Bu yargısal uygulama yanında, öğretide ağırlıkla ortaya konulan görüş de “iktisap edilen değerin iade yükümü bir sözleşmeden kaynaklandığı takdirde, sebepsiz zenginleşme hükümlerinin uygulanamayacağı” yönündedir (Tekinay/ Akman/ Burcuoğlu/ Altop: Tekinay Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 7.Baskı, İstanbul 1993, s.731; Serozan, Rona: İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme, İstanbul 2009, s.290; Yavuz, Nihat:Eski ve Yeni Borçlar Kanunu'na Göre Uygulamada Sebepsiz İktisap, Ankara 2011, s.29; Öz, Turgut: Öğreti ve Uygulamada Sebepsiz Zenginleşme, İstanbul 1990, s.70 vd.; Saymen/Elbir:Türk Borçlar Hukuku, İstanbul 1958, s.575; Reisoğlu, Seza:Sebepsiz İktisap Davasının Genel Şartları, Ankara 1961, s.32-33; Oğuzman/Öz: Borçlar Hukuku, Cilt:II, İstanbul 2012, s.330)....

DELİLLER VE GEREKÇE: Dava; sebepsiz zenginleşme iddiasına dayalı başlatılan takibe yapılan itirazın iptali istemine ilişkindir. Borcun kaynakları; sözleşme, haksız fiil ve sebepsiz zenginleşmedir. Taraflar arasında sözleşme bulunmadığı ve davalı tarafından doğrudan davacıyı hedef alan haksız fiil bulunmadığı uyuşmazlık dışıdır. Zaten davacı da iddiasını sebepsiz zenginleşmeye dayandırmaktadır. Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için ise taraflardan birinin hukuken geçerli bir sebep olmaksızın zenginleşmesi, diğerinin ise fakirleşmesi gerekir. Her ne kadar davacı; davalının sebepsiz olarak zenginleştiğini iddia etmiş ise de icra takibine konu bedelin dava dışı ...'a ödendiği davacının da kabulündedir. ... tarafından söz konusu bedelin davalıya ödendiği kabul edilse dahi bu husus davacının davalıya husumet yöneltmesine olanak sağlayamayacaktır. Zira bu ihtimalde de taraflar arasında doğrudan zenginleşme - fakirleşmeye neden olan bir işlemin varlığından söz edilemeyecektir....

Mahkemece verilen ilk kararda; davalı ...’in keşideci olduğu ve bu nedenle davalılara sebepsiz zenginleşme davası açılabileceği, fakat davalı hakkında kambiyo hukukuna dayalı mevcut bir icra takibi olması nedeniyle sebepsiz zenginleşme davası açılması şartlarının oluşmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir. Mahkemece uyulan Dairemizin bozma ilamında ise, davacının icra dosyasındaki takip hakkının düşüp düşmediği belirlenerek ...’nın 644. maddesindeki koşulların oluşup oluşmadığının değerlendirilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Mahkemece, temyize konu işbu kararda davanın sebepsiz zenginleşme zamanaşımının dolduğu gerekçesiyle reddine karar verilmiş ise de, davalı tarafından ileri sürülen zamanaşımı def’i ilk kararda reddedilip esastan karar verilmiş ve bu ret kararı davalı ... tarafından temyiz edilmemiş ve bu husus davacı lehine usuli kazanılmış hak oluşturmuştur....

Mahkemece; BK.nun 1.maddesine göre tarafların iradesinin aynı yönde birleştiğinden ve sözleşmeden dönme şartlarının oluşmadığından bahisle davanın reddine karar verilmiş, hükmü davacı vekili temyiz etmiştir. Taraflar arasında düzenlenen 09.01.2008 tarihli harici satış sözleşmesi gereğince “...ye ait 181 parseldeki taşınmazın 4070 sayılı Kanun gereğince önalım hakkına dayanılarak davacı ...'e satıldığı, paranın tamamının alındığı” anlaşılmaktadır. Tapu kaydında, taşınmaz ... adına kayıtlı iken 04.04.2008 tarihinde ...'ye devredilmiştir. Davada, geçersiz satış sözleşmesi gereğince TBK.nun 77-82.(BK.nun 61-66) maddelerinde yer alan sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre alacak telep edilmektedir. Haklı bir sebep olmaksızın başkası zararına mal edinen kimse onu iade ile yükümlüdür. Taraflar arasında düzenlenen 09.01.2008 tarihli harici satım sözleşmesi, taşınmazın devrini sağlamayan geçersiz bir sözleşmedir....

MAHKEMESİ Dava, hizmet sözleşmesinden kaynaklanan istirdat istemine ilişkin olup mahkemece sebepsiz zenginleşme nitelendirmeside yapılmadığına göre inceleme görevi ... ....... Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere ... ....... Dairesine gönderilmesine, 01.04.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi....

