KARŞI OY YAZISI Davacı, Türk Medeni Kanununun madde 194. hükmüne göre "kooperatif kaydına" aile konutu şerhi verilmesini isteyerek davalı eşine husumet yöneltmiştir. Yerel mahkeme "Türk Medeni Kanununun 194. maddesi uyarınca davalının ...adresindeki taşınmazın KOOPERATİF ÜYELİĞİ kaydına aile konu şerhi konulmasına" karar vermiştir. Uygulama Türk Medeni Kanununun hükümlerine açık aykırılık oluşturmaktadır. 1-Aile Konutu şerhi Türk Medeni Kanununun madde 194/3.hükmüne göre sadece sadece TAPU KÜTÜĞÜNE konulabilir. Başka bir anlatımla KOOPERATİF ÜYELİĞİ KAYDINA şerh konulamaz 2-... kişinin tapu kaydına dahi aile konutu şerhi konulamaz. Ancak bireysel mülkiyete geçilmişse o konuta aile konutu şerhi konulabilir. Kabul şekli bakımından; Kooperatifin yer almadığı bir davada kooperatif kayıtları üzerinde değişiklik yapılması mümkün değildir. Farklı düşünüyorum....
Noterliğinde 22/12/2022 tarihinde 27418 yevmiye nolu sözleşmenin tedbiren durdurulmasını, Mersin ili, Erdemli ilçesi, Arpaçbahşiş mah, 273 ada, 2 parsel kaydına tedbir konulmasını, Mersin ili, Erdemli ilçesi, Arpaçbahşiş mah, 273 ada, 2 parsel kaydına davalıdır şerhi yazılmasını talep ve dava etmiştir. İLK DERECE MAHKEMESİNİN 11/01/2023 TARİHLİ ARA KARARIYLA: "Davacı vekilinin ihtiyati tedbir ve davalıdır şerhi talebinin; Taşınmazın ve durdurulması istenen sözleşmenin dava konusuna ilişkin olmadığı," gerekçesiyle, "Davacı vekilinin, İhtiyati Tedbir ve Davalıdır Şerhine ilişkin talebinin REDDİNE " şeklinde karar verildiği görülmüştür....
Hükmü, davacı temyiz etmiştir. 2644 sayılı Tapu Kanununun 26.maddesinde “..Noterlik Kanunun 44.maddesinin (B) bendi mucibince noterler tarafından tanzim edilen taşınmaz satış vaadi sözleşmeleri de taraflardan biri isterse taşınmaz siciline şerh verilir” hükmü yer almaktadır. Taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin tapu kütüğüne şerhi için özel bir şerh sözleşmesi yapılması veya satış vaadi sözleşmesinde “sözleşmenin tapuya şerh edileceğine” dair bir hükme yer verilmesi gerekmez. 2644 Sayılı Tapu Kanununu 26.maddesine göre biçimine uygun düzenlenmiş sözleşmenin Tapu Sicil Müdürlüğüne ibrazı ve taraflardan birinin yazılı istemi yeterlidir. Dolayısıyla, sözleşmenin taraflarından birinin bu hususu dava yoluyla mahkeme huzuruna getirmesi gerekmez. Davacı, idari makamın görevine giren bir işi dava ettiğinden, HUMK’nun 7.maddesi gözetilerek davanın yargı yolu nedeniyle reddi gerekirken, esas bakımından yazılı bazı gerekçelerle reddi doğru olmamıştır....
Dava, kira sözleşmesinin tapu kaydına şerhi isteğine ilişkindir. Borçlar Kanununun 255. ve bunun paralelinde olan 277. maddesi gereğince bir taşınmaz kira sözleşmesinin tapu siciline şerh verilmesi hususunda iki taraf sözleşme yapabilir. Bu sözleşme kira sözleşmesinden bağımsız bir sözleşme olup, kira sözleşmesi içinde veya ondan ayrı olarak düzenlenebilir. Türk Medeni Kanununun 1009. maddesi düzenlemesi ile de tapu kütüğüne şerh edilebilecek kişisel haklar arasında kira sözleşmesinden kaynaklanan kiracılık hakkı da sayılmıştır. Somut olayda davacı 05.02.1986 tarihli kira sözleşmesinin tapuya şerhi hususunda sözleşmede hüküm bulunduğunu ve sözleşmenin bu hüküm uyarınca tapuya şerh edildiğini, 20 yıllık kira sözleşmesinin de yine sözleşme uyarınca 10 yıl süre ile uzatıldığının tapuya şerhini istemektedir....
Dava, satış vaadi sözleşmesinin tapu kütüğüne şerh edilmesi istemine ilişkindir. Bilindiği gibi, taşınmaz satış vaadi sözleşmeleri, Borçlar Kanununun 213, 2644 sayılı Tapu Kanununun 26, 1512 sayılı Noterlik Kanununun 60 ve 89. hükmü gereğince tapu sicil müdürlüklerinde ve noterlerde düzenlenme şeklinde yapılabilir. Biçimine uygun düzenlenmiş satış vaadi sözleşmelerinin tapu kütüğüne şerhi ise Türk Medeni Kanununun 1009. maddesi uyarınca tapu kütüğüne şerh edilebilir. Ayrıca, bu hususta Tapu Kanununun 26. maddesinde de hüküm vardır. Gerek Medeni Kanununun düzenlenmesi gerekse anılan 26. madde uyarınca biçimine uygun düzenlenmiş satış vaadi sözleşmesinin varlığı yeterli olup sözleşmede sözleşmenin tapuya şerh edileceğine dair bir hükme yer verilmesi gerekmez. Tapu Sicil Müdürlüğüne ibrazı ve taraflardan birinin yazılı istemi yeterlidir. Demek oluyor ki, taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin hükmen tapuya şerhine ilişkin dava açmak gerekmez....
