Sebepsiz zenginleşme, haklı bir neden olmaksızın bir kimsenin malvarlığının başka bir kimsenin malvarlığı aleyhine çoğalmasıdır. Sebepsiz zenginleşme davası, haksız olarak başkasının mal varlığından veya emeğinden zenginleşen kimsenin, bu zenginleşmeyi geri vermesi amacını taşır. Bu şekilde, hukuki değerler arasında bozulmuş olan denge yeniden tesis edilmiş olur. Sebepsiz zenginleşme 6098 sayılı TBK 77-82. maddeleri arasında düzenlenmiştir. TBK'nin 77/I maddesinde “Haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlü olacağı” ifade edilmiştir. Zenginleşen kimsenin malvarlığının, herhangi bir mal edinmeden de artış göstermesi ve malvarlığının azalması gerekirken haklı bir sebebe dayanmadan azalmayıp mevcut durumunu muhafaza ettirmesi de madde hükmünde ifade edildiği üzere sebepsiz zenginleşme sayılmaktadır....
Borçlar Kanununun bu hükmü karşısında mevcut olayda davacı iş sahibinin, hususi sebeplerle eser sözleşmesini sona erdirdiği, yapmış olduğu peşin ödeme tutarının, organizasyon için yapılmış masraflar ve yüklenicinin katlandığı zararların üzerinde olması halinde, kalan bu tutarı sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre isteyebileceği anlaşılmaktadır. İlgili tutarın tespiti için yaptırılan bilirkişi incelemsinde, davalı yüklenicinin---belgeli masrafları ile --- iptal edilen etkinlik bedeli kapsamındaki alacaklarının,---- peşin ödeme tutarından mahsubu gerektiği, davalının sebepsiz zenginleşme hükümlerine binaen davacıya ----- iade etmesi gerektiği, tespit edildiğinden davanın kısmen kabulüne karar vermek gerekmiştir....
Bu maddeye göre sözleşmeden dönme halinde taraflar karşılıklı olarak ifa yükümlülüğünden kurtulur ve daha önce ifa ettikleri edimleri geri isteyebilirler. Sözleşmenin fesih ya da dönme suretiyle sona ermesi halinde geriye etkili sonuç doğuracağı yani, sözleşme hiç yapılmamış gibi başa dönüleceğinden, taraflar sözleşme ile üstlendikleri borçlarını ifa etme yükümlülüğünden kurtulacakları gibi, daha önce ifa ettikleri edimleri, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre isteyebileceklerdir.Dairemizin yerleşmiş içtihatlarına göre fesihte taraflar birlikte kusurlu olmaları halinde müspet zarar kapsamında kâr kaybı, gecikme nedenli cezai şart istenmesi ve iş sahibi tarafından da teminat mektubunun irat kaydedilmesi mümkün değildir. Sadece birbirlerinin mal varlıklarına kazandırdıkları artı değeri sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre talep edebilirler....
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı Belediyenin dava dışı Hazineye ait parseli haricen davacıya satmasına ilişkin sözleşmeden kaynaklandığı sabittir. Yasanın aradığı şekil şartlarına uyularak resmi merciler önünde yapılmış bir satış sözleşmesi olmadığından yapılan taşınmaz satış işlemi TMK. nun 706, BK.nun 213, Tapu Kanununn 26. maddesi hükmüne göre geçersizdir. Bu nedenle, taraflar ancak verdiklerini isteyebilir. Bu durumda, taraflar arasındaki uyuşmazlığın sebepsiz zenginleşme kurallarına uygun çözümlenmesi ve tasfiye edilmesi gerekir. Hukuken geçersiz sözleşmeden kaynaklanan bu nitelikteki bir uyuşmazlığın sebepsiz zenginleşme kurallarına göre çözümlenip tasfiye edilebilmesi için öncelikle sebepsiz zenginleşmenin kapsamını tespitteki ilke ve esasların açıklanmasında yarar görülmüştür. Geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerlerin eksiksiz iadesi denkleştirici adalet düşüncesine dayanır....
------Davacı tarafça sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayanarak keşideci hakkında alacak talebinde bulunması durumunda ispat külfeti keşidecinin olup keşideci sebepsiz zenginleşmediğini kanıtlamakla yükümlüdür....
------Davacı tarafça sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayanarak keşideci hakkında alacak talebinde bulunması durumunda ispat külfeti keşidecinin olup keşideci sebepsiz zenginleşmediğini kanıtlamakla yükümlüdür....
