Bilindiği gibi, tapu kaydındaki dayanağı kalmadığı ileri sürülen kayıtların terkini ilgilisinin oluru, yetkili makamın yazısı veya mahkeme kararı ile olanaklıdır(TMK. m.1026-1027). Somut olayda da; ortaklığın giderilmesi davasının davacısı ... tapu kaydındaki şerhlerin terkini için satış memurluğuna ve tapu sicil müdürlüğüne başvuruda bulunmuş, ancak istemi karşılanmadığından ortaklığın giderilmesine karar veren mahkemeden istemde bulunmuştur. Bu istemin tapudaki şerhin lehtarlarına yöneltilecek bir davada ileri sürülmesi gerekir. Çünkü, orta yerde bir tarafın başvurusu ile mahkemenin bir hakkın doğumuna, değiştirilmesine, sona ermesine veya korunmasına karar verilmesi hali olarak tanımlanan çekişmesiz yargı işi yoktur. Bu nedenlerle davacının istemi bir dava gibi değerlendirilmemiştir. Diğer yandan, HUMK'nun 427.maddesinde de açıkça belirtildiği gibi usule ve esasa ilişkin nihai kararlara karşı temyiz yoluna başvurulabilir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tapu Kaydındaki Zilyetlik Şerhin Terkini Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü. K A R A R Dava dilekçesinde, davacının da paydaş olduğu imar uygulaması ile oluşan 4337 ada 2 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydında imar uygulaması öncesi Hazine adına kayıtlı olan 4124 parsel sayılı taşınmazında katıldığı ve bu taşınmazın tapu kaydında "Bu Yer ... Oğlu ...'ün Zilyedindedir" şerhinin mevcut olduğu, bu şerhin işlevsiz kaldığı gibi hukuksal dayanağı da kalmadığı, yeni maliklerin tasarruf haklarını kısıtladığı ileri sürülerek şerhin terkini istenmiştir....
Borcun ödenmesi, icra takibinin düşmesi veya sona ermesi halinde ya da haciz şerhinin usulsüz kaydı hallerinde ilgilisinin terkine olur vermemesi durumunda taşınmaz maliki, şerhin terkinini dava edebilir. Somut olayda davacı tarafından dava konusu taşınmazların tapu kaydındaki beş ayrı haciz şerhinin terkini için dava açılmıştır. Haciz işlemlerinin dayanakları ve taraflarının farklı olması nedeniyle eldeki davada objektif dava birleşmesi oluşmuştur. Bu nedenle de her bir haciz yönünden yargılama giderleri ve bu kapsamda vekalet ücreti dava değerine göre ayrı ayrı belirlenmeli, sorumlu tutulan kişiler de açıkça gösterilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi isabetli değildir. (Aynı yönde Yargıtay 7. HD'nin 2021/205 E. 2021/2042 K. Sayılı ilamı) Ayrıca, davacı taraf dava değerini 5.000 TL bedel üzerinden göstermiş ve gösterilen bu bedel üzerinden harçlandırılarak dava sonuçlanmıştır....
Tasarruf yetkisi kısıtlamaları da tıpkı ipotek şerhi gibi tapu kütüğüne şerh verilince taşınmaz üzerinde sonradan kazanılan hakların sahiplerine karşı ileri sürülebilir. Aşağıdaki bölümde yeniden sözü edileceği üzere arsa sahibi davalı ... ile dava dışı yüklenici Müttefik Yolver arasındaki 11.04.1990 tarihli arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesi ve kooperatifin temlik yolu ile hak sahibi olduğu inşaat sözleşmesi tapuya şerh edilmediğinden gerek SSK Kurumu gerekse ... ... A.Ş. lehine konulan haciz şerhleri sonraki tasarrufları kısıtlar. Mahkemece bu olgu gözetilerek kooperatifin haciz şerhinin terkini isteminin reddedilmeside usul ve yasaya aykırılık yoktur. Açıklanan nedenle davacı kooperatifin bütün temyiz itirazları yerinde görülmemiş reddi gerekmiştir. 2-İpotek, kişisel bir alacağı teminat altına alınması amacını güden bir taşınmaz değerinde alacaklının alacağını elde etmesini sağlayan sınırlı bir ayni haktır....
