Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine göre yükleniciye bırakılan bağımsız bölümün yükleniciden satın alındığı iddiasına dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. Arsa sahibi ile aralarında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bulunan yüklenicinin şahsi hakkını üçüncü kişiye temlik etmesi halinde üçüncü kişinin ifa talep edip edemeyeceğinin saptanmasında öncelikle yüklenicinin edimini (eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Davaya konu olayın, temlik işleminin hukuki niteliği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin borçlarının neler olduğu ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir. Alacağın temliki ve borcun nakli Borçlar Kanununun 162 ila 181. maddelerinde düzenlenmiştir....
Davada, düzenleme şeklinde taşınmaz satış ve payı karşılığı inşaat sözleşmesinin (91/8 parsel taşınmaz) davalı tarafça haksız feshi nedeniyle müvekkilimin yoksun kaldığı kardan bugünkü karşılığı olarak şimdilik 25.000.00 TL ile davalının şifahi sözleşme ile renovasyonunu müvekkilime yaptırttığı inşaattan (248 ada) kaynaklanan masraflar ve müteahhitlik hak ediş bedeli olarak şimdilik 25.000,00,TLnin davalıdan tahsili istenmiştir. Taraflar arasındaki ihtilafın taşınmaz satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinden kaynaklandığı, davanın, mutlak ticari dava niteliğinde olmadığı, bu sözleşmenin her iki taraf bakımından ticari nitelikte olduğu veyahut davalı bakımından bu sözleşmenin ticari işletmeyi ilgilendiren nitelikte olduğuna dair dosya kapsamında her hangi bir bilgi ve belge bulunmadığı nazara alındığında, davanın, HMK 2/2. maddesi uyarınca asliye hukuk mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir....
Davalı arsa sahipleri, yüklenici ile olan 12.12.2003 günlü arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin 13.09.2005 tarihinde fesh edildiğini, açılan davanın reddini savunmuştur. Davalı yüklenici, cevap vermemiştir. Mahkemece, davacının dayanağı sözleşme adi yazılı olup geçersiz bulunduğundan, mülkiyet aktarımı istemine ilişkin davanın reddine, bilirkişinin güncelleme yaparak bulduğu 27.193.00 YTL satış bedelinin davalı yükleniciden tahsiline karar verilmiştir. Hükmü, davacı ile davalı arsa sahipleri temyiz etmiştir. 1-Davalılar arasında var olan 12.12.2003 günlü arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesi yükleniciye kişisel hak sağlar. Koşulları yerinde ise, yüklenici kazandığı şahsi hakka dayanarak arsa sahibini bir şey vermeye veya yapmaya zorlayabilir....
Öte yandan, arsa sahibi davacı... ve arsa sahiplerinden bağımsız bölüm satın aldığı ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan haklarını temlik aldıkları belirlenen davacılar ve asli müdahillerin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı olarak talepte bulunabilecekleri açık olup, adı geçenler arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmadığından herbir davacının talep miktarı yönünden dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan HUMK'nın 8. maddesi uyarınca Sulh Hukuk Mahkemeleri görevlidir....
