Muris bu kazandırmaları ölüme bağlı tasarruf ile yada sağlararası işlemlerle yapabilir. Tenkis davası miras bırakanın malvarlığında tasarruf edilebilir kısmı aşkın kazandırmalarının tasarruf edilebilir orana indirilmesini temin eden önceye etkili yenilik doğurucu bir dava türüdür. Tenkis talebi, kanunda sayılan bazı şartlar gerçekleştiğinde sağlararası tasarruflar hakkında ileri sürülebilir. Saklı payı zedelese dahi her sağlararası tasarruf tenkise tabi tutulmaz. Sağlararası tasarrufların tenkise tabi tutulmaları için kanunda sayılan şartların gerçekleşmiş olması gerekir. Miras bırakan tarafından sağlığında gerçekleştirilen sağlararası tasarruflar saklı payı zedelese ve tasarruf edilebilir sınırı aşsa dahi, ancak TMK' nın 565 ve 567 maddelerdeki koşulların gerçekleşmesi halinde tenkise tabi tutulurlar....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 29/09/2020 NUMARASI : 2015/333 ESAS, 2020/207 KARAR DAVA KONUSU : Muris Muvazaası Nedeniyle Tapu İptali ve Tescil, Olmazsa Tenkis KARAR : Yukarıda yazılı ilk derece mahkemesi kararına karşı, davacılar vekilince istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla HMK'nın 352 ve devamı maddeleri uyarınca dosya incelendi. GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili ilk derece mahkemesine verdiği dava dilekçesinde özetle; davacıların murisi Nedim Bahadır'ın dava konusu taşınmazlar ile aracın bedelini ödeyerek davalılar adına aldığını ileri sürerek taşınmazlar yönünden tapu kayıtlarının iptali ve muris adına tesciline, mümkün olmadığı takdirde müvekkillerinin mahfuz hisseleri oranın da tenkisine, 34 XX 971 plakalı araç yönünden aracın kaydının iptali ve müvekkilleri adına hisseleri oranında tesciline, mümkün olmadığı takdirde müvekkillerinin mahfuz hisseleri oranında tenkisine karar verilmesini talep etmiştir....
Murisin temlik dışı taşınmazların tapu kayıtları ve diğer belgeleri mahkemece re'sen tespit edilir. Dava konusu vasiyetname bir ölüme bağlı tasarruf olduğundan mutlak olarak tenkise tabi tasarruflardan olup öncelikle murisin terekesinin tespiti için mahkememizce tüm araştırmalar yapılmış, mevcut taşınmazların murisin ölüm tarihindeki değerinin tespiti için keşif icra olunmuştur....
O zaman davalıdan tercihi sorulmak ve 11.11.1994 günlü 4/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca sür'atle dava konusu olup sabit tenkis oranına göre bölünemeyen malın, karar tarihindeki fiatlara göre değeri belirlenmeli ve bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak naktin ödetilmesine karar verilmelidir. Somut olaya gelince, yukarıdaki ilkeler uyarınca bir araştırma yapıldığını söyleyebilme olanağı yoktur. Miras bırakanın tapu müdürlüğünce bildirilen taşınmazları dışında murislerinden intikal etmemiş taşınmazları bulunduğu anlaşılmaktadır. Davacı tarafından bunlar bildirildiği halde tenkis hesabı yapılırken bu taşınmazlar gözetilmiş değildir. Hal böyle olunca, murisin terekesinde bulunan tüm aktif ve pasifinin araştırılması, uzman bilirkişiden alınacak rapor ile tenkis miktarının belirlenmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması isabetli değildir....
Tasarruf oranı aşılmış ise tasarrufun niteliğine göre icap ederse kazandırma işleminde, saklı payları zedeleme kastının bulunup bulunmadığı objektif (nesnel) ve sübjektif (öznel) unsurlar dikkate alınarak belirlenmelidir. Zira tasarruf oranını aşan her kazandırmada saklı payları zedeleme kastının varlığından söz edilemez. Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya Medeni Kanun'un 507. maddesinin 1, 2 ve 3 fıkrasında gösterilenler) veya saklı payı ihlal kastının varlığı kesin olarak anlaşılan diğerlerinde özellikle muayyen mal hakkında tenkis uygulanırken Medeni Kanun'un 512. maddesindeki sıralamaya dikkat etmek, davalı saklı paylı mirasçılardan ise aynı Kanun'un 503....
Tenkis davası, TMK'nın 560- 562 nci maddelerinde düzenlenen, mirasbırakanın saklı payları zedeleyen gerek ölüme bağlı ve gerekse sağlararası kazandırmalarının kural olarak saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar tarafından mirasbırakanın tasarruf edebileceği sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu davalardandır. Tenkis, saklı pay tamamlanıncaya kadar, önce ölüme bağlı tasarruflardan, bu yetmezse, en yeni tarihlisinden en eskisine doğru geriye gidilmek üzere sağlararası kazandırmalardan yapılır (TMK.md.570). Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi için, kazandırma konusu tereke ile kazandırma dışı terekenin tümü ile bilinmesi gerekir. Bunun için, tereke ile ilgili bütün kayıt ve belgeler dosyaya getirtilmelidir. Murisin, temlik dışı taşınmazların tapu kayıtları ve diğer belgeleri mahkemece re'sen tespit edilir. Murisin, saklı payı zedeleyip zedelemediği "net tereke" üzerinden hesaplanır....
Zira, tasarruf oranını aşan her kazandırmada saklı payları zedeleme kastının varlığından söz edilemez. Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya Medeni Kanun'un 565. maddesinin 1, 2 ve 3 bentlerinde gösterilenler) veya saklı payın ihlal kastının varlığı kesin olarak anlaşılan diğerlerinde özellikle muayyen mal hakkında uygulanırken Medeni Kanun'un 570. maddesindeki sıralamaya dikkat etmek davalı mahfuz hisseli mirascılardan ise aynı Kanun'un 561. maddesinde yer alan mahfuz hisseden fazla olarak alınanla sorumluluk ilkesini gözetmek, dava konusu olup olmadığına bakılmayarak önce ölüme bağlı tasarruflarla davacının saklı payını tamamlamak, sonra sağlararası tasarrufları dikkate almak gerekir....
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; mirasbırakan Yunus'un dava konusu 147 ada 41 (eski 794) parsel ile 146 ada 35 (eski 845) parsel sayılı taşınmazdaki 452/481 payını 07.07.1977 tarihinde davalıların mirasbırakanı Mehmet'e hibe ettiği, mirasbırakanın 11.05.2009 tarihinde ölümüyle geriye mirasçı olarak dava dışı oğlu Kadir, davacı oğlu Naci ve kendisinden önce ölen oğlu Mehmet'in çocuğu olan davalı ...'ın kaldığı anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere; tenkis (indirim) davası, mirasbırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; mirasbırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır....
dan birinin vefatı halinde ölenin terekesine dahil olan her türlü taşınır ve taşınmaz mallar, paralar, tahviller, ticari değer taşıyan her türlü haklar, malzeme ve eşyalar doğrudan doğruya sağ kalan eşe; her ikisinin vefatı halinde de hiçbir merasim ve muamele yapılmasına lüzum olmaksızın doğrudan doğruya, kurulmuş bulunan vakfa intikal edeceği ve tescil işlemlerinin ifa ve ikmal edileceği belirtilmiş olup, vakfa özgülenen malvarlığı ölüme bağlı tasarruf şeklinde düzenlenmiştir. Yani vakfedenlerin terekesine dahil olan malvarlığı ilk önce sağ kalan eşe, onun da ölümü ile vakfa intikal edecektir. Ölüme bağlı tasarruf kavramı, kısaca, mirasbırakanın ölümünden sonra sonuç doğurmak üzere yaptığı hukuki işlemleri ifade eder. Ölüme bağlı tasarruf, kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olduğundan, iradi veya yasal temsilci tarafından bu tip tasarruflarda bulunulamaz; bu hak doğrudan doğruya kişinin kendisi tarafından kullanılmalıdır....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : None NUMARASI : 2019/230 ESAS 2021/270 KARAR DAVA KONUSU : Tapu İptali Ve Tescil (Muris Muvazaası Nedeniyle) KARAR : Marmaris 3....
