maddesinin birinci fıkrasında da; "Durumun değişmesi halinde, çocuğun korunmasına ilişkin önlemlerin yeni koşullara uydurulması gerekir" düzenlemesi mevcuttur....
nın 182/2.maddesinde; velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorunda olduğu hükme bağlanmıştır. Velayet kendisine tevdi edilmeyen taraf, ekonomik imkanları ölçüsünde müşterek çocuğunun giderlerine katılmakla yükümlüdür. Diğer taraftan, iştirak nafakası belirlenirken ana ve babanın ekonomik durumları göz önünde tutulmakla birlikte velayet hakkı kendisine tevdi olunmuş tarafın bu görev nedeniyle emeğinin ve yüklendiği sorumlulukların karşılığı olağan harcamaların da dikkate alınması zorunludur. Ne var ki, nafaka miktarının belirlenmesine esas alınması gereken giderlerinin makul sınırlar içinde kalmasına özen gösterilmesi ve velayet kendisine bırakılmayan tarafın ağır yükümlülüklere maruz bırakılmaması gerekmektedir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Mahkemece; davanın kabulü ile müşterek çocuk Sude'nin velayetinin davacı anneye verilmesine, Sude için 250 TL, Sena için 225 TL, Sümeyye için 225 TL olmak üzere toplam 700 TL iştirak nafakasına karar verilmiştir. İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF NEDENLERİ : Mahkemece verilen hükme karşı davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuş olup, istinaf dilekçesinde özetle; müşterek çocuk Sude'nin velayetinin değiştirilmesi kararının ve takdir edilen nafakaların kaldırılmasını talep etmiştir. GEREKÇE : Dava, velayetin değiştirilmesi ve iştirak nafakası talebine ilişkindir. Mahkemece, velayetin değiştirilmesi talebinin kabulüne, iştirak nafakası talebi yönünden ise talebin kısmen kabulüne karar verilmiş, hükme karşı davalı tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur....
Dava, velayetin değiştirilmesi ve iştirak nafakasına ilişkindir. 1- Davacının vekalet ücretine ilişkin istinaf itirazlarının incelenmesinde; Davacı, müşterek çocukların velayetlerinin babadan alınarak anneye verilmesine, müşterek çocuklar lehine aylık 500,00'er TL tedbir/iştirak nafakasının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Yargılama giderleri, kural olarak, davada haksız çıkan yani aleyhine hüküm verilen tarafa yükletilir. Davayı kazanan taraf davasını bir vekil vasıtası ile takip etmiş ise, haksız çıkan (davayı kaybeden) taraf yargılama gideri olarak vekâlet ücretine de mahkûm edilir (HMK 323 1/ğ). İlk derece mahkemesince bu durum gözetilmeden; velayet davasına ilişkin davada davacı lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi usul ve yasaya aykırıdır....
İSTİNAFA BAŞVURAN TARAF VE İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı kadın vekili hükmün; velayetin tarafına verilmesi gerektiği ve davalı tarafın reddedilen nafaka talebi üzerinden vekalet ücreti verilmesi gerektiğini ileri sürerek istinaf yasa yoluna başvurmuştur. Davalı erkek istinaf yasa yoluna başvurmamıştır. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava; davacı kadın tarafından açılmış velayetin değiştirilmesi istemine ilişkindir....
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ : Davacı vekili vermiş olduğu istinaf başvuru dilekçesinde özetle; yerel mahkemece çocukların velayetinin davacı anneye verilmesine dair verilen karara karşı itirazlarının olmadığını ancak çocuklar için hükmedilen nafaka miktarlarının düşük olduğunu, hakkaniyet ilkesinin de dikkate alınarak, daha uygun miktarda nafakaya hükmedilmesi gerektiğini belirterek verilen kararın nafaka yönünden kaldırılmasını her bir çocuk için aylık 1.000'er TL iştirak nafakasına hükmedilmesini talep ettiği görülmüştür. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Dava velayetin değiştirilmesi ve iştirak nafakası hükmedilmesi talebine ilişkindir....
