Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine mutlak geçit ihtiyacı veya geçit yoksunluğu, ikincisine de nisbi geçit ihtiyacı ya da geçit yetersizliği denilmektedir. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz müşterek mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Geçit ihtiyacı olan kişi davasını öncelikle taşınmazların mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun taşınmaz malikine karşı ve daha sonra bundan en az zarar görecek olana yöneltmelidir. Mahkemece uygun geçit yeri saptanırken öncelikle taraf yararlarının gözetilmesi gerekir. Zira, geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir....
tapu kaydına "davalıdır" şerhi koyulmasına, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalılara tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : None NUMARASI : 2023/28 ESAS (ARA KARAR) DAVA KONUSU : GEÇİT HAKKI KURULMASI KARAR : Taraflar arasındaki davada verilen 13/07/2023 tarihli ara karara karşı davalı vekili tarafından süresinde istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin hissedar olduğu taşınmaza araç yolu vurulabilmesi için Sayca Köyü Manaroğlu Mevki, 134 ada 49 parselin malikleri davalılar T6 ve T3 taşınmazlarından ve Sayca Köyü, Manaroğlu Mevki, 148 ada 1 parselin maliki davalı T4 taşınmazından geçit hakkı tesisi yapılması gerektiğini, davaya konu araç yolunun geçit hakkının engelli vatandaşları olan müvekkili ve annesinin ihtiyaçlarını karşılamak için zorunlu olduğunu, geçit hakkının yola bağlantısı olmayan veya yola çıkmak için yeterli bir alanı bulunmayan taşınmaz malikinin, komşu taşınmaz maliklerinden birinin veya bir kaçının taşınmazı üzerinde mahkeme kararıyla bir...
davalıların taşınmazından geçit hakkı tesisine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır. Kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanununun 748/3 ve 1012. maddesi ile Tapu Sicil Tüzüğünün 60. maddesi uyarınca tapu kaydının beyanlar hanesine yazılması da gereklidir. Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır. Somut olaya gelince; davacı 1061 parsel sayılı taşınmazı lehine geçit hakkı kurulmasını talep etmiştir. Geçit hakkı kurulabilmesi için leh ve aleyhine geçit tesis edilecek taşınmazların özel mülkiyete konu olmaları, aynı zamanda tapuda kayıtlı olmaları gerekir. Kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanununun 748/3 ve 1012. maddesi ile Tapu Sicil Tüzüğünün 60. maddesi uyarınca tapu kaydının beyanlar hanesine yazılması da gereklidir....
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde geçit hakkı davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairemizin 13/04/2022 gün ve 2021/2838 Esas - 2022/2788 Karar sayılı ilamı ile bozulmasına karar verilmişti. Süresi içinde davalı vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Mahkemece verilen karar, Dairemizce yasal ve hukuki dayanakları gösterilmek suretiyle bozulmuş olup, karar düzeltme istemi HUMK’nun 440. maddesindeki nedenlerden hiçbirisine dayanmamaktadır. Bu nedenle yerinde olmayan istemin reddi gerekmiştir....
genel yol ile birleşeceği kısımdan mevcut patika yolun genişletilerek ambulans ve itfaiye aracının geçebileceği genişlikte geçit hakkı tesis edilmesini talep ve dava etmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ, TESCİL -KARAR- Mahkeme kararındaki nitelendirmeye göre dava; kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali tescil ile geçit hakkı tesisi isteğine ilişkindir... Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 24.01.2014 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve 29.01.2014 günü Resmi Gazetede yayımlanarak 01.02.2014 tarihinde yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin işbölümü uyarınca temyiz incelemesi Yargıtay 16.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Hal böyle olunca, yukarıda açıklanan nedenlerle, dosyanın ilgisi yönünden anılan Daire Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 20.6.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. ......
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : İlk derece mahkemesi tarafından yapılan yargılama sonucunda; davacının Adana ili Karaisalı İlçesi Eğlence Köyü 249 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğu, bu taşınmazın bitişiğindeki tescil harici alana davalı tarafından yapıldığı iddia edilen elatmanın önlenmesinin ve bu olmadığı takdirde davacının maliki olduğu taşınmaz lehine geçit hakkı tesis edilmesinin talep edildiği, müdahale iddiasının bulunduğu yerin tescil harici olması sebebiyle dava açma yetkisinin Hazineye ve köy tüzel kişiliğine ait olduğu, davacının aktif husumetinin bulunmadığı, diğer yandan davacının taşınmazının tescil harici taşınmazlarla çevrili olması sebebiyle tapu siciline kayıtlı bir taşınmaz üzerinden kadastral yola çıkışının mümkün olmadığı, tescil harici alanlar aleyhine de geçit hakkı tesis edilemeyeceği anlaşılmakla elatmanın önlenmesi talebinin aktif husumet yokluğu sebebiyle usulden ve geçit hakkı tesisi talebinin de esastan reddine, yönelik karar verilmiştir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı tarafından, davalılar aleyhine 16.04.2013 gününde verilen dilekçe ile tapu iptali ve tescil, mümkün olmazsa bina ve ağaçların değerinin tahsili ile geçit hakkı tesisi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 22.03.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: _ K A R A R _ Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya içeriğine göre, mahkeme kararı ve dayandığı gerekçeler usul ve yasaya uygun bulunduğundan yerinde olmayan temyiz itirazlarının reddiyle hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25.03.2019 tarihinde oy çokluğu ile karar verildi....