Davacı arsa sahipleri vekili, taraflar arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin 7. maddesi gereği sözleşmenin imzasından itibaren 6 ay içinde projelerin onaylanarak inşaat ruhsatı alınmasının zorunlu olmasına rağmen, yüklenici tarafından bu süre içinde herhangi bir proje onaylatmadığı gibi, inşaat ruhsatı da alınmadığını, müvekkillerinin yükleniciye keşide ettiği ihtarnamelerle sözleşmeyi feshettiklerini bildirdiklerini, davalının ise feshi kabul etmemekle birlikte, gecikmeyi kabul ederek bir kısım nedenler ileri sürdüğünü, davalının ilgili kurumlara eksik belgelerle başvurarak kendi kusuruyla geciktiğini, basiretli iş adamı gibi davranarak inşaat yapılacak bölgenin şartlarını bilmesi gerektiğini ileri sürerek, taraflar arasıda düzenlenen...... tarih ve... yevmiye numaralı düzenleme şeklinde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine, taşınmazın tapu kayıtları üzerine konulan şerhin terkinine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi(Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla) Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı arsa sahibi vekili, taraflar arasında düzenlenen ... 3. Noterliği'nin 08.06.2006 tarih ve 8745 yevmiye sayılı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca inşaatın 18 ayda bitirilip genel iskanı alınarak 03.05.2008 tarihinde teslimi gerekirken 20.12.2008 tarihinde teslim edildiğini ileri sürerek, 3.500,00 TL kira tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Arsa sahibi ile aralarında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bulunan yüklenicinin şahsi hakkını üçüncü kişiye temlik etmesi halinde üçüncü kişinin ifa talep edip edemeyeceğinin saptanmasında öncelikle yüklenicinin edimini (eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Davaya konu olayın, temlik işleminin hukuki niteliği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin borçlarının neler olduğu ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir. Alacağın temliki ve borcun nakli Borçlar Kanununun 162 ila 181. maddelerinde düzenlenmiştir. Temlik, alacağın ona bağlı bütün (yan ve öncelik) hakları ile birlikte devralana geçmesini sağlar ve bu işlem yapılırken borçlunun rızası alınması gerekmez. Temlik, hatta borçlunun muhalefetine rağmen geçerli olarak doğar ve hükümlerin hasıl eder....
"İçtihat Metni" Mahkemesi :Asliye Hukuk Hakimliği Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanmış olup, davacı yüklenici şirket, sözleşme uyarınca kendisine devredilen arsa payı üzerine davalı arsa sahibi lehine konulan inşaat teminat ipoteğinin terkinini talep etmiş, davalı arsa sahibince davacının edimlerini yerine getirmediğinden talebin yersiz olduğu savunulmuş, mahkemece dava tarihi itibariyle davacı üzerine kayıtlı bağımsız bölüm kalmadığı, bu bağımsız bölümlerin daha önce ipotekle yüklü olarak satıldığı, dolayısıyla davacının artık ipoteğin terkini talebinde bulunmasında hukuki yararının olmadığı gerekçesiyle aktif dava ehliyeti yokluğundan davanın reddine karar verilmiş, verilen karar davacı vekilince...
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının ve icra takibinin dayanağı, davacılar-arsa malikleri ile davalı yüklenici şirket ve yetkilisi tarafından imzalanan düzenleme şeklinde satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve bu sözleşme gereğince davalı yüklenici şirket adına kayıtlı taşınmaz üzerinde inşaatın teminatını teşkil etmek üzere tesis edilen inşaat teminat ipoteğidir. Dava konusu uyuşmazlık davacılar-arsa malikleri ile davalı yüklenici şirket ve yetkilisi tarafından imzalanan düzenleme şeklinde satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden ve bu sözleşme gereğince tesis edilen inşaat teminat ipoteğinden kaynaklanmaktadır. Taraflar arasındaki uyuşmazlık davacılar-arsa malikleri ile davalı yüklenici şirket ve yetkilisi tarafından imzalanan düzenleme şeklinde satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri değerlendirilmek ve tartışılmak suretiyle çözümlenebilecektir....
İnşaat Ltd.. Şti.ni dava ederek yüklenicinin 16.03.1998 tarihli arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesi uyarınca edimlerini yerine getirmediğini ileri sürerek tazminat istemiştir. Yine birleştirilen 2004/716 Esas sayılı davada davacı ... yüklenici ... İnşaat Ltd. Şti. aleyhine yapmış olduğu icra takibi sırasında İİK.nun 94. maddesi uyarınca verilen yetki belgesine istinaden arsa maliki SS ... Konut Yapı Kooperatifini dava ederek 16.03.1998 tarihli arsa payı devri karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca yüklenici adına tescili gereken bağımsız bölümlerin onun adına tesciline karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, 2005/357, 2003/635, 2005/9, 2005/861, 2004/716 Esas sayılı dosyaların tefrikine, tevzi memurluğuna gönderilerek yeni esas numarasına kaydedilmesine, diğer 19 adet davanın taraflarının yargılamalar sırasında sulh oldukları gerekçesi ile bu davalarla ilgili karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir....
