Md gereğince tebliğ olunan haciz ihbarnameleri nedeniyle ve haciz baskısı altında icra dosyasına ödeme yapmak zorunda kaldığını, gerçekte böyle bir borcu olmadığını, yapılan ödeme ile davalının sebepsiz şekilde zenginleştiğini beyanla alacak talep etmektedir. Yerleşik Yargıtay kararlarında açıkça vurgulandığı üzere; icra müdürlüğüne sehven yatırılan paranın istirdat veya sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesi talep edilebilecektir. Eldeki davada, davacı yaptığı ödeme oranında, takip borçusu durumundaki davalı ... ... Ltd. Şti'nin takip borcu sone ermekle sebepsiz zenginleştiğinden bahisle davanın kabulüne karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM: Ayrıntıları yukarıda açıklandığı üzere; 1-Davanın KABULÜ İLE; 29.810,00TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsil ile davacıya ödenmesine, 2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gerekli 2.036,32.-TL harçtan peşin olarak alınan 509,09....
Davacı sigorta şirketi, sigortalısının karıştığı trafik kazası sebebiyle kaza sonucunda oluşan hasar bedeline ilişkin ödenen tazminat tutarının fazla olduğunun sonradan tespit edildiği gerekçesiyle, fazladan ödenen tutarın sebepsiz zenginleşme hükümlerine istinaden iadesi talebiyle icra takibi başlatmış ve akabinde bu davayı açmıştır. Davacı taraf, sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayandığı gibi davalı yan sigorta sözleşmesinin tarafı değildir. Bu haliyle, sebepsiz zenginleşme hükümleriin TTK'da değil TBK'da düzenlenen bir konu olması, davalı tarafın tacir olmadığı gibi sigorta sözleşmesinin tarafı olamaması nedeniyle mahkememizin görevsiz olduğuna, Asliye Hukuk Mahkemeleri'nin görevli olduğuna karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. (Nitekim Yargıtay 17. Hukuk Dairesi'nin 2016/5912 Esas ve 2019/8927 Karar sayılı ilamı, Trabzon BAM 3.Hukuk Dairesi'nin 2021/397 Esas ve 378 Karar sayılı ilamı da bu doğrultudadır.)...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde 3.205 TL alacağın faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın reddi cihetine gidilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.Dava sebepsiz zenginleşme nedeniyle alacak istemine ilişkin olup, mahkemece davanın reddine karar verilmiştir. Sözleşmeli personel olarak çalışan davalıya hataen ödenen denetim tazminatının tahsili isteminin reddine ilişkin ilk mahkeme kararının bozulması hakkındaki 27.06.2011 tarihli Yargıtay kararında, sebepsiz zenginleşme kuralları çerçevesinde mevzuata aykırı olarak yapılan hatalı ödemenin istenip istenemeyeceğinin tartışılması ve sonucuna göre karar verilmesi gerektiği belirtilmektedir....
Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 14/10/2015 tarih ve 2015/42-2015/671 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü: Davacı vekili, davalının müvekkili bankanın ...Şubesinde 79.790 TL'lik vadeli mevduat hesabı açtığını, banka tarafından hesaba sehven 89.790 TL yatırıldığını, kasa açığının fark edilmesi üzerine teknik personel tarafından incelenen kamera kayıtlarında kasa açığının davalının yaptırdığı işlemden kaynaklandığının anlaşıldığını, bunun üzerine davalının aranarak durumun izah edildiğini, davalının fazla yatırılan parayı iade etmediğini ileri sürerek 10.000 TL’nin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Firmasının, haciz ihbarnamelerinin gönderildiği tarihte davacı Şirkete borcu olmasına ve muayyen ve muaccel alacağı bir alacağı olmamasına rağmen; davacı Şirket tarafından, haciz ihbarnameleri nedeniyle davalı Şirkete sehven ödeme yapılması, davalı Şirketin hesabında sebepsiz zenginleşme oluşturduğundan, söz konusu tutarın iadesi gerektiğini, dava dışı üçüncü kişi olan ... firmasının şirket nezdinde muayyen ve muaccel bir alacağı bulunmamasına rağmen; davalı Şirket tarafından, Ankara 3. İcra Dairesinin 2020/11869 E, 2020/12091 E sayılı dosyaları üzerinden gönderilen 89/1 haciz ihbarnamelerine ödeme yapılmasından dolayı söz konusu tutarların iade edilmesi amacıyla iş bu davanın açılması zarureti doğduğunu ileri sürerek, kararın kaldırılarak; davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir. GEREKÇE: Dava, takip alacaklısı davalının, dava dışı borçluya yaptığı icra takibi nedeniyle, davacı tarafından icra dosyasına sehven yatırılan ödemenin iadesi istemine ilişkindir....
Kırtasiye şirketinin davacıdan alacaklı olduğunun anlaşıldığı, dolayısıyla davacı tarafından yapılan havalenin iban numarasının yanlış yazılması suretiyle gerçekleştiğinin kabulü ile yatırılan paranın davalı nezdinde sebepsiz zenginleşmeye sebep olduğu anlaşıldığından ve davalı şirketin hesaplarına dava dışı banka tarafından hapis hakkı kullanılmak suretiyle bloke konulmuş olmasının geri ödeme yükümünü ortadan kaldırmayacağı gözetilerek davanın kabulü ile, 24.885,00-TL’nin dava tarihinden işleyecek ticari temerrüt faizi ile davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Antalya Bölge Adliye Mahkemesince, tüm dosya kapsamına göre; mahkemenin gerekçesi, ayrıca dava dışı Logo 43 ... A.Ş.'nin pay devri için o şirketin ortağı tarafından davalı şirkete yatırılması gereken bedelin kısmen davacı tarafından yatırılmış olması sebebiyle davalı şirketin sebepsiz zenginleştiğinden söz edilemeyeği, davacının terditli talebi yönünden ise, davalı şirket ile davacı arasında doğrudan sözleşme ilişkisinin bulunmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. Kararı davacı vekili temyiz etmiştir. Dava, dava dışı şirket hisse devri sözleşmesi nedeniyle davacı tarafından davalının hesabına havale edilen 75.000,00 TL'nin davalıdan sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre tahsili, davacının bu istemi kabul görmediği takdirde, davacının iradesinin sakatlandığından bahisle ödenen paranın iadesi istemine ilişkindir. Mahkemece davalıya gönderilen havalenin dava dışı Logo 43 Kafe Gıda ... A.Ş.'...
Dava, davacının yetkilisi olduğu şirketi banka hesabı yerine sehven davalı şirkete ait banka hesabına ödeme yapıldığı iddiasıyla, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre alacak talebine ilişkindir. TBK'nın 77- 82. maddeleri gereğince, haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür. Sebepsiz zenginleşme kurumunun amacı, haksız değer kaymalarının önlenmesi olup, tam bir eski hale getirme özelliği taşımaktadır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene "ya da" borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır. Sebepsiz zenginleşme kurumunun en önemli temel özelliği ise, "şahsilik" prensibidir....
Belli bir miktar paranın verildiği tarihteki alım gücü ile aynı miktar paranın aradan geçen zamana bağlı olarak iade günündeki alım gücünün farklı ve çok daha az olduğu bir gerçektir. Bugüne kadar uygulanan kurallara göre geçersiz sözleşme gereğince alıcının akit tarihinde verdiği paranın aynı miktarda iadesine karar verilmesi, gerçek hayatta büyük sarsıntılara, tutarsızlıklara, adalete karşı var olması gereken güvenin sarsılmasına neden olmuş, kamu vicdanında haklı eleştiri konusu yapılmıştır. Şu durumda hukuken geçersiz sözleşmeler, sebepsiz zenginleşme kuralları uyarınca tasfiye edilirken, denkleştirici adalet kuralı hiçbir zaman gözardı edilmemelidir. Bu husus hakkaniyetin ve adaletin bir gereğidir. Bu bakımdan iadeye karar verilirken, satış bedeli olarak verilen paranın alım gücünün ilk ödeme tarihindeki alım gücüne ulaştırılması ve bu şekilde iadeye, karar verilmesi uygun olacaktır....
İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinde; idarenin, idari eylem ve işlemlerine karşı (işlem ve eylemi yapan idare aleyhine) iptal ya da tam yargı davası açılabileceği kabul edilmiştir.HGK'nın 5.12.1984 tarih, l982/13-387 E.- 1984/997 K. sayılı kararı ile; idarenin herhangi bir şart tasarrufuna dayanmayan, salt hatalı ödemelerin idare tarafından Borçlar Kanununun sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri istenebileceği açıklanmıştır. Borçlar Kanunun 62. maddesi gereğince, borç olmayanı rızası ile ödeyen kimse yanlışlığa düştüğünü ispat ettiği takdirde ödediğini geri isteyebilir. Somut olayda davacı idare, davalı gerçek kişidir. Davacı idare, gerçek kişi olan davalıdan fazla ödemenin iadesini talep etmektedir. Davacı idarenin talebi kamu gücüne dayanmamaktadır. Buna göre davacı idare Borçlar Kanununun sebepsiz zenginleşmeye ilişkin 61-66 maddelerine dayanarak davalının zenginleştiği miktarı özel hukuk hükümlerine göre geri isteyebilir....
