sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayanılarak çekin zamanaşımına uğradığı tarihten itibaren sebepsiz zenginleşme zamanaşımı süresi içinde dava açılması mümkündür....
Sebepsiz zenginleşme hangi yolla gerçekleşmiş olursa olsun sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır. Sebepsiz zenginleşme nedeniyle iade isteminde bulunabilmek için bir tarafın malvarlığının diğer tarafın malvarlığı aleyhine çoğalması gerekir. Bu azalma veya çoğalma dava konusu aracın davacı tarafından davalıya teslim edildiği tarihte gerçekleşir. Bu durumda davalı tarafın, dava konusu aracın halen davacının elinde olduğu iddia edildiğine göre, mahkemece bu hususun araştırılması gerekir. Aracın davacının elinde olduğu anlaşılırsa, sebepsiz zenginleşme koşulları oluşmadığından davanın reddi gerekir. Aksi halde, yani aracın iade edildiği anlaşıldığı takdirde, iade anına kadar davacı tarafından kullanıldığı (yararlanıldığı) için iade tarihindeki değerinin araştırılarak alınacak bilirkişi raporu sonucuna göre hüküm kurmak olmalıdır. Eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir....
Davada dava dışı İbrahim Hakkı Ömeroğlu'nun dava dışı kişiye gönderdiği havale bedeli ile davacıların yaptığı masraf talep edilmekle,davanın sebepsiz zenginleşmeye dayandığı kabul edilmelidir. Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının haklı bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalmasıdır. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığında, bir başkasının aleyhine bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır....
Kural olarak sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir. Borçlar Kanunu'nun konuya ilişkin 61 ve ardından gelen maddelerindeki (TBK'nun 77 ve ardından gelen maddelerindeki) düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. Somut olayda; davacıların taşınmazın ortak muristen geldiğini iddia etmesine ve bu yolla taraflar arasında mirasçılık ilişkisi bulunmasına göre dava BK.nun 125. maddesine (6098 sayılı BK.'nun 146. maddesine) göre 10 yıllık zamanaşımına tabidir....
Ancak bu durumda taraflar, geçersiz sözleşmeye dayalı olarak karşı tarafa ödedikleri bedeli sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri isteyebilir. Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının haklı bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalmasıdır. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığında, bir başkasının aleyhine bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır. Geri verme borcunun konusu ve kapsamı; "Aynen Geri Verme İlkesi"ne göre düzenlenmiştir....
itibariyle hukuka uygun bir alacak bulunmadığından, davanın dinlenme olanağının olmadığını, sebepsiz zenginleşme davasında, “hamilin zarara uğraması" ve “poliçe borçlusunun sebepsiz zenginleşmesi” koşullarının da gerçekleşmediğini, hamilin çekin zamanaşımına uğramış olması nedeniyle herhangi bir zarara uğramadığını, davalının keşide ettiği çeklerden dolayı herhangi bir karşılık almadığı için çek bedellerini bankada hazır etmediğini ve bu çekler zamanaşımına uğramış olmakla da zenginleşmediğini, davanın dinlenme olanağı bulunduğu bir an için kabul edilse bile buradaki zararın çek bedelleri ile sınırlı olduğunu savunarak davanın öncelikle zamanaşımı nedeni ile ve sebepsiz zenginleşme koşulları oluşmadığından esastan reddine karar verilmesini istemiştir....
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafça iddia edilen fatura alacaklarına ilişkin kısmi dava açılmasından herhangi bir hukuki yararın mevcut olmadığını, davacı tarafın------yılları arasında tanzim edilen faturalar için sebepsiz zenginleşme iddiasında bulunduğunu, ilgili ------- sebepsiz bulunduğunu, ilgili kanun hükmünün sebepsiz zenginleşme için--- süresi öngörmüş olduğunu ilkinin sebepsiz zenginleşmeden doğan istem hakkının öğrenildiği tarihten başlayarak iki yıl içinde istenmesi olduğunu, davacının zaman aşımı süresi içerisinde sebepsiz zenginleşme iddiasında bulunmadığını davanın öncelikle zaman aşımı yönünden ret edilebilmesi gerektiğini, davacının davalı şirketten alacağının olduğunu iddia ettiğini, davalı şirketten herhangi bir hak ve alacağının kalmadığına ilişkin ibraname imzaladığını, ibranamene de taraflar arasında herhangi bir alacak ilişkisinin kalmadığını, davacı tarafın davalı şirkete------ yılları arasında alkol sattığını ve buna ilişkin faturaları...
Davacının alacak temelli açmış olduğu davada her ne kadar hukuki niteleme hakime ait olsa da davacının sebepsiz zenginleşme hükümleri doğrultusunda talebini ıslah ettiği bu haliyle kendinden önce gelen cirantaya müracaat hakkının bulunmadığı, bunun dışında aralarındaki temel ilişkiye dayalı olarak alacak davası açma hakkının bulunduğu fakat davacının bu talep ile açmış olduğu dava konusundan vazgeçerek sebepsiz zenginleşme talebi ile davasını ıslah ettiği bu haliyle davacının talebi ile mahkememizin bağlı olduğu dikkate alınarak davacının kendinden önce gelen lehtar cirantaya karşı sebepsiz zenginleşme talepli davasının reddine" karar verilmiştir....
Hukuk Dairesi 2014/12 Esas, 2014/7303 Karar sayılı ilamında "...davalı hesabına geçen para nedeni ile sebepsiz zenginleşmiş olduğundan sebepsiz zenginleşmenin gerçekleştiği tarihten itibaren ..." şeklinde belirtilmiştir. Davaya konu olay, değinilen Yargıtay kararındaki olay ile aynı olup sadece usulsüz şekilde hesabına aktarım yapılan kişiler farklıdır....
Hukuk Dairesinin 08.09.2015 tarihli ve 2014/8779 E., 2015/5685 K. sayılı kararı ile; “…6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 818 sayılı Borçlar Kanunu'ndaki sebepsiz zenginleşmeye ilişkin maddelerdeki düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. Öte yandan, hukuki işlemin borç doğurmasının nedeni irade açıklamasıdır. Sebepsiz zenginleşmenin borç doğurmasının nedeni kişinin iradesi dışında malvarlığında bir eksilmenin meydana gelmesidir. Bunun sonucu olarak, taraflar arasında malvarlıkları arasındaki değişim bir sözleşmeye, tarafların açıkladıkları iradeye dayanırsa, sebepsizlikten ve sebepsiz zenginleşmeden sözedilemez....
