Hukuk Dairesi 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun (2797 sayılı Kanun) 40 ıncı ve Yargıtay İç Yönetmeliği’nin 18 inci maddeleri uyarınca yapılan ön incelemede; dava konusu uyuşmazlığın niteliği ve temyizin kapsamının, harici satış sözleşmesine dayalı kişisel haktan kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkin olduğu anlaşılmıştır. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun dairelerin ... bölümüne ilişkin 25.01.2023 tarihli ve 2023/1 sayılı kararı uyarınca dosyayı inceleme görevi Yargıtay (7). Hukuk Dairesine ait olduğundan, 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 60 ıncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca gerekli inceleme yapılmak üzere dosyanın ilgili daireye gönderilmesine karar vermek gerekir. KARAR Açıklanan sebeple; Dosyanın YARGITAY (7). HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, 15.06.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi....
Hukuk Dairesi 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun (2797 sayılı Kanun) 40 ıncı ve Yargıtay İç Yönetmeliği’nin 18 inci maddeleri uyarınca yapılan ön incelemede; dava konusu uyuşmazlığın niteliği ve temyizin kapsamının, harici satış sözleşmesine dayalı kişisel haktan kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkin olduğu anlaşılmıştır. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun dairelerin ... bölümüne ilişkin 25.01.2023 tarihli ve 2023/1 sayılı kararı uyarınca dosyayı inceleme görevi Yargıtay (7). Hukuk Dairesine ait olduğundan, 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 60 ıncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca gerekli inceleme yapılmak üzere dosyanın ilgili daireye gönderilmesine karar vermek gerekir. KARAR Açıklanan sebeple; Dosyanın YARGITAY (7). HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, 15.06.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi....
HUKUK DAİRESİ DAVA TÜRÜ : ALACAK Yargıtaya Geliş Tarihi:06.12.2018 -KARAR- Mahkeme kararındaki nitelendirmeye göre, dava; harici satış sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil olmadığı takdirde alacak istemine ilişkindir. Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 09.02.2018 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve 21.02.2018 günü Resmi Gazetede yayımlanarak 01.03.2018 tarihinde yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin iş bölümü uyarınca bu davanın temyiz incelemesi Yargıtay ... .Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Hâl böyle olunca, 2797 sayılı Yargıtay Kanunu'nun 23.07.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6723 sayılı Kanun'un 21. maddesi ile değişik 60/3. maddesi gereğince dosyanın Yargıtay 14.Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, 14.12.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Somut olayda davacının, tapu maliki Fatma’nın mirasçısı ve yakın murisi ...’dan intikal eden hisseyi ...... ile bir kısım davalıların yakın murisi ...’den adi senetle satın aldığını belirterek zilyetliğe dayalı tapu iptal ve tescil talebinde bulunması karşısında, mahkemenin sözleşmeyi satış vaadi olarak değerlendirerek davanın reddine karar vermesi doğru değildir. 6100 sayılı HMK'nin 33. maddesi uyarınca hakim Türk Hukuku'nu re'sen uygular. Bu ilke uyarınca olayları belirlemek taraflara, bu olayların hukuki sonuçlarını tayin etmek hakime düşer. Dava konusu taşınmazların sahibi ve tarafların kök murisi olan Fatma’nın (....kızı) dosyada bulunan veraset belgesinin incelenmesinde; davacı ve davalıların mirasçı olduğu saptanmış olduğundan, dava, mirasçılar arasında açılıp yürüyen adi satışa dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. TMK’nin 677/1....
Davacıların satış bedelini ödemiş olması, 21.10.2008 tarihli sözleşme konusu bağımsız bölümün davacıya teslim edilmiş olması ile davalı şirketin taşınmazı davacıya devretmeye hazır olduğunu ve tapu iptal tescil talebini kabul ettiklerini beyan etmesi sonrası taraflar arasındaki harici satış sözleşmenin tapu devri ile geçerli hale gelecek olduğunun anlaşılması nedeniyle davacının öncelikle ödenen bedelin iadesi talebi dürüstlük kurallarına aykırı olduğundan tazminat isteminin reddi ile tapu iptali ve tescil talebinin kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın bu sebeple bozulması gerekmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tapu İptali Ve Tescil (Harici Satış Ve TMK'nin 713/2. Maddesindeki Kayıtlı Malikin Ölü Olması Nedeniyle Tapunun Hukuki Değerini Yitirmesi Sebebine Dayanan) Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş olup, hükmün ... Terekesi Temsilcisi davacı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü....
