Muris muvazaasının hukuksal kaynağını 01/04/1974 tarihli ve 1/2 sayılı içtihadı birleştirme kararı (tevhidi içtihat) oluşturur. Muris muvazaası bir kimsenin (miras bırakanın) mirasçısını, miras hakkından yoksun bırakmak amacıyla (mal kaçırmak için) tapuda kayıtlı olan taşınmazını, gerçek iradesi bağış yapmak olmasına rağmen satış ya da ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile mülkiyetini başkasını devir ve temlik etmesidir. Muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil davasının asıl dayanağı 01/04/1974 tarih ve 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararıdır. Bu içtihadı birleştirme kararı ancak, “Bir kimsenin kendi üzerine tapuda kayıtlı olan taşınmazını satım veya ölünceye kadar bakma akdi ile devretmesi durumunda” uygulanabilecektir. Satım veya ölünceye kadar bakma akdi ile bir kimsenin tapuda kayıtlı taşınmazını devretmesi hali dışında muris muvazaası hukuki nedenine dayanılarak tapu iptali ve tescil davası açılamaz....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tapu iptali ve tescil KARAR Dava, muris muvazaası hukuksal sebebine dayalı tapu iptali tescil olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkin bulunduğuna, davada zilyetliğe dayanılmadığına göre, Yargıtay Büyük Genel Kurulu'nun 12.05.2011 tarihli 2011/1 sayılı kararı gereğince hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Yüksek Yargıtay (1.) Hukuk Dairesinin görevi cümlesinden bulunmakla, gereği için dosyanın anılan Daire Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 27.12.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Mahkemece; "Dava, muris muvaazası nedeniyle tapu iptal ve tescil istemine ilişkin olup, konu ile ilgili yasal düzenleme ve kavramların kısaca açıklanmasında yarar vardır. 1. Muris muvazaası, 01/04/1974 tarih ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında; “Bir kimsenin; mirasçısını miras hakkından yoksun etmek amacıyla, gerçekte bağışlamak istediği tapu sicilinde kayıtlı taşınmaz malı hakkında tapu sicil memuru önünde iradesini satış doğrultusunda açıklamış olduğunun gerçekleşmiş bulunması halinde, saklı pay sahibi olsun ya da olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçıların, görünürdeki satış sözleşmesinin Borçlar Kanunu'nun 18. maddesine dayanarak muvazaalı olduğunu ve gizli bağış sözleşmesinin de şekil koşulundan yoksun bulunduğunu ileri sürerek dava açabileceklerine ve bu dava hakkının geçerli sözleşmeler için söz konusu olan Medeni Kanunun 507 ve 603. maddelerinin sağladığı haklara etkili olmayacağına” şeklinde açıklanmıştır. 2....
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı pay oranında tapu iptali ve tescil isteğine ilişkin olup, pay oranında açılan muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali-tescil davalarında davacılar arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmayıp ihtiyari dava arkadaşlığı bulunduğundan, dava değerinin davayı açan mirasçı veya mirasçıların her birinin payına isabet eden değer olacağı kuşkusuzdur. Dosya içeriğine göre, reddedilen ve temyize konu edilen davacılar ... ve ... 6/48'şer payına isabet eden miktar ayrı ayrı 48.234,87 TL davacılar ... ve ...'ın 3/48'şer payına isabet eden miktar ayrı ayrı 24.117,43 TL olup, Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibari ile kesinlik sınırı olan 78.630,00 TL'nin altında kalmaktadır....
Hukuk Mahkemesinin, 09/05/2006 tarihli, 2005/814 Esas, 2006/306 sayılı Kararı) 16/02/2007 tarihinde kesinleştiğini, anılan temliki işlemin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olarak yapıldığını ileri sürerek tapu kayıtlarının miras payları oranında iptal ve tesciline karar verilmesini istemişlerdir. Davalı, murisin ölümünden sonra açtığı cebri tescil davasının kabulle sonuçlandığını, aynı dava ile birleştirilerek görülen davacılar tarafından açılan satış vaadi sözleşmesinin iptali istemli davanın redle sonuçlandığını, aynı davada muris muvazaası hukuksal nedenine de dayanıldığını, iddiaların kanıtlanamadığını, kesin hüküm nedeniyle davanın reddi gerektiğini savunmuş, öteyandan zamanaşımı süresinin de dolduğunu bildirmiştir....
