-YTL.nin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalılar vekili, müvekkillerinin işyerlerini kiralama konusunda davacılar ile anlaştıklarını, bunun duyulması üzerine müvekkillerinin fahiş şekilde zarara uğradıklarını beyan ederek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece davalıların duruşmadaki yeminli beyanları dikkate alındığında davacıların davalılara ait işyerinin kiralanması karşılığında 5.000.00.-YTL.nakit para ve toplam 35.000.00-YTL. bedelli çek verdikleri sözleşmeden caydıkları, bu durumda çeklerden dolayı davalılara borçlu olmadıkları gerekçesiyle davacıların davalılara açtığı sebepsiz zenginleşme nedeniyle tazminat davasının reddine, davacıların açtıkları menfi tespit davasının kabulüyle davacılardan ...'ın davalılara çeklerden dolayı borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş, hüküm davalılar vekilince temyiz edilmiştir....
Bu durumda kazandırmaya (edime) dayanan sebepsiz zenginleşme; “geçerli olmayan sebebe” veya “gerçekleşmemiş sebebe” veyahut “sona ermiş sebebe” dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme hâlinde zenginleşen ve fakirleşen arasında kanun gereği bir borç ilişkisi doğmakta olup, bu borcun konusu mal varlığında meydana gelen fazlalığın geri verilmesidir. Sebepsiz zenginleşmede sadece mal varlığındaki eksilmenin giderilmesinin talep edilmesi söz konusudur. Görüldüğü gibi, sebepsiz zenginleşme, ikincil (talî) niteliktedir ve mal varlığındaki azalmanın başka aslî nitelikteki davalarla önlenmesi mümkün ise, sebepsiz zenginleşme davası gündeme gelemez. Başka bir anlatımla aynı olayda, aynî haktan (istihkak davası), zilyetlikten, sözleşmeden, sözleşme benzeri hukukî ilişkiden veya haksız fiilden kaynaklanan bir talebin ileri sürülmesi mümkün ise, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulama alanı bulamayacaktır....
Satış vaadi sözleşmesinden kaynaklanan ifadan bahsetmek için ilk önce sözleşmenin ifa olanağı bulunup bulunmadığının tespiti gerekmektedir. Karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde imkansızlık sebebi ile borçtan kurtulan borçlu karşı taraftan almış olduğu edimi sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca geri vermekle yükümlü olup henüz kendisine ifa edilmemiş olan edimi isteme hakkını kaybeder. Borçlu ifanın imkansızlaştığını alacaklıya gecikmeksizin bildirmez ve zararın artmaması için gerekli önlemleri almazsa bundan doğan zararları gidermekle yükümlüdür. İfa imkaszılığı 6098 s.TBK.nunun 136.m.sinde (818 s.BK’nun 117.m.) ,"- Borcun ifası borçlunun sorumlu tutulamayacağı sebeplerle imkânsızlaşırsa, borç sona erer. Karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde imkânsızlık sebebiyle borçtan kurtulan borçlu, karşı taraftan almış olduğu edimi sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca geri vermekle yükümlü olup, henüz kendisine ifa edilmemiş olan edimi isteme hakkını kaybeder....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2020/783 Esas KARAR NO : 2022/359 DAVA : Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 12/10/2020 KARAR TARİHİ : 17/05/2022 Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ : DAVA Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı yan ile davalı yan arasında ---- tarihinde düzenlenen ----istinaden, --------- ifade eden ------ uygun olarak ----- edilerek kullanılmaya elverişli hale getirmeye, davacıya satış ve devir yapılacak------ anlaşmaya vardıklarını, davalının ---------ödediği;------ ---- teslim edilmemiş olduğundan ------- arasında------tarihi itibari ile tek taraflı fesih etmiş olduğunu beyanla, davanın kabulüne, tek taraflı fesih nedeni ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik ------- ödeme tarihinden itibaren ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, Yargılama giderleri ile...
İlk Derece Mahkemesince verilen kararda özetle; geçersiz sözleşmelere göre verilenlerin iadesi sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre geri isteneceği, sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının haklı (geçerli) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demek olduğu, sebepsiz zenginleşmenin borç doğurmasının sebebi zarar değil, alacaklının (davacının) mal varlığında meydana gelen eksilme olduğu, sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığında bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmadığı, somut olayımızda davacı ile davalı arasında yapılan taşınmaz devrine ilişkin yazılı sözleşmenin resmi şekilde yapılmaması sebebiyle bu sözleşmenin geçersiz olduğunun açık olduğunu, geçersiz sözleşmeye dayanılarak taraflar aldıklarını vermekle yükümlü olduğu, taraflar arsında yapılan yazılı...