Hukuk Dairesi MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 14.10.2014 gününde verilen dilekçe ile tapu iptali ve tescil talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 19.01.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, harici satış sözleşmesine dayalı tapu iptal ve tescil talebine ilişkindir....
Mahkemece, tapu iptal ve tescil talebinin kabulüne karar verilmiş ise de; taraflar arasında yapılan davacının dayanağı 12/12/1974 tarihli harici satış senedi, davalı ... tarafından parmak izi basmak suretiyle düzenlenmiş olup, senet altında 2 şahit imzası ile birlikte olması gereken ihtiyar heyeti onayının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Senedin düzenlendiği tarihte yürürlükte bulunan 1086 sayılı HUMK’nun 297. maddesi ve Yargıtay uygulamalarına göre, yazı bilmeyen kişilerin mühür ya da parmak basmak suretiyle düzenledikleri senedin geçerliliği, iki tanık ve ihtiyar heyeti tarafından onaylanmasına bağlıdır. Davaya dayanak senette, ...i Köyü ihtiyar heyeti azalarından hiçbirisinin onayı bulunmamaktadır. Bu sebeple, davacının dayandığı haricen satış senedi geçerli olmadığından tapu iptal ve tescil isteminin reddine karar verilmesi gerekmektedir. Ancak, davacılar vekili, iptal ve tescile ilişkin isteğinin kabul edilmemesi halinde ödediği bedel yönünden tazminat talebinde bulunmaktadır....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece "Mahkememizce yapılan yargılama sonucunda; davacının, davalı ile akdedilen satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil talepli dava açtığı, satış vaadi sözleşmesine konu arsa vasıflı taşınmazda bulunan binanın zemin katındaki asma katlı dükkanın yaklaşık olarak 35 m2'lik kısmını davalıdan haricen satın aldığını, bu kapsamda bedelini ödediği hissenin davacı adına tescilini talep ettiği ancak bahse konu harici satışa dair herhangi bir yazılı belgenin bulunmadığı, davanın ancak yazılı bir belge ile ispat edilebileceği, keza tapuya kayıtlı bir taşınmazın devrinin geçerli olması için sözleşmenin resmi şekilde düzenlenmesinin zorunlu olduğu, harici satışın Türk Medeni Kanunu'nun 706, Borçlar Kanunu'nun 213 ve Tapu Kanunu'nun 26. maddesi hükümleri karşısında geçersiz sayılacağı ve devralan kişiye tapu kaydının iptali ve adına tescili yönünde bir hak bahşetmeyeceği dikkate alınarak, davanın reddine karar vermek gerekmiş" şeklinde karar...
Dava, harici satış sözleşmesine dayalı tapu iptal ve tescil, ikinci kademede tazminat istemine ilişkindir. Harici satış sözleşmesinin hukuken geçersiz olması nedeniyle, 10.07.1940 tarihli 2/77 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı ve haksız iktisap kurallarına göre herkesin aldığını iade ile yükümlü bulunduğu ve tarafların aldıklarını iade edeceği yolundaki genel ilke ve kabul karşısında, öncelikle; taşınmazı haricen satın alana ödenmesi gereken miktarın ne olacağı ve iade kapsamının belirlenmesi gerekir. İadesi gereken bedelin; harici satış sözleşmesinde gösterilen bedel, taşınmazın dava tarihindeki güncellenmiş (rayiç) bedel, yoksa harici satışta ödenen satış bedelinin denkleştirici adalet kuralına göre iadenin talep edildiği tarihte uyarlama sonucu ulaştığı alım gücü mü olacağı konusunun çözümü gerekir....
