Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2019/174 Esas sayılı dosyası ile açılan acele el koyma davası ile konulan el koyma kararı gereği idareye tespit edilen bedele itiraz etme ve davaya konu taşınmazı kendisi adına tecsil ve yol olarak terkin etme hakkı vermediğinden söz konusu taşınmazın bedelinin yeniden değerlendirilmesi suretiyle kamulaştırılan taşınmaz için Kamuşatırma kanunun 7. Maddesinde yer alan bilgi ve belgeler ve kamuşlaştırma kanunun 10. Maddesi gereği dava konusu taşınmazın bedelinin tespiti ve T1 adına tapuya tescili ve TMK md. 999 uyarınca yol olarak terkinine karar verilmesini talep etmiştir. SAVUNMA: Davalının cevap dilekçesi vermediği görülmüştür....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ :Muris Muvazaası Nedeniyle Tapu İptali-Tescil-Tenkis Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Davacı ... ...12.10.1987’de Turgut aleyhine tenkis davası açmışlar; dava sırasında...ölmüştür. Davacı ..., ... aleyhine 25.10.2000’de muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davası açmış yine davacı ..., ...ve eş... aleyhine 15.9.2000’de muris muvazaasına dayalı tapu iptal davası açmış ve dosya birleşmiştir. Mahkemece tenkis talebinin reddine; muris muvazaasına dayalı her iki davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm taraflarca öncelikle tapu iptal tescil davası yönünden ve reddedilen tenkis davası için avukatlık ücreti verilmesi isteği yönünden temyiz edilmiştir....
DELİLLER : Tapu kaydı, resmi senet, keşif, bilirkişi raporları, delil listeleri, sunulan ve toplanan deliller ile tüm dosya kapsamı, DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE Dava, önalım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tecsil istemine ilişkindir. TMK'nın kullanma yasağı, feragat ve hak düşürücü süre başlıklı 733. maddesinde "... Önalım hakkından feragatin resmi şekilde yapılması ve tapu kütüğüne şerh verilmesi gerekir. Belirli bir satışta önalım hakkını kullanmaktan vazgeçme, yazılı şekle tabidir ve satıştan önce veya sonra yapılabilir. TMK'nın 733. maddesi gereğince yapılan satışın alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi zorunludur. Önalım hakkı, satışın hak sahibine bildirildiği tarihin üzerinden üç ay ve herhalde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer. Bu süre hak düşürücü süre olup mahkemece kendiliğinden gözönünde bulundurulması gerekir....
Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkindir. 6.2. İlgili Hukuk 6.2.1.Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunun'un 706., Türk Borçlar Kanunu'nun 237. (Borçlar Kanunu'nun 213.) ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler. 6.2.2....
Mahkemece; iptal tescil davasının son kayıt malikine karşı açılması gerektiği, tazminat isteği yönünden de zamanaşımı süresinin dolduğu ve davalının zamanaşımı def’inde bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Karar, davacı tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi ...'ın raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü. -KARAR- Dava; tapu iptal ve tescil olmadığı takdirde tazminat isteğine ilişkindir. Mahkemece; tapu iptal ve tescil davalarının kayıt maliki aleyhine açılması gerektiği eldeki davanın ise vekil aleyhine açıldığı gözetilerek tapu iptal ve tescil isteğinin reddedilmiş olması doğrudur....
Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2019/362 E., 2021/73 K. sayılı ve 12.02.2021 tarihli kararının kaldırılmasını, davanın reddine karar verilmesini karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLER : Tapu kaydı, resmi senet, delil listeleri, sunulan ve toplanan deliller ile tüm dosya kapsamı, DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, önalım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tecsil istemine ilişkindir. TMK'nın kullanma yasağı, feragat ve hak düşürücü süre başlıklı 733. maddesinde "... Önalım hakkından feragatin resmi şekilde yapılması ve tapu kütüğüne şerh verilmesi gerekir. Belirli bir satışta önalım hakkını kullanmaktan vazgeçme, yazılı şekle tabidir ve satıştan önce veya sonra yapılabilir. TMK'nın 733. maddesi gereğince yapılan satışın alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi zorunludur. Önalım hakkı, satışın hak sahibine bildirildiği tarihin üzerinden üç ay ve herhalde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer....