İş Mahkemesi ise işçi-işveren sıfatı sona erdikten sonra yapılan ödemeye ilişkin sebepsiz zenginleşme yolu ile iade istemini içerdiği, tarafların arasında iş sözleşmesine dayalı bir hukukî ilişki mevcut olmadığı, daha doğru bir ifade ile ortadan kalktığı, iş aktinin sonlandırılmasından sonra, 21.06.2012 tarihinde banka yolu ile gönderilen paranın yine banka yolu ile davacı tarafından iade edilmesi nedeniyle sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde iade isteminde bulunulduğu, talebin bu yönden iş ilişkisinden kaynaklanan alacak olmadığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir. 4857 sayılı İş Kanununun 1/II maddesinde “Bu Kanun, 4. maddedeki istisnalar dışında kalan bütün işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine ve işçilerine faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir....

Geçersiz sözleşmeye dayalı olarak yapılan ödemelerde taraflar verdiklerini sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri isteyebilirler. Zira; haklı bir sebep olmaksızın başkası zararına mal edinen kimse onu iade ile yükümlüdür. Cezai şart ise; asıl borca ilişkin fer'i bir hak olup, geçersiz sözleşmelerde yer alan cezai şartlar da fer'i nitelikleri gereği geçersizdirler. Tapuya kayıtlı olan taşınmazlar için düzenlenen adi yazılı sözleşmeler geçerli olmadıklarından bu sözleşmelere dayanarak taraflar birbirlerinden cezai şart isteyemezler (Yargıtay 3.HD 21/03/2016 tarih 2015/6478 E 2016/4224 K, Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 13 HD. 2021/561 E, 2021/729 K. S.kararı vb.). Sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre borçludan faiz talep edilebilmesi için de sebepsiz zenginleşenin iyiniyetli olduğu hallerde temerrüd için bildirim şarttır. Borçlunun temerrüdü, borçluya gönderilen ihtarnamenin tebliğinden veya ihtarnamede ödeme için süre verilmişse bu sürenin bitiminden itibaren oluşur....

ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2018/139 Esas KARAR NO : 2021/712 DAVA : Alacak (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan Sebepsiz Zenginleşme Nedeniyle) DAVA TARİHİ : 23/11/2017 KARAR TARİHİ : 03/06/2021 Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan Sebepsiz Zenginleşme Nedeniyle) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı şirketin, davalı şirketin pay sahibi ve yetkilisi olduğu tarihte davalı şirket adına, ticari teammüller gereği ileri tarihli olarak düzenlenen çeki imzaladığı, söz konusu çekin, davalı şirket ile dava dışı-------- arasındaki ticari ilişkiye istinaden imzalandığı, davaı şirketin bu çek ile ticari mallar aldığı, söz konusu malların hepsinin faturalı olduğu, davalı şirketin ticari defter ve kayıtları incelendiğinde alınan malların faturalı olduğu hususunun ortaya çıkacağı, bu hususun ispatına her türlü tanık dinletme hakkı tutmakla birlikte; defter ve kayıtların incelenmesi...

ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2018/139 Esas KARAR NO : 2021/712 DAVA : Alacak (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan Sebepsiz Zenginleşme Nedeniyle) DAVA TARİHİ : 23/11/2017 KARAR TARİHİ : 03/06/2021 Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan Sebepsiz Zenginleşme Nedeniyle) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı şirketin, davalı şirketin pay sahibi ve yetkilisi olduğu tarihte davalı şirket adına, ticari teammüller gereği ileri tarihli olarak düzenlenen çeki imzaladığı, söz konusu çekin, davalı şirket ile dava dışı-------- arasındaki ticari ilişkiye istinaden imzalandığı, davaı şirketin bu çek ile ticari mallar aldığı, söz konusu malların hepsinin faturalı olduğu, davalı şirketin ticari defter ve kayıtları incelendiğinde alınan malların faturalı olduğu hususunun ortaya çıkacağı, bu hususun ispatına her türlü tanık dinletme hakkı tutmakla birlikte; defter ve kayıtların incelenmesi...

ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2018/139 Esas KARAR NO : 2021/712 DAVA : Alacak (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan Sebepsiz Zenginleşme Nedeniyle) DAVA TARİHİ : 23/11/2017 KARAR TARİHİ : 03/06/2021 Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan Sebepsiz Zenginleşme Nedeniyle) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı şirketin, davalı şirketin pay sahibi ve yetkilisi olduğu tarihte davalı şirket adına, ticari teammüller gereği ileri tarihli olarak düzenlenen çeki imzaladığı, söz konusu çekin, davalı şirket ile dava dışı-------- arasındaki ticari ilişkiye istinaden imzalandığı, davaı şirketin bu çek ile ticari mallar aldığı, söz konusu malların hepsinin faturalı olduğu, davalı şirketin ticari defter ve kayıtları incelendiğinde alınan malların faturalı olduğu hususunun ortaya çıkacağı, bu hususun ispatına her türlü tanık dinletme hakkı tutmakla birlikte; defter ve kayıtların incelenmesi...