Ancak; 1-Davacı idarenin istemi yol olarak terkin olduğu halde idare adına tescile hükmedilmesi, 2-Dava konusu taşınmazın tapu kaydında bulunan haciz şerhinin hükmedilen bedele yansıtılmaması, 3-Davacı idare harçtan muaf olduğu halde yargılama giderleri arasında idareye harç yüklenmesi, Doğru değil ise de, bu yanılgıların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, Gerekçeli kararın hüküm fıkrasının; a-3 nolu bendindeki (malik kaydının terkini ile Karayolları Genel Müdürlüğü adına tesciline) kelimelerinin hükümden çıkartılmasına, yerine (tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine,) kelimelerinin yazılmasına, b- 2 nolu bendinin sonuna (Dava konusu taşınmazın tapu kaydında bulunan haciz şerhinin hükmedilen bedele yansıtılmasına,) cümlesinin eklenmesine, c- Harca ilişkin 6 nolu bendinin hükümden çıkartılmasına, yerine (Davacı Karayolları Genel Müdürlüğü harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, yatırılan harçların istek halinde yatıran tarafa iadesine...
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı tarafından, davalı aleyhine 25.02.2005 gününde verilen dilekçe ile vakıf şerhinin terkini istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 06.07.2005 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, tapu kaydındaki Vakıf şerhinin terkini istemi ile açılmıştır. Davalı, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, dava kabul edilmiştir. Hükmü, davalı idare temyiz etmiştir. Dava, 1792 parsel tapu kaydına işlenen “....” vakfı şerhinin terkini istemiyle açılmıştır. Görülüyor ki, taşınmazın tapu kaydında vakıf şerhi bulunmaktadır. Kaydın geldilerinde, vakıf şerhi düşülmemiş olması eldeki davanın esas yönden incelenmesine engel teşkil etmez....
Ancak; Dava konusu taşınmazın tapu kaydında bulunan haciz şerhinin hükmedilen bedele yansıtılmaması, Doğru değilse de; bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, Gerekçeli kararın hüküm fıkrasına ayrı bir bent olarak (Dava konusu taşınmazın tapu kaydında bulunan haciz şerhinin hükmedilen bedele yansıtılmasına) cümlesinin eklenmesine, Hükmün böylece DÜZELTİLEREK ONANMASINA, davalıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine ve temyize başvurma harcının Hazineye irad kaydedilmesine, 30/04/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Arazi niteliğindeki köyü 623 ve 625 parsel sayılı taşınmazlara gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak; Dava konusu taşınmazın tapu kaydında davalı hissesinde yer alan haciz şerhinin hükmedilen bedele yansıtılması gerektiğinin düşünülmemesi, Doğru değil ise de; bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, Gerekçeli kararın hüküm fıkrasına ayrı bir bent olarak (Davalı hissesindeki haciz şerhinin hükmedilen bedele yansıtılmasına,) cümlesinin yazılmasına, Hükmün böylece DÜZELTİLEREK ONANMASINA, 09/02/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi. M.E...
Bu tür kişisel haklar tapu kütüğüne şerh verilmekle hak sahibine eşya üzerinde dolaylı da olsa hâkimiyet kurma hakkı sağlamaz ise de, tasarruf yetkisinin dar anlamda kısıtlanması sonucunu doğurduğundan, taşınmaz üzerinde sonradan bu hakla bağdaşmayan hak kazanan kişilere karşı da ileri sürülebilir hale gelir. 4.Haciz şerhinin usulsüz konulduğunun saptanması veya lehtarın talebi üzerine kaldırılması mümkün olduğu gibi Türk Medeni Kanununun 1010 uncu maddesi uyarınca borcun ödenmesi, icra takibinin düşmesi ya da herhangi bir sebeple sona ermesi halinde de taşınmaz kaydından terkini mümkündür. 5.Tapu kaydındaki şerhlerin kaldırılmasına ilişkin davalarda husumetin kural olarak tapudaki şerhin lehtarına yöneltilmesi gerekir. 6....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 23.06.2004 gününde verilen dilekçe ile tapu iptali, tescil ve haciz şerhinin terkini istenmesi üzerine bozmaya uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın tapu iptal, tescil yönünden kabulüne, Ankara Büyükşehir Belediyesi yönünden reddine dair verilen 03.10.2007 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili ve davacılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, Çankaya Belediyesi adına paylı iken Belediye Meclis kararı ile ihale sureti ile tescil ve kayıttaki haciz şerhinin terkini istemine ilişkindir....
