ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 18/12/2018 NUMARASI : 2018/67 ESAS 2018/495 KARAR DAVA KONUSU : Tasarrufun İptali (İİK 277 ve devamı TBK 19) KARAR : İlk derece mahkemesi kararına karşı istinaf yasa yoluna başvurulması üzerine yapılan inceleme sonucunda; Davacı vekili 13.02.2018 harç tarihli dava dilekçesinde özetle; Davalı T4 31.10.2017 tarihli 80.000,00 TL bedelli çeki müvekkili şirkete ciro ettiğini, çekinin karşılıksız çıktığını, çek bedelinin tahsili için başlatılan icra takibinde, borçlu T4 İstanbul ili, Kadıköy İlçesi, Tuğlacıbaşı Mahallesi, 604 ada, 8 parselde bulunan 388,00 m² arsa nitelikli taşınmazın 1/4 hissesini borcun doğumundan sonra takip tarihinden önce 15.12.2017 tarihinde diğer davalı T3 devrettiğinin tespit edildiğini, taraflar arasında yapılan alım satım akdinin muvazaalı olduğunu beyanla, davalılarca yapılan satış işleminin cebri icra yoluyla alacağın tahsiline yetki vermek üzere iptaline, şartların oluşmadığı kanaatine varılması halinde aynı satış işlemlerinin...
Ne tasarrufun iptali davası, ne de TBK m. 19 gereğince İİK’nın 283. maddesinin kıyasen uygulanması istemli muvazaa davası TTK’nın 4. maddesinde belirtilen mutlak ya da nispi ticari dava niteliğine haiz olduğundan 6100 sayılı HMK’nın 2. maddesi gereğince genel görevli Asliye Hukuk Mahkemesi’nin görev alanında kalmaktadır." şeklinde karar verilerek görevli mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olduğu belirlenmiştir. Yine emsal nitelikte ki Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 09/04/2018 tarih, 2016/8983 E. ve 2018/3951 K. sayılı kararında da " ... Dava, İİK'ın 277 ve devamı maddelerine dayalı tasarrufun iptali istemine ilişkindir. Tasarrufun iptali, davaları mutlak ticari dava niteliğinde olmayıp şahsi nitelikte ve borçlunun tasarruflarına yönelik bulunduğundan asliye hukuk mahkemelerinin görevine girmektedir." şeklinde karar verilmiştir. Somut uyuşmazlıkta, dava dilekçesinde tasarrufun iptali talep edildiğine göre, açılan dava TTK'nın 4/1. maddesi kapsamında mutlak ticari dava değildir....
Mahkemece, davacının, tasarrufun iptali davası ile elde edebileceği sonuçları tazminat davası ile elde etmeye çalıştığı ve taşınmazın davalı Banka’ya geçmesinde muvazaa bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine dair kararı Dairemizin 2013/8882 Esas 2014/16663 Karar sayılı ilamı ile davanın kredi sözleşmesinden kaynaklanan alacağın tahsiline yönelik olarak açılmış tasarrufun iptali istemine ilişkin olması davanın dayanağını BK'nın 18. ( TBK 19.) maddesi teşkil etmesi nedeniyle, davanın şartlarına yönelik inceleme yapılması gerektiğinden bahisle bozulmuş, bozmadan sonra mahkemece, davanın kabulüne İİK'nın 283. maddesi gereğince taşınmazın davalı ... tarafından ...'a satış tarihi olan 28/01/2007 tarihi itibari ile değeri olan 79.000,00 TL'nin ( takip konusu alacak ve ferilerinin miktarı bu miktardan fazla olduğu için ) davalılar ... ve ...'dan müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir....
C)İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Bayındır Asliye Hukuk Mahkemesinin 24/10/2022 tarihli tensip zaptının 5 nolu ara kararıyla, "Davacı tarafın ihtiyati haciz talebinin değerlendirilmesinde, davalılar adına kayıtlı olan Bayındır Kızılağaç mah. 119 ada 11, 12, 13 ve 14 parsel sayılı taşınmazların İİK 281/2 maddesi uyarınca ihtiyati haczine karar verilmesini talep ettiği, Mahkememizce dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda, uyuşmazlığın konusunun tasarrufun iptali davası olduğu, HMK 281/2 madde uyarınca ihtiyati haciz talebinin kabulü ile takdiren 5000 TL teminat karşılığında dava konusu taşınmazlar üzerine ihtiyati haciz konulmasına, teminat yatırıldığında haciz için Tapu Müdürlüğüne müzekkere yazılmasına," karar verilmiştir. Bayındır Asliye Hukuk Mahkemesinin 13/12/2022 tarih 2022/423 esas sayılı ara kararı ile, "...Davalı vekilinin ihtiyati haciz kararının kaldırılması talebinin reddine," karar verilmiştir....
İSTİNAF NEDENLERİ: Davacı vekili, istinaf dilekçesinde özetle; davanın hem İİK 277 göre tasarrufun iptali hem de TBK madde 19 a göre muvazaa sebebiyle tasarrufun iptali talebiyle açıldığını, davanın İİK 277 ve devamı maddelerine dayalı tasarrufun iptali olarak nitelendirmesi durumunda mahkemece İİK 277 ve devamı maddelerine uygun olarak tasarrufun iptali dava şartlarının olup olmadığı TBK 19'a dayalı olarak nitelendirmesi halinde ise TBK 19'a dayalı davalarda olması gereken şartların olup olmadığı değerlendirilmesi gerektiğini, ancak yerel Mahkeme tarafından bu hususta herhangi bir değerlendirme yapılmadığı gibi gerekli araştırma da yapılmadığını, Yerel Mahkeme tarafından dosya TBK 19'a dayalı iptal davası olarak nitelendirildiği ve dosyanın esasına girilmesinin hukuka uygun olduğu kabul edildiği takdirde eksik inceleme neticesinde hüküm tesis esildiğinin kabulü gerektiğini, Davalı tarafından taşınmazın cebri icra yolu alındığı belirtilmişse de devir alan tarafından bu husus ile ilgili...
HUKUKİ SEBEPLER ve GEREKÇE: Taraflar arasındaki dava, Tasarrufun İptali (İİK 277 Ve Devamı) istemine ilişkindir. Somut olayda, davacı tarafça davalılar arasındaki taşınmaz devirlerine ilişkin olarak tasarrufların İİK'nun 277 ve devamı maddeleri ile TBK 19. Maddesi gereğince iptaline karar verilmesi talep edilmektedir. Dilekçe içeriği dikkate alındığında davacı tarafça davalı borçlu ile ilgili olarak geçici aciz belgesi niteliğinde belge alındığı, bu belgenin müvekkili bankaya İİK'nun 277 ve devamı maddeleri gereğince tasarrufun iptali davası açma hakkı verdiğini ileri sürdüğü görülmektedir. Davacı tarafça dava dilekçesinde taşınmazların piyasa değerleri ile orantısız değerlerle devredilmesi nedeniyle bu devirlerin İİK'nun 277 ve devamı maddeleri gereğince iptale tabi olduğunun belirtildiği, ticari işletme devriyle ilgili olarak iptal hususunun İİK'nun 280/III. maddeye dayandırıldığı görülmektedir....
Madde gereğince iptalinin gerektiğini açıklanan nedenlerle; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla davalılara devrolan; taşınmazlar üzerinde hissesinin devrine yönelik tasarrufun Gaziantep İcra Müdürlüğü'nün 2019/34577 E. sayılı icra takibine konu alacaklarının şimdilik 50.000,00 TL'lik kısmı ve kısmın faiz ve sair fer'ileri ile sınırlı olmak üzere (söz konusu icra takibine konu alacaklarının dava konusu edilmeyen kısmı ile ilgili her türlü dava ve talep hakları saklıdır) İİK. 277 ve devamı maddeleri ile TBK. Mad. 19 gereğince müvekkili banka yönünden iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. CEVAP: Davalı T8 vekili cevap dilekçesinde özetle; her üç davalının ikametgahı Gaziantep olduğunu, yetkili mahkeme Gaziantep Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunu, davaya konu edilen satışların gerçek satış olduğunu, tasarrufun iptali şartları oluşmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir....
Bu açıklamalardan sonra somut olaya dönüldüğünde; ilk derece mahkemesince, davanın İİK'nın 277 ve devamı madde hükümlerine dayanılarak açılmış tasarrufun iptali davası olduğu görüşünden hareket edilmiş ise de; dava açan dilekçede, İİK'nun 277 ve devamı maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davasına ilişkin, dava ön şartlarının somut olayda mevcut bulunduğundan bahsedilerek, davalılar arasında yapılan taşınmaz hisse devirine ilişkin işlemin muvazaalı olduğu belirtilerek iptali isteğinde bulunulmuştur....
Dava, ileri sürülüş biçimine göre İİK'nun 277 ve devamı madde hükümlerine, olmadığı takdirde de TBK'nın 19.maddesinde tanımını bulan muvazaa hukuksal nedenine dayanılarak açılmış muvazaalı olarak başlatılan icra takibinin iptali isteğine ilişkin bulunmaktadır. İhtiyati tedbir kararı, ancak dava konusu hakkında verilebilir. (HMK. m. 389/1). Diğer yandan, gerek 6098 sayılı TBK. m.19'da düzenlenen muvazaa hukuksal nedenine dayalı iptal davaları ve gerekse İİK. m.277 ve devamı hükümlerinde düzenlenen tasarrufun iptal davaları; tasarrufa konu şeyin aynı ile ilgili olmayıp; alacaklıya, alacağını temin imkanı sağlayan nispi nitelikte bir dava türüdür. Tasarrufa konu mallar üzerine ihtiyati haciz konulabileceği ise, yasada ayrıca ve açıkça düzenlenmiştir. (İİK. m.281/2)....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki TBK nun 19. maddesi uyarınca muvazaalı işlem yapıldığı iddiasına dayalı olarak açılan davada; davanın kısmen kabulüne kısmen reddine dair verilen karar davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Hükmüne uyulan Yargıtay 17 Hukuk Dairesi’nin 03.04.2019 gün, 2016/16164 E- 2019/4087 K sayılı ilamında; “ ..... davacının talebine göre davanın TBK'nin 19. maddesi gereğince değerlendirilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken davanın tasarrufun iptali davası olarak nitelendirilerek İstanbul İli, ... Mh., 176 Ada, 40 parsel, 10 nolu bağımsız bölüm, Tokat İli, ... İlçesi ... Mh., ... Cd....
