"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Sebepsiz zenginleşme Taraflar arasındaki uyuşmazlık, sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan alacak isteğine ilişkindir. Yargıtay Başkanlar Kurulu'nun 19.01.2015 tarih 2015/8 sayılı Kararı ile hazırlanıp, 22.01.2015 tarihli ve 29244 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hukuk Daireleri'ne ilişkin iş bölümü uyarınca, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi Yargıtay (3.) Hukuk Dairesinin görevi cümlesinden bulunmakla, dosyanın anılan Daire Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 09.04.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Asıl dava, elatmanın önlenmesi, karşı dava sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan alacak isteğine ilişkindir. 1. Dosya muhtevasına, dava evrakı ile tutanaklar münderecatına ve Yargıtay ilâmında açıklanan gerektirici sebeplere göre, davalılar/karşı davacılar vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan, yerinde olmayan ve HUMK'un 440. maddesinde yazılı hallerden hiçbirisine uymayan karar düzeltme isteminin reddine karar vermek gerekmiştir. 2. Davalılar/karşı davacılar vekilinin karşı dava yönünden temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının geçerli (haklı) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demektir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır (TBK mad. 77/1) ....
İSTİNAF NEDENLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE : HMK' nun 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebepler ve kamu düzeni ile sınırlı olarak yapılan istinaf incelemesinde; Asıl dava, sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan alacak, karşı dava ise ecri misil ödenmesi istemine ilişkindir. Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının geçerli (haklı) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demektir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır....
İcra Dairesi 2020/3215 Esas sayılı takip dosyası açarak müvekkillerinin kazanmış oldukları karşı vekalet ücretlerinin tahsili için davalı kuruma icra takibi başlattıklarını, hukuka aykırı hareket eden karşı tarafın müvekkillerinin karşı vekalet ücretlerini gasp ettiğini beyanla davalı tarafın sebepsiz zenginleşme hükümlerince tahsil edilen vekalet ücretinin karşı taraftan alınarak taraflarına iadesini talep ve dava etmiştir. Şanlıurfa 4....
Hal böyle olunca; dava dışı yüklenicinin imar projesi ve ruhsata uygun yararlanılması olanaklı ve davalı arsa sahibinin mal varlığında artışa neden olan imalat bedelini sebepsiz zenginleşme kurallarına göre davalı arsa sahibinden isteyebileceğinin kabulü gerekir. Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının haklı bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalmasıdır. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığında, bir başkasının aleyhine bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır....
Taraflar arasında temel ilişki yoksa, 6102 sayılı TTK'nın 732. maddesine göre sebepsiz zenginleşmeye dayalı olarak dava açılabilir. Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK’nun 732. maddesinde düzenlenen sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayalı olarak açılan takip ve davalarda zamanaşımı süresi senedin zamanaşımına uğradığı tarihten itibaren 1 yıldır. İspat yükü, sebepsiz zenginleşmediğini iddia edene (keşideciye) aittir....
DAVALININ CEVABI : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle ; davanın sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan alacak davası olduğunu ve bu nedenle davanın adli yargıda değil idari yargıda görülmesi gerektiğini , zaman aşımı itirazında bulunduklarını, bedellerin alınmasında hukuka aykırı bir yön bulunmadığını , temerrüte düşürülmediğinden faiz talep edilemeyeceğini bildirerek davanın reddine karar verilmesi talep etmiştir. DELİLLER VE DEĞERLENDİRME: Dava, sebepsiz zenginleşme nedenine dayalı alacak istemine ilişkindir. Sebepsiz zenginleşme, bir tarafın diğer tarafta hiçbir ticari ve hukuki ilişki içerisinde bulunmadan sağladığı kazanımdır. Bu kazanım haksız olduğundan iadesi istenebilir. İade edilmemesi halinde yargı yoluna başvurulabilir. Kamu iktisadi girişimleri kurdukları ticari işletmeler nedeniyle tacir niteliğini taşımaktadırlar. Bu nedenle, gerek sözleşmeden gerekse sözleşmeye aykırılık nedenleriyle özel hukuk kuralları uygulanır....
Tüm dosya kapsamı, taraf iddia ve savunmaları, alınan bilirkişi raporları ve bütün deliller birlikte değerlendirildiğinde; davacı tarafından --- bedelinin, araç devrinin yapılmaması sebebi ile sebepsiz zenginleşme hükümleri kapsamında iade etmesi gerektiği kanaatine varılmıştır....
Kararı) Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının haklı bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması olup, sebepsiz zenginleşme gereğince verilenlerin iadesi sağlanırken ödenen paranın ödeme tarihindeki alım gücüne ulaştırılması, başka bir deyişle denkleştirici adalet ilkesinin uygulanması gerekir. Denkleştirici adalet ilkesi, haklı bir sebep olmaksızın başkasının mal varlığından istifade ederek, kendi mal varlığını artıran kişinin elde ettiği bu kazanımı geri verme zorunda olduğunu ve gerçek bir eski hale getirme yükümlülüğü bulunduğunu ifade eder. Geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerlerin eksiksiz iadesi denkleştirici adalet düşüncesine dayanır." şeklinde hüküm kurulduğu görülmektedir. Yine, Yargıtay 13....
Dava, 6102 sayılı TTK'nın 732. maddesine dayalı sebepsiz zenginleşme davası olup işbu dava çekin zamanaşımına uğradığı veya müracaat hakkının yitirildiği anda yetkili hamil durumunda bulunan kişi ile müracaat hakkı nedeniyle çek bedelini ödemiş olan lehdar, ciranta veya avalist tarafından, keşideciye ve kabul etmiş muhataba karşı açılabilir. Bu davanın açılabilmesi için çekten doğan talep hakkının sona ermesi, hamilin zarara uğraması ve çeki düzenleyenin hamilin zararına zenginleşmesi gerekir. Zamanaşımına uğrayan çek nedeniyle kambiyo hukukundan kaynaklanan haklar yitirilse de, hamil arada temel ilişki bulunduğu cirantaya ve sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre keşideciye karşı talepte bulunabilecektir.Sebepsiz zenginleşmeye dayalı talep yönünden ispat külfeti ise keşideci davalıda olup, davalı sebepsiz zenginleşmediğini kanıtlamakla yükümlüdür. (Yargıtay 11. HD....