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile 8000TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. ./.. -2- Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı Belediyenin dava dışı Hazineye ait parseli haricen davacıya satmasına ilişkin sözleşmeden kaynaklandığı sabittir. Yasanın aradığı şekil şartlarına uyularak resmi merciler önünde yapılmış bir satış sözleşmesi olmadığından yapılan taşınmaz satış işlemi TMK. nun 706, BK.nun 213, Tapu Kanunun 26. maddesi hükmüne göre geçersizdir. Bu nedenle, taraflar ancak verdiklerini isteyebilir. Bu durumda, taraflar arasındaki uyuşmazlığın sebepsiz zenginleşme kurallarına uygun çözümlenmesi ve tasfiye edilmesi gerekir. Hukuken geçersiz sözleşmeden kaynaklanan bu nitelikteki bir uyuşmazlığın sebepsiz zenginleşme kurallarına göre çözümlenip tasfiye edilebilmesi için öncelikle sebepsiz zenginleşmenin kapsamını tespitteki ilke ve esasların açıklanmasında yarar görülmüştür....
Taraflar arasında 20.11.2006 tarihli “ Yapı Denetim Hizmet Sözleşmesi “ yapıldığı ve davacının, bu sözleşmeden kaynaklanan hizmetin önemli bir kısmını yerine getirdiği konusunda taraflar arasında ihtilaf bulunmamaktadır.4708 sayılı Yapı Denetim Yasası’nın 2. Maddesi gereğince, ” yapı sahibi yapım işi için anlaşma yaptığı yapı müteahhidini vekil tayin edemeyeceği “ hükmü gereği, yapı sahibi anlaşma yaptığı müteahhidi vekil tayin edemez ise de, ortada davacı tarafından verilmiş bir hizmet bulunmaktadır ve bu hizmete arsa sahibi davalılar açıkça karşı da çıkmamışlardır.Geçersiz bir sözleşme nedeniyle bir tarafın karşı taraftan aldığı şey, kendisi yönünden sebepsiz zenginleşme niteliğindedir. Dolayısıyla, geçersiz sözleşmenin tarafları sadece ve ancak, o geçersiz sözleşme nedeniyle birbirlerine verdiklerini, sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı olarak geri isteme hakkına sahiptirler....
Hukuk Dairesi'nin görevine ilişkin bölümünün (5) numaralı bendinde "Kararı veren mahkemenin sıfatına, nitelendirmesine ve sözleşme ilişkisi bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, geçersiz sözleşmeden kaynaklanan (sebepsiz zenginleşmeden) (TBK m. 77 ila 82) davalar sonucu verilen hüküm ve kararlar" iş bu Dairenin görevinde olduğu belirtilmiştir. Yukarıda belirtildiği gibi davacılar vekilinin davasını sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayandırması, ilk derece mahkemesinin uyuşmazlığı sebepsiz zenginleşme olarak nitelendirmesi, davacılar ile davalı arasındaki uyuşmazlığa 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu'nun uygulanmasını gerektirir bir ilişkinin bulunmaması nedenleriyle uyuşmazlık konusunda verilen nihai kararın istinaf incelemesi Dairemiz görevinde olmadığından, dosyanın Konya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi'ne gönderilmesine karar verilmesi gerekmiştir. Ancak daha önce Konya Bölge Adliye Mahkemesi 5....
Mahkemece yapılan nitelendirme satım akdine göre tazmini nitelikte bir meblağın tahsiline ilişkin hüküm ittihaz olunmuştur.2797 sayılı yasanın 14.maddesi ve 6110 sayılı yasanın 8.maddesi hükmü gereğince mahkemece sebepsiz zenginleşme nitelendirmesi yapılmamış olup 14/02/2011 gün 27846 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 09/02/2011 gün 6110 sayılı bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair ve anılan 2797 sayılı yasanın 14.maddesi gereğince BK.'nun 2.kısmında yer alan sözleşmeden kaynaklanan (satım) dava sonucunda verilen hüküm olduğundan kararın inceleme mercii Yargıtay 13.Hukuk Dairesince yapılacağından uyuşmazlık konusu dosyanın temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır. Ancak, anılan daire dosyayı dairemize göndermiş olduğundan; dosyanın Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunca temyiz incelemesini yapacak daire belirtilmek üzere dosyanını Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilmesine, 05/11/2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasındaki uyuşmazlık aralarında yapılan sözleşmeden kaynaklanmakta olup, 6110 sayılı Kanunun 8.maddesi ile değiştirilen 2797 sayılı Yasanın 14.maddesi gereğince sebepsiz zenginleşme nitelendirilmesinin de yapılmamış olmasına göre, hükmün temyiz incelemesi dairemizin görevi dışındadır. 14.02.2011 gün ve 27846 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 09.02.2011 gün ve 6110 sayılı bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair Kanunun 8.maddesiyle Yargıtay Yasasının 14.maddesinde yapılan değişiklik uyarınca 01.03.2012 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanan iş bölümü kararının Yüksek 13.Hukuk Dairesi için Borçlar Kanunun ikinci kısmında yer alan sözleşmelerden (istisna akdi hariç akdin muhtelif nevilerinden) kaynaklanan davalar bakımından Sulh ve Asliye ayrımının yapılmadığı ve incelemenin bu nedenlerle Yüksek 13.Hukuk Dairesince yapılacağından uyuşmazlık konusu dosyanın temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır...
