Hukuk Dairesi'nin 2021/1534 Esas, 2021/6811 Karar sayılı Bölge Adliye Mahkemeleri Hukuk Daireleri’nin kesin nitelikteki kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesine yönelik 03.12.2021 tarihli kararında; "Rekabet yasağına ilişkin TBK’nın 444 vd. maddelerinde düzenlenen hükümler, doğrudan hizmet sözleşmesinin bir unsuru olarak görülemeyeceği gibi rekabet yasağının işçi-işveren arasındaki hizmet sözleşmesinin ve buna bağlı olarak iş ilişkisinin sona ermesinden sonra hüküm ifade edecek mahiyette olması, işçinin tek taraflı bir taahhüdü suretiyle de oluşturulması mümkün bulunmakla, rekabet yasağının ihlali halinde ortaya çıkacak uyuşmazlıkların iş ilişkisinden yahut hizmet sözleşmesinden kaynaklandığı kabul edilemez....

SAVUNMA : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı şirketin ile davalı müvekkili -------- arasında işçi-işveren ilişki devam etmekte iken imza altına alındığı iddia edilen rekabet yasağı sözleşmesine istinaden açılan davanın iş mahkemelerinde görülmesi gerektiğini, davacı tarafından dava dosyasına sunulan bir rekabet yasağı sözleşmesi bulunmadığıdan itiraz hakkının saklı olduğunu, ayrıca iddia edilen rekabet yasağı sözleşmesi kanunen uyulması gereken şekilde yapılmadıkça herhangi geçerliliği bulunmadığını, zira davacı şirket tarafından müvekkilinin özgür iradesini sakatlayacak bir şekilde psikolojik baskı uygulayarak imzalattığını, müvekkilinin çalışma hayatını kısıtlayıcı bir biçimde anayasal hakkını ihlal edecek boyutta yasak konulamayacağını, rekabet yasağı sözleşmesine konu ticari sırlara, üretim sırlarına ulaşma imkanına sahip olabilmesi gerektiğini, sözleşmenin tarafı işçi bu imkanlarının bulunmadığı bir pozisyonda çalışıyor ise rekabet yasağı sözleşmesi geçersiz sayıldığını...

Bu nedenle rekabet yasağı süresince davalının başka sektörlerde iş bulma olanağı kısıtlıdır. Ayrıca rekabet yasağı kaydına ilişkin davacı iş verenin üstlendiği karşı bir edim de bulunmamaktadır. Buna göre davalı işçinin bir aylık ücreti, davalının diğer sektörlerde iş bulma ve geçimini temin imkanı, rekabet yasağının süresi ile işverenin üstlendiği karşı bir ediminin bulunmaması birlikte değerlendirildiğinde rekabet yasağı kaydı ve gizlilik maddesinde kararlaştırılan cezai şartın hakkaniyete uygun olmadığı ve aşırı nitelikte bulunduğunun kabulü ile cezai şarttan %50 oranında bir indirim yapılması uygun, makul ve gereklidir. Buna göre sonuç olarak davacının, 23.247,00 TL cezai şart alacağı bulunmaktadır. Mahkemenin bu miktar üzerinden davanın kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır....

Kural olarak; 6098 sayılı TBK.nun. 444. ve 445.maddeleri uyarınca, işverenin yer, zaman ve işlerin türü bakımından hakkaniyete aykırı olmamak koşulu ile işçisi ile diğer koşullarda ayrı bulunmak koşulu ile rekabet yasağı sözleşmesi imzalamasında hukuka aykırılık bulunmadığı; süre bakımından ise (2) yılı aşmayan rekabet yasağının hukuka uygun olarak görülmesi gerektiği; kaldı ki TBK.m. 445/2 gereğince rekabet yasağının süresi uzun olsa dahi hakim, aşırı nitelikteki rekabet yasağı koşullarını serbestçe değerlendirerek hakkaniyete uygun biçimde kapsam ve süre bakımından sınırlandırabilecektir. Rekabet yasağı sözleşmesinde coğrafi olarak İstanbul Anadolu yakası olarak sınırlandırıldığı süre olarak ise "1" yılla sınırlandırıldığı yapılan bu sınırlandırmalarda kanuna ve hakkaniyete aykırılık bulunmadığı kanaatine varılmaktadır. Her ne kadar davalı vekili müvekkilinin ... Tic....

Ancak, rekabet yasağına ilişkin TBK’nın 444 vd. maddelerinde düzenlenen hükümler, doğrudan hizmet sözleşmesinin bir unsuru olarak görülemeyeceği gibi rekabet yasağının işçi-işveren arasındaki hizmet sözleşmesinin ve buna bağlı olarak iş ilişkisinin sona ermesinden sonra hüküm ifade edecek mahiyette olması, işçinin tek taraflı bir taahhüdü suretiyle de oluşturulması mümkün bulunmakla, rekabet yasağının ihlali halinde ortaya çıkacak uyuşmazlıkların iş ilişkisinden yahut hizmet sözleşmesinden kaynaklandığı kabul edilemez....

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava; Hukuki niteliği itibariyle, taraflar arasında akdedilen iş sözleşmesi nedeniyle sözleşmede yer aldığı ileri sürülen gizlilik ve rekabet yasağı hükümlerinin ihlali sebebiyle sözleşmeden kaynaklı cezai şart tazminatı ile manevi tazminatın davalıdan tahsiline ilişkindir.Davada, öncelikle Mahkememizin görevli olup olmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir....

İş sözleşmesi devam ederken işçinin sadakat borcu gereği zaten rekabet yasağı bulunduğundan bu konuda ayrı bir anlaşmanın varlığına gerek yoktur. Rekabet yasağının ihlali halinde işveren, iş sözleşmesine aykırı davranıştan ötürü sözleşmeyi haklı nedenle feshedebileceği gibi, varsa zararının tazminini de isteyebilecektir. Türk Borçlar Kanunu'nun rekabet yasağının sona ermesini düzenleyen 447.maddesinde iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak ya da işçi tarafından haklı nedenle feshedilmiