"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Dava, atama nedeni ile 657 sayılı kanun uyarınca maaş farkı alacağı istemine ilişkin olup, mahkemece 657 sayılı kanun çerçevesinde uyuşmazlığın çözümü yoluna gidilmesi ve hukuki nitelendirmenin de sebepsiz zenginleşme olarak yapılmamasına göre inceleme görevi Yargıtay 4.Hukuk Dairesinindir. Ancak, anılan daire dosyayı dairemize göndermiş olduğundan; dosyanın Hukuk Başkanlar Kurulunca temyiz incelemesini yapacak daire belirtilmek üzere dosyanın Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilmesine, 08.05.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Taraflar arasındaki ihtilaf, davaya konu taşınmazda, davacının iyileştirme yapıp yapmadığı, yapmış ise bundan dolayı davalının sebepsiz zenginleşip zenginleşmediği, zenginleşmenin varlığının kabulü halinde zenginleşme anının ve miktarının ne olduğunun tespiti noktasındadır. Paydaşlığın giderilmesine konu olan taşınmaza paydaşlar tarafından faydalı ve zaruri masraf yapılmış ise, bu masraf diğer paydaşlardan , paydaşlığın satış yolu ile giderilip satış bedelinin kendisine verilmesinden sonra, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre istenebilir. Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için bir tarafın mal varlığının diğer tarafın malvarlığı aleyhine çoğalması gerekir. Öncelikle iade borcunun kapsamını belirlemede fakirleşme ve zenginleşme zamanının tesbit edilmesi gerekir. Sebepsiz zenginleşme borçlusunun bu muhdesatın yapıldığı anda ekonomik açıdan zenginleştiği, yapanın ise o anda fakirleştiği ileri sürülmez....
Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığında bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. 22.02.1991 gün, 1990/1 E.- 1991/1 K.sayılı YİBK'nda da vurgulandığı gibi; iade borcunun kapsamını belirlemede öncelikle fakirleşme ve zenginleşme zamanının tespit edilmesi gerekir. Uyuşmazlık konusu olayda olduğu gibi; dava tarihinden önce yapılan imalatlar nedeniyle sebepsiz zenginleşme borçlusunun (davalıların) bu imalatın yapıldığı tarihte ekonomik açıdan zenginleştiği, yapanın ise o anda fakirleştiği kabul edilemez. Sebepsiz zenginleşme nedeniyle iade isteminde bulunabilmek için bir tarafın mal varlığının diğer tarafın mal varlığı aleyhine çoğalması gerekir. Bu azalma ve çoğalma da davacının taşınmazdaki payının satılması sonucunda yerden el çektirildiği tarihte gerçekleşir....
ye devrettiğini, bunun üzerine 13.11.2007 tarihinde davalı ... tarafından aleyhine açılan meni müdahale ve ecri misil davası sonunda 31.07.2013 tarihli karar ile davanın kabulüne karar verildiğini belirterek dava konusu yerin 1/4 değeri ile payına düşen yere yaptırdığı eklentilerin ve faydalı masrafların sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir....
Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının haklı bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalmasıdır. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığında, bir başkasının aleyhine bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır.Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır....
Sebepsiz zenginleşme hâlinde zenginleşen ve fakirleşen arasında kanun gereği bir borç ilişkisi doğmakta olup, bu borcun konusu mal varlığında meydana gelen fazlalığın geri verilmesidir. Sebepsiz zenginleşmede sadece mal varlığındaki eksilmenin giderilmesinin talep edilmesi söz konusudur. Görüldüğü gibi, sebepsiz zenginleşme, ikincil (talî) niteliktedir ve mal varlığındaki azalmanın başka aslî nitelikteki davalarla önlenmesi mümkün ise, sebepsiz zenginleşme davası gündeme gelemez. Başka bir anlatımla aynı olayda, aynî haktan (istihkak davası), zilyetlikten, sözleşmeden, sözleşme benzeri hukukî ilişkiden veya haksız fiilden kaynaklanan bir talebin ileri sürülmesi mümkün ise, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulama alanı bulamayacaktır. Nitekim aynı ilkelere Hukuk Genel Kurulunun 09.12.2021 tarihli ve 2017/(23)6- 868 E., 2021/1646 K. sayılı kararında da değinilmiştir....
DAVALININ SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davalı vekili, karşı tarafın dava dilekçesindeki iddialarının istihkak davasının konusunu oluşturmakta olduğunu, hali hazırda davaya konu edilen haciz işlemlerine ilişkin karşı tarafça ikame edilen istihkak davasının yargılaması devam ettiğini, istihkak davası ile sebepsiz zenginleşme davasının yarışamayacağını, istihkak davası yargılaması devam ederken sebepsiz zenginleşmeye ilişkin taleplerde bulunulamayacağını, sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak davası tali nitelikte olduğunu, davacı tarafından sebepsiz zenginleşme talep edilebilmesinin mümkün olamayacağını, ortada bir sebepsiz zenginleşme söz konusu olsa dahi sebepsiz zenginleşen tarafın alacaklı taraf değil borçlu taraf olacağının da aşikar olduğunu, iş bu davada sebepsiz zenginleşmenin şartlarının oluşmadığını, Denizli İcra Dairesi'nin ... Esas sayılı dosyasından 30.05.2022 tarihinde "borçlunun ticari faaliyetlerini sürdürdüğü" ... Mah. ... Cad. No: ... ......
Davalı vekili, davanın mülga TTK'nın 644 ve yeni TTK'nın 732. maddesine dayanan sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanılarak açıldığını, çeklerin keşide tarihi itibari ile zamanaşımına uğradığını, çek hamilinin zamanaşımına uğrayan çekle ilgili olarak keşideciye sebepsiz zenginleşme hükümlerine uygulanan zamanaşımı süresinin de dolduğunu, bu nedenle davanın zamanaşımından reddini ve dava konusu çeklerle ilgili davalının davacıya hiç bir borcu bulunmadığını, taraflar arasında temel ilişki olmadığında davanın reddini talep etmiştir....
"İçtihat Metni"Davacı ... ile davalı ... arasındaki davadan dolayı ... Asliye Hukuk Hakimliğince verilen 14.06.2012 gün ve 153-334 sayılı hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Taraflar arasındaki uyuşmazlık sebepsiz zenginleşme nedeni ile alacak istemine ilişkin olduğundan kararın temyizen incelenmesi görevi Yargıtay Yüksek 3.Hukuk Dairesi'ne aittir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın görevli Yargıtay Yüksek 3.Hukuk Dairesi Başkanlığı'na GÖNDERİLMESİNE, 05.10.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Tarih ve numarası yukarıda yazılı hükmün incelenmesi sırasında Özel Daireler arasında meydana gelen görev uyuşmazlığının giderilmesi istenilmekle, 2797 sayılı Yasa uyarınca toplanan Başkanlar Kurulu'nca dairelerin görevsizlik kararlarıyla dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü: Dava, sebepsiz zenginleşme nedeni ile alacaki stemine ilişkindir. Uyuşmazlığın bu niteliği itibariyle hükmün temyiz inceleme görevi 3. Hukuk Dairesine aittir. SONUÇ : 3. Hukuk Dairesinin görevsizlik kararının KALDIRILMASINA, dosyanın bu Daireye gönderilmesine, 31.5.2012 gününde oyçokluğu ile karar verildi....
