Maddede, vasiyetnamenin mirasbırakının yerleşim yeri sulh hakimi tarafından açılıp, ilgililere okunacağı, MK.nun 597.maddesinde de, mirasta hak sahibi olanların herbirine gideri terekeye ait olmak üzere, vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı bir örneğinin tebliğ edileceği açıklanmıştır. Vasiyetnamenin açılıp okunduğunun tesbit edilmesinin amacı, mirasçıları ve lehine kazandırma yapılan kişileri bilgilendirme ve yasal haklarını kullanmayı temine yönelik bir işlemdir. Bu nedenle, sulh hakiminin görevi, MK.nun 596.maddesine uygun olarak vasiyetnameleri açarak lehine kazandırma yapılan kişi ile yasal mirasçılarına vasiyetnamenin onaylı bir örneğini tebliğ ederek, vasiyetnamenin açılması sırasında hazır bulunmak üzere çağrılmasını sağlamaktır. Mahkemece, vasiyetnameler mirasçılara usulüne uygun tebliğ edilip yukarıda açıklanan kurallar çerçevesinde açılıp okunma işlemi yapılmadan eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir....
TMK'nın 595.maddesi gereğince; mirasbırakanın ölümünden sonra ele geçen vasiyetnamenin geçerli olup olmadığına bakılmaksızın hemen sulh hakimine teslimi zorunlu olup, vasiyetname teslimden başlayarak bir ay içinde açılır ve ilgililere okunur. Vasiyetname usulünce açılıp, okunma kararının kesinleşmesinden sonra vasiyetnamenin iptali için 1 yıllık hak düşürücü süre işlemeye başlar. Vasiyetnamenin iptali davasında; öncelikle, dava konusu vasiyetnamenin açılıp açılmadığı araştırılarak, vasiyetnamenin açılmasına ilişkin kararın kesinleşme tarihli şerhini içerir onaylı sureti getirtilerek, dosya içine konulması gerekir. Somut olayda; muris N...G..'a ait 21.07.2010 tarihli vasiyetnameye ilişkin, Kdz. Ereğli 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2012/929E sayılı vasiyetnamenin açılması dosyasının dava tarihinde derdest olduğu anlaşılmaktadır....
Vasiyetnamenin yerine getirilebilmesi için herşeyden önce vasiyetnamenin açıldığının ve iptali için yasada öngörülen sürenin geçtiğinin belirlenmesi gerekir. Davaya konu vasiyetname .... 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 22.01.2014 günlü ve 2013/1271 E. 2014/67 K. sayılı kararı ile açılarak okunmuş, karar 10.02.2014 tarihinde kesinleşmiştir. .... 2. Sulh Hukuk Mahkemesince kesinleşme şerhi 10.09.2015 tarihinde dosyaya işlenmiş, eldeki dava ise 15.12.2014 tarihinde açılmıştır. Buna göre, vasiyetnamenin açılıp okunmasına ilişkin kararın eldeki dava öncesinde kesinleştiği anlaşılmaktadır. Somut olayda; davalılardan ...n ve ...n vasiyetnamenin açılması davasında vasiyetnameyi kabul etmediklerini ve süresi içinde yargı yoluna başvuracaklarını bildirmişler, temyize konu eldeki davada da, davalılar tenfizi talep olunan vasiyetnameyi kabul etmediklerini bildirmişlerdir....
Bilinen mirasçılar ve diğer ilgililer vasiyetnamenin açılması sırasında diledikleri takdirde hazır bulunmak üzere çağrılır. Mirasbırakanın sonradan ortaya çıkan vasiyetnameleri için de aynı işlemler yapılır." düzenlemesi bulunmakta olup, vasiyetname açıldığında mirasta hak sahibi olduğu tespit edilenlere TMK'nun 597.maddesi uyarınca vasiyetnamenin ilgili kısımlarının örneğinin tebliğ edilmesi gerekmektedir. Vasiyetnamenin açılması davasında mahkemenin görevi vasiyetnamenin açılması ve ilgililere tebliğden ibarettir. Vasiyetnamenin geçerli olup olmaması, vasiyetnamenin açılması davasında değerlendirilebilecek bir husus değildir. Bu nedenle vasiyetnameyi açıp ilgililere tebliğ eden mahkeme vasiyetnamenin tespitine yönelik bir hüküm kurarak dosyadan el çeker. Öte yandan uygulamada vasiyetnamenin açılması sırasında hazır bulunanlara ve ilgililere bir aylık süre verilmesinin sebebi TMK'nun 598/2.maddesindeki düzenlemedir....