Düzenlenen tahakkukun mükerrer olduğunu iddia ettiği, tüm bedeli "ihtirazi kayıtsız" ödediği anlaşılmakla; Yargıtay 23.HD'nin 2017/1075 Esas - 2020/1997 Karar sayılı ilamında: "..TBK'nın 78. maddesi sebepsiz zenginleşme hükümleri içerisinde yer alan bir maddedir. Taraflar arasında bir sözleşme bulunması halinde sebepsiz zenginleşme hükümlerinin uygulanmasına gerek yoktur. Sebepsiz zenginleşme tıpkı sözleşme ve haksız fiil gibi borç doğuran bir sebeptir ancak kanundan kaynaklanan bir alacak doğurur. Somut olayda taraflar arasında bir sözleşme bulunduğundan ihtilafın sözleşme hükümlerine göre çözülmesi gerekir. Bu itibarla TBK'nın 78. maddesinin olayınında uygulanma yeri yoktur. Dava konusu uyuşmazlık taraflar arasında düzenlenen bir sözleşmeden kaynaklanmaktadır. Taraflardan birinin sözleşme hükümlerine göre bir alacağı olması halinde bu alacağını sözleşmenin tabi olduğu zamanaşımı süresi içinde talep edebilir....
Düzenlenen tahakkukun mükerrer olduğunu iddia ettiği, tüm bedeli "ihtirazi kayıtsız" ödediği anlaşılmakla; Yargıtay 23.HD'nin 2017/1075 Esas - 2020/1997 Karar sayılı ilamında: "..TBK'nın 78. maddesi sebepsiz zenginleşme hükümleri içerisinde yer alan bir maddedir. Taraflar arasında bir sözleşme bulunması halinde sebepsiz zenginleşme hükümlerinin uygulanmasına gerek yoktur. Sebepsiz zenginleşme tıpkı sözleşme ve haksız fiil gibi borç doğuran bir sebeptir ancak kanundan kaynaklanan bir alacak doğurur. Somut olayda taraflar arasında bir sözleşme bulunduğundan ihtilafın sözleşme hükümlerine göre çözülmesi gerekir. Bu itibarla TBK'nın 78. maddesinin olayınında uygulanma yeri yoktur. Dava konusu uyuşmazlık taraflar arasında düzenlenen bir sözleşmeden kaynaklanmaktadır. Taraflardan birinin sözleşme hükümlerine göre bir alacağı olması halinde bu alacağını sözleşmenin tabi olduğu zamanaşımı süresi içinde talep edebilir....
HUKUKİ SEBEPLER ve GEREKÇE: Taraflar arasındaki dava, Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak istemine ilişkindir. Hakimler ve Savcılar Kurulu Birinci Dairesi'nin 01/09/2021 tarihinden itibaren geçerli 431 sayılı İş Bölümü Kararı gereği, 6. Hukuk Dairesi iş bölümünün 15. maddesinde; "Kararı veren mahkemenin sıfatına, nitelendirmesine ve sözleşme ilişkisi bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, geçersiz sözleşmeden kaynaklanan (sebepsiz zenginleşmeden) (TBK m. 77 ila 82) davalar sonucu verilen hüküm ve kararlar," şeklindeki düzenleme yer almıştır. Bu düzenleme karşısında istinaf talebini inceleme görevi Adana Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi'ne aittir. HMK 352/1 maddesinde ''Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesince dosya üzerinde yapılacak ön inceleme sonunda incelemenin başka bir dairece yapılması gerektiği tespit edilen dosyalar hakkında öncelikle gerekli karar verilir.'' hükmü öngörülmüştür....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tazminat KARAR Taraflar arasındaki uyuşmazlık sebepsiz zenginleşme hükümlerinden kaynaklanan tazminat isteğine ilişkin bulunduğuna göre, Yargıtay Başkanlar Kurulu'nun 10.01.2013 tarih 1 sayılı Kararı ile hazırlanıp, Yargıtay Büyük Genel Kurulu'nun 21.01.2013 tarih 1 nolu Kararı ile kabul edilen ve 26.01.2013 tarih 28540 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hukuk Dairelerine ilişkin iş bölümü uyarınca, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi Yargıtay (3.) Hukuk Dairesinin görevi cümlesinden bulunmakla, gereği için dosyanın anılan Daire Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 06.09.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
