İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ : Davacılar vekili istinaf dilekçesiyle, 49 yıllık kira sözleşmesinin ifa güçlüğü yarattığını, mülkiyet hakkını ihlal ettiğini, muvazaalı işlem bulunduğunu, sözleşmenin iptalinin gerektiğini, bu mümkün olmaz ise uyarlama istediklerini belirterek ilk derece mahkemesince verilen kararın kaldırılmasını talep etmiştir. DELİLLER : 6100 sayılı HMK, TBK, Yargıtay ilamı ve tüm dosya kapsamı. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Dava, sözleşmenin iptali, olmadığı takdirde uyarlama istemine ilişkindir....
Hal böyle olunca az yukarıda açıklanan Dairemiz önceki bozma kararında belirtilen ilke ve esaslar da gözetilmek suretiyle konusunda uzman bilirkişi kurulu aracılığı ile mahallinde yeniden inceleme ve araştırma yapılmalı,kiralananın çevresinde bulunduğu değişiklikler ve civar kiralardaki artışlar da araştırılmak suretiyle uyarlama şartlarının bulunup bulunmadığı tereddüde yer verilmeyecek bir şekilde saptanmalı, uyarlama şartlarının varlığının kabulü halinde hükme esas alınan 13.2.2009 tarihli ek raporda uyarlama hesabı yapılırken yıllık %50 artış esasına göre bulunan 2003 yılı kirası üzerinden hesap yapıldığı, davacı tarafın bu yönde temyizi bulunmaması nedeniyle davalılar yararına usuli kazanılmış hak doğduğu da gözetilerek yine bu değer baz alınmak suretiyle uyarlama hesabı yapılmalı, sonucuna uygun bir karar verilmelidir....
Hakimden uyarlama talep edecek taraf madde hükmüne göre edimini henüz ifa etmemiş olmalı veyahut ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olması gereklidir. Eğer uyarlama talep edecek taraf öngörülemez koşullara rağmen edimini ifa etmiş ise artık uyarlama söz konusu olamayacaktır. Çünkü bu durum edimin ifa edilmesinde dürüstlük kurallarına aykırı olacak bir güçlüğün söz konusu olmadığını gösterecektir. Ancak uyarlama talep edecek taraf edimini ifa ederken bir ihtirazi kayıt koymuşsa ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutmuş sayılacaktır. Davaya konu olayda taraflar arasındaki davaya konu edilen sözleşme ilişkisinin ... tarihli ......
Sözleşmeye müdahale müessesesi istisnai, tali ( ikinci derecede ) yardımcı nitelikte olup, ancak uyarlama kurumunun şartlarının mevcudiyeti halinde anılan kurumun uygulanması gündeme gelebilecektir. 6098 sayılı T.B.K.nun yürürlüğe girmesinden evvel, mevzuatımızda uyarlama kurumuna ilişkin bir düzenleme olmamakla birlikte, taraflar arasındaki sözleşme koşullarının daha sonra önemli ölçüde değişmesi halinde değişen bu koşullar karşısında (Clausula Rebüs Sic Stantibus -beklenmeyen hal şartı- sözleşmenin değişen şartlara uydurulması ) ilkesi bağlamında ve M.K. 2. maddesinden de yararlanılmak suretiyle sözleşmenin yeniden düzenlenmesinin mümkün bulunduğu ve karşılıklı sözleşmelerde edimler arasındaki dengenin bozularak "işlem temelinin çökmesi" halinde M.K.nun 1, 2 ve 4'üncü maddelerinden yararlanılması gerektiğine dair öğreti ve uygulamada yerleşik bir kabul mevcut iken 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren T.B.K.’nun 138. maddesi ile bu husus yasal bir düzenlemeye de kavuşturulmuştur....
Bu talep fiyat farkı olarak vasıflandırmış ise de; sözleşme eki Tip İdari Şartname'nin 24.01 maddesi gereğince tekliflerin geçerlilik süresi ihale tarihinden itibaren en az 90 gün olup, somut olayda 124 takvim günü geçmesine ve sözleşmeyi teminat irat kaydedilmeksizin imzalamama hakkına sahip olmasına rağmen serbest iradesi ile imzalandığından fiyat farkı olarak nitelendirdiği talebinin 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 480 ve devamı maddelerinde düzenlenen sözleşmenin uyarlanması istemi niteliğinde olduğunun kabulü gerekir. Az yukarıda belirtildiği üzere davacı yüklenici ihale tarihi ile sözleşmenin imzalandığı tarih arasında geçen süre sebebiyle yatırdığı teminatın irat kaydedilme riski olmamasına rağmen serbest iradesi ile sözleşmeyi imzalamış olması sebebiyle ahde vefa prensibi uyarınca uyarlama isteyemeyeceği gibi davacının beyanına göre sözleşme konusu iş tamamlanıp teslim edilmiş olduğu ve teslimden sonra talep edilemeyeceğinden uyarlama koşulları da oluşmamıştır....