Davacı, daha önce şerh için tapu sicil müdürlüğüne başvurmuş, Tapu Sicil Müdürlüğü 25.08.2008 tarihli yazısında davacıya, şerh için sözleşmede tek yanlı başvuru yetkisi verilmediğinden malikin ya da tarafların birlikte başvurusu halinde gerekçeli işlemi yapacaklarını bildirmiştir. Ancak, Davacı bunun üzerine davalı yana başvuruda bulunmuş, davalı yanın tapu siciline başvurmaması üzerine eldeki davayı açmıştır. Somut olay bu şekilde ortaya konduktan sonra şerh anlaşmasını içeren bir sözleşmenin tapuya ne şekilde yazılacağı hususunda Tapu Sicil Tüzüğündeki düzenlemelere de bakılmalıdır. Tapu Sicil Tüzüğünün 55/d maddesinde de şerh için kira sözleşmesinin sunulması yeterli görmüştür. Hemen belirtmek gerekir ki, şerh anlaşması kira sözleşmesinden ayrı düzenlenmiş ise bu sözleşmenin de ibrazı gereklidir....
ESASTAN İNCELEME RAPOR SONUCU: Dava, kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı olarak açılmış tapu iptali ve tescil veya tazminat davasıdır. Somut olayda; davacı vekili dava dilekçesi ile, Hatay İli Dörtyol İlçesi Altınçağ Mah. 260 Ada 6 Parsel numaralı taşınmazın üçüncü kişilere devrini önleyici tedbir, olmadığı taktirde tapu kaydına davalıdır şerhi konulmasını talep etmiş, mahkemece 17/11/2021 tarihli ara kararla ihtiyati tedbir talebinin reddine, Hatay İli Dörtyol İlçesi Altınçağ Mah. 260 Ada 6 Parsel numaralı taşınmazın tapu kaydı üzerine davalıdır şerhi konulmasına karar vermiştir. Davalı Altundal İnşaat Müh. Pet. Turz. Tarım Ürn. San. Ltd. Şti. vekilinin bu karar karşı istinaf yasa yoluna başvurduğu görülmüştür. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun İstinaf yoluna başvurulabilen kararlar başlıklı 341/1....
Taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin tapu kütüğüne şerhi için özel bir şerh sözleşmesi yapılması veya satış vaadi sözleşmesinde “sözleşmenin tapuya şerh edileceğine” dair bir hükme yer verilmesi gerekmez. 2644 Sayılı Tapu Kanununun 26. maddesine göre biçimine uygun düzenlenmiş sözleşmenin Tapu Sicil Müdürlüğü’ne ibrazı ve taraflardan birinin yazılı istemi yeterlidir. Demek oluyor ki taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin hükmen tapuya şerhine ilişkin dava açmak gerekmez. Sözleşmenin şerhi idari bir merci olan tapu sicil müdürlüğü tarafından yerine getirilebilir. Davacı HUMK.nun 7. maddesi hükmü gereğince idari makamın görevine giren bir konuda dava açmıştır. Yapılan bu saptamalara göre açılan bu davanın yargı yolu nedeniyle reddi gerekir. Mahkemece dava değişik bazı gerekçelerle reddedilmiş olduğundan hükmün bozulması gerekir ise de, bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hüküm düzeltilerek onanmalıdır....
Mahkemece davacının miras hisselerini, noter huzurunda bağış vaadi sözleşmesi ile yasaya uygun bağışladığından bahisle dava reddedilmiştir. 4.5.1995 tarihli noterde yapılan sözleşmeden davacının dava konusu 706 ada 30 ve 61 parsel, 531 ada 5 parsel sayılı taşınmazlardaki miras hak ve hisselerini bedelsiz olarak davalıya bağışladığı, sözleşmenin 22.9.1995 tarihinde tapu siciline şerh edildiği, dava tarihine kadar bağışlama işleminin yapılmadığı görülmektedir. Bağışlama vaadi Tapu Sicil Müdürlüğü önünde yapılacak bir bağışlama işlemini gerçekleştirmeyi amaçlar ve noterde bir ön akit olarak yapılır. Bağışlama vaadinin tapu kütüğüne şerhi 7.6.1994 tarihli Tapu Sicil Tüzüğünün 55/c maddesi ile sağlanmıştır. 2644 sayılı Tapu Kanununun 26/6 maddesinde gayrimenkul satış sözleşmelerinin tapuya şerhinden itibaren 5 yıl içinde satış yapılmazsa iş bu şerhin Tapu Sicil Muhafızı veya memuru tarafından resen terkin edileceğine dair hüküm bulunmaktadır....
Şu hale göre bir taşınmazın kiraya verilmesine ilişkin sözleşmeden kaynaklanan kiracılık hakkının tapu siciline şerhinin kabul edilmesi ve sonuç olarak şerhin tapuya da işlenmesi gerektiği hususunda herhangi bir kuşku yoktur ve bu gibi durumlarda kiralayan tescil yükümlülüğünü yerine getirmezse kiracı bu yükümlülüğün ifası için dava açabilir. Somut olayda; davacı kira sözleşmesinden kaynaklanan kiracılık hakkının tapuya şerhi isteminin Tapu Sicil Müdürlüğü tarafından reddine dair kararının iptalini istemektedir. Yukarıda da değinildiği gibi şerh anlaşmasının bulunması halinde kiracı bu anlaşma gereğince tapuya kira sözleşmesinin şerhi için dava açabilir. Kuşkusuz bu davasını sözleşmenin akidine (taşınmaz malikine) yöneltmesi gerekir. Davacının Tapu Sicil Müdürlüğünün şerh talebini karşılamaması halinde izleyeceği yöntem budur....