-KARAR- Dava; ehliyetsizlik ve muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı, pay oranında tapu iptal tescil isteğine ilişkindir. Mahkemece; muris muvazaası iddiası yönünden araştırma yapılarak ve özellikle tanık beyanlarına göre; mirasbırakanın yatalak ve felçli bir kişi olup davalı tarafından bakıldığı, ölünceye kadar bakma akdinin ivazlı akidlerden olup davalının edimini yerine getirdiği ve sözleşme yapılmasında terekeden mal kaçırmanın amaçlandığı belirlenerek davanın reddine karar verilmiş ise de eldeki davada ayrıca mirasbırakanın hukuksal ehliyetten yoksun bulunduğu da ileri sürülmüştür. Bu tür bir iddianın kamu düzenini ilgilendirdiği gözetildiğinde re’sen soruşturulması gereklidir. Ne var ki; murise teb’an açılan böyle bir davada terekenin elbirliği mülkiyete tabi bulunması nedeniyle tüm mirasçılar adına tescil isteği ile açılması gerekirken pay oranında iptal ve tescil istenilmesine yasal olanak yoktur. Bu yönden davanın reddedilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır....
-KARAR- Dava tapu iptali tescil isteğine ilişkin olup mahkemece muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı davaların saklı pay sahibi mirasçılar tarafından açılabileceği, olmayanlar tarafından açılamayacağı, kaldı ki yazılı delil de ibraz edilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Bilindiği üzere maddi vakıayı bildirmek taraflara hukuki nitelemeyi yapıp olayı çözümlemek hakime aittir. İddianın içeriğinden ve ileriye sürülüş biçiminden muris muvazaası hukuksal nedenine dayanıldığı anlaşılmaktadır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL-TAZMİNAT Taraflar arasında birleştirilerek görülen tapu iptali ve tescil, tazminat davası sonunda, yerel mahkemece davanın kısmen kabulüne ilişkin olarak verilen karar davacılar vekili ile davalı ... tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'nin raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Asıl ve birleştirilen dava, vekalet görevinin kötüye kullanılması ve muris muvazaası hukuksal nedenlerine dayalı pay oranında tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde tazminat isteğine ilişkindir....
HUKUK DAİRESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL Taraflar arasındaki davadan dolayı Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinden verilen 23/04/2021 tarihli ve 2019/2077 - 2021/699 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmiş olmakla, dosya tetkik olunarak gereği düşünüldü. -KARAR- Dava, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı pay oranında tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; karara karşı yapılan istinaf başvurusu Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince 6100 sayılı HMK'nın 353/1.b.2 maddesi gereğince kabul edilerek, kararın kaldırılmasına davanın kabulü ile davacıların miras payları oranında tapu kaydının iptali ile adlarına tesciline, kalan payların davalılar üzerinde bırakılmasına karar verilmiş, karar, davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Bilindiği üzere; 6100 sayılı HMK.'...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Dava, muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Asıl ve birleştirilen davada davacılar, 2135, 2139 ve 4217 parsel sayılı taşınmazların muris tarafından mirasçılardan mal kaçırma amaçlı olarak davalı gelini...’ye satış suretiyle devredildiğini, devrin bağış amaçlı olduğunu iddia ederek davalı adına olan tapu kayıtlarının iptali ile veraset ilamındaki payları oranında adlarına tesciline karar verilmesini istemişlerdir. Davalı, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davacı ...'ın davasının aktif husumet yokluğundan reddine, asıl ve birleştirilen davalardaki diğer davacıların davasının kabulüne karar verilmiştir. Karar, davalı tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla Tetkik Hakimi ...'un raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü....