Uyarlama isteyen davacı fevkalade hal ve şartların çıkmasına kendi kusuru ile sebebiyet vermemelidir. Değişen hal ve şartlar taraflar bakımından önceden öngörülebilir, beklenebilir, olağan ve hesaba katılabilen nitelikte olmamalı veya olaylar, öngörülebilir olmakla beraber bunların sözleşmeye etkileri kapsam ve biçim bakımından bu derece tahmin edilmemelidir. (Bkz. Doç. Dr. İbrahim Kaplan Hakimin Sözleşmeye Müdahalesi Ankara-1987 Sh. 152. vd; Hatemi/ SEROZAN/ Argacı Borçlar Hukuku Özel Bölüm 1992 sh., 186 vd). Uyarlama davalarına ilişkin ilkeler, uyarlama koşullarının var olup olmadığı araştırılmadan hüküm kurulmaz....
İmkânsızlık kavramından farklı olan aşırı ifa güçlüğüne dayanan uyarlama isteminin temeli, Türk Medenî Kanununun 2 nci maddesinde öngörülen dürüstlük kurallarıdır. Ancak, sözleşmenin değişen koşullara uyarlanması ya da dönme hakkının kullanılması, şu dört koşulun birlikte gerçekleşmesine bağlıdır. a.Sözleşmenin yapıldığı sırada, taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum ortaya çıkmış olmalıdır. b.Bu durum borçludan kaynaklanmamış olmalıdır. c.Bu durum, sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirmiş olmalıdır. d.Borçlu, borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olmalıdır. Maddeye göre, uyarlamanın bütün koşulları gerçekleşmişse borçlu, hâkimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteyebilir....
SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 01/12/2020 NUMARASI : 2017/202 ESAS - 2020/960 KARAR DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : İskenderun 2. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 01/12/2020 tarih ve 2017/202 Esas, 2020/960 Karar sayılı hükmüne karşı davacı vekilinin istinaf başvurusunun yapılan incelemesinde; DAVA DİLEKÇESİNDE ÖZETLE: Davacının maliki olduğu "Çay Mah. Beştemmuz Cad. No: 19/9 İskenderun" adresinde davalının kiracı olduğunu, kiracının 2014 senesinde bankaya kira bedeli olarak 300,00.-TL yatırdığını, 2015 senesinde 330,00.-TL ve 2016 senesinde 360,00....
SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 01/12/2020 NUMARASI : 2017/202 ESAS - 2020/960 KARAR DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : İskenderun 2. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 01/12/2020 tarih ve 2017/202 Esas, 2020/960 Karar sayılı hükmüne karşı davacı vekilinin istinaf başvurusunun yapılan incelemesinde; DAVA DİLEKÇESİNDE ÖZETLE: Davacının maliki olduğu "Çay Mah. Beştemmuz Cad. No: 19/9 İskenderun" adresinde davalının kiracı olduğunu, kiracının 2014 senesinde bankaya kira bedeli olarak 300,00.-TL yatırdığını, 2015 senesinde 330,00.-TL ve 2016 senesinde 360,00....
Mahkemece, uyarlama şartlarının gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı temyizi sonunda Dairemizce onanmış, davacı bu defa karar düzeltme talebinde bulunmuştur. 1-Dosyadaki yazılara, mahkeme kararında belirtilip Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan karar düzeltme itirazlarının reddi gerekir. 2-Davacı eldeki davada aldığı dövize endeksli kredi nedeniyle sözleşmenin uyarlanmasını ve ayrıca sözleşmenin kurulması esnasında kendisinden alındığını iddia ettiği KKDF, BSMV dosya masrafı ve hesap işletim ücreti bedellerinin de tespiti ile davalıdan tahsilini istemiştir. HMK'nun 297. maddesi uyarınca taleplerden her biri hakkında hüküm 2013/6205-2014/39380 oluşturulması zorunludur....