Bu itibarla, tapu kaydı iptal edilen taşınmaz ile emsal taşınmazların şehir hali hazır harita üzerinde konumları işaret ettirilerek birbirine olan uzaklıkları ve çarşı, marina, belediye binası vs. gibi, yerlere olan mesafeleri işaret ettirilerek emsal satışların tapu sicil müdürlüğünden dosyadaki tapu kayıtları ve resmi akit tabloları da getirtilerek değerlendirme tarihindeki karşılıklarının fiyat artış endekslerinin uygulanması suretiyle tespiti, bundan sonra emsal ile tapusu iptal edilen taşınmazın eksik ve üstün yönlerinin neler olduğu ve oranları açıklanmak suretiyle değer biçilmesi gerekirken, bilirkişi raporunda bu yönteme uyulmadan değer biçilmiştir....
İş sayılı dosyası ile açılan acele el koyma davası ile konulan el koyma kararı gereği idareye tespit edilen bedele itiraz etme ve davaya konu taşınmazı kendisi adına tecsil ve yol olarak terkin etme hakkı vermediğinden söz konusu taşınmazın bedelinin yeniden değerlendirilmesi suretiyle kamulaştırılan taşınmaz için Kamuşatırma kanunun 7. Maddesinde yer alan bilgi ve belgeler ve kamuşlaştırma kanunun 10. Maddesi gereği dava konusu taşınmazın bedelinin tespiti ve T1 adına tapuya tescili ve TMK md. 999 uyarınca yol olarak terkinine karar verilmesini talep etmiştir. Tapu maliki Veli Taşdibi'nin ölü olduğunun görülmesi üzerine veraset ilamı alanarak mirasçılarının davaya dahil edildiği görülmüştür. SAVUNMA: Dahili davalılar tarafından yasal süresi içinde cevap dilekçesi verilmediği, duruşmaya katılan dahili davalılarca gerçek değerin tespitinin istendiği görülmüştür....
Davalı ..., davacının davasını tapu kaydında düzeltim şeklinde nitelendirmesine rağmen dilekçenin sonuç ve istem kısmında, tapu iptal ve tescil talep ettiğini, bu çelişki nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmesini, davanın tapu iptal ve tescil olarak görülmesi halinde; tarafların fiili kullanımları ile tapu kaydında parsel bilgilerinin uyumlu olmaması nedeniyle, bu yanlışlığın tapu kayıt bilgilerinin düzeltilmesi ile çözülebileceğini, tapu iptal ve tescil talebinin de reddi gerektiğini, tapu kaydında düzeltim davasının da görevli Mahkemede açılmadığını, ayrıca husumetin yanlış yöneltildiğini ileri sürerek davanın husumet yokluğu sebebiyle reddi gerektiğini savunmuştur. Davalı ..., cevap dilekçesinde davayı kabul ettiğini, davanın açılmasında her hangi bir kusurunun bulunmadığını, cevaba cevap dilekçesinde ise; dava dilekçesinin açıklattırılmasını, tapu iptal ve tescil talebini kabul etmediğini, sadece tapu kayıt bilgilerinin düzeltilmesi talebini kabul ettiğini savunmuştur....
Davacılar tapu tahsis belgesinin haksız iptal edildiğini, bu belge karşılığında bedeli ödendiğinden, belge karşılığında verilecek taşınmazın rayiç değerinin ödetilmesini talep etmişlerdir. Davacıların murisine verilen tapu tahsis belgesinin yasal koşulları oluşmaksızın verildiği, bilahare anlaşılması üzerine de iptal edildiği, hazine ile hissedar olduğu taşınmazdaki işyeri olarak kullandığı gecekondusu için hazineyi yanıltarak tapu tahsis belgesinin verilmesinin sağlandığı dosya kapsamı ve kesinleşen mahkeme kararları ile anlaşılmasına göre tapu tahsis belgesi davacıların kusuru ve yasal koşulların oluşmaması nedeniyle iptal edilerek dayanağı kalmamıştır. Bu nedenle yasal dayanağı kalmayan tapu tahsis belgesi karşılığı ödenen bedelin iadesi ile yetinilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenle kararın davalı yararına BOZULMASINA, 11.11.2010 günü oybirliği ile karar verildi....