Dosyadaki belgelerden vasiyetçi...., davalı Noter vekiline 25.11.2004 tarihli vasiyetnameyi düzenlettirdiği ve kendisine ait taşınmazı davacıya vasiyet ettiği anlaşılmaktadır. Ne var ki, anılan vasiyetname .... Hukuk Mahkemesi’nin .... sayılı dosyası ile vasiyetnamenin bitiminde tanıklar huzuru ile okumadan ve tanıklara okunmadan imzalandığı, bu hali ile resmi şekil şartına uyulmadığı ve böylelikle de şekil şartına uyulmadığı için şekle aykırılık nedeniyle iptal olunmuş, karar Yargıtay tarafından onanarak kesinleşmiştir. Vasiyetnamenin iptali davası gerekçesinden davalı noter vekilinin kusurlu eylemi nedeniyle vasiyetnamenin iptal olunduğu anlaşılmaktadır. .... Davalı, 1512 sayılı Noterlik kanununun 33.maddesi hükmüne göre Noterlik görevini vekaleten yürüten kişidir....
Ayrıca taraf teşkili sadece davanın açılması aşamasında değil, yargılamanın diğer aşamalarında da göz önünde bulundurulmalıdır. 4. Somut olayda; mahkemece, vasiyetnamenin açılmasına karar verilmiş ise de dava dosyası incelendiğinde vasiyet lehdarına ve mirasbırakanın kendisinden evvel vefat eden kızı ...'un çocukları olan mirasçılar ..., ... ... ve ...'e vasiyetnamenin ve vasiyetnamenin okunacağı duruşma gün ve saatini bildirir davetiyenin tebliğ edilmediği anlaşılmıştır. Dolayısıyla taraf teşkili sağlanmadan vasiyetnamenin açılıp okunduğunun tespitine yönelik karar verildiği anlaşılmıştır. 5. Hal böyle olunca; mahkemece, yukarıda belirtilen Yasa maddeleri dikkate alınarak, tüm yasal mirasçılara ve vasiyet lehtarına vasiyetname ekli duruşma gününü bildirir tebligat yapılmak suretiyle taraf teşkili sağlandıktan sonra, yapılacak yargılama neticesinde karar verilmesi gerekirken, taraf teşkili sağlanmadan yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. V....
Noterliği’nin 14.09.1992 tarih ve 38494 yevmiye nolu düzenleme şeklinde resmi vasiyet senedi düzenlediğini, iptali istenen vasiyetnamenin tüm yasal şartları taşıyan ve usulüne uygun şekilde noter huzurunda ve tanıkların şahitliğinde düzenlenen geçerli bir vasiyetname olduğunu, oysaki 08/05/2001 tarihinde düzenlenen (miras bırakanın 82 yaşında olduğu) düzenleme şeklinde vasiyetten rücu senedi ve aynı gün alınan T.C....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi TALEP EDEN : Mersin 9.Noterliği Vasiyetnamenin açılması istemine ilişkin olarak açılan davada Mersin 1. Sulh Hukuk ile İstanbul 4. Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: KARAR Dava, vasiyetnamenin açılması istemine ilişkindir. Mersin 1. Sulh Hukuk Mahkemesince, 4721 Sayılı TMK.'...
Yine, vasiyetnamenin yerine getirilebilmesi için her şeyden önce vasiyetnamenin açıldığının ve iptali için yasada öngörülen sürenin geçtiğinin belirlenmesi gerekir. Vasiyetname Sulh Hukuk hakimi tarafından usule uygun açılıp okunmadıkça yerine getirilmesi istenemez. Somut olayda, vasiyetçi ... ... ... 14.09.1979 tarihinde vefat etmiştir. Vasiyetname Torul Noterliğinin yazısı üzerine mahkemeye intikal etmiştir. Sulh Hukuk Hakimi her ne kadar vasiyetnamenin açılmasına karar vermiş ise de dosyada murise ait veraset belgesi bulunmadığı gibi tüm mirasçılara TMK 595,596 ve 597. madde hükümleri gereğince tebligat yapılmadığı da anlaşılmaktadır. Diğer taraftan gerek vasiyetnamenin açılması davasında ve gerekse de bu vasiyetnamenin tenfizi davasında tüm mirasçılar davaya dahil edilmemiş ve taraf teşkili sağlanmamıştır....
Davada, TMK'nın 596. maddesi gereğince vasiyetnamenin açılması ile ilgililere okunması talep edilmiştir. TMK'nun 596/2. maddesinde “Bilinen mirasçılar ve diğer ilgililer vasiyetnamenin açılması sırasında diledikleri taktirde hazır bulmak üzere çağrılır” hükmü, aynı kanunun 597/2. maddesinde “Mirasta hak sahibi olanların her birine gideri terekeye ait olmak üzere, vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı bir örneği hakim tarafından tebliğ edilir" hükmü getirilmiştir. Vasiyetnamenin açılıp okunduğunun tespit edilmesinin amacı mirasçıları ve lehine kazandırma yapılan kişileri bilgilendirme ve yasal haklarını kullanmaya temine yönelik bir işlemdir. Vasiyetnamenin açılıp okunması davası hasımsız bir dava olmadığı için taraf teşkili sağlandıktan sonra görülmesi gerekir. 6100 sayılı HMK'nun 114/1-d maddesi gereğince taraf teşkili dava şartı olduğundan, HMK'nun 115. maddesinin 1. 2. ve 3. fıkrasında açıklanan dava şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılması gerekir....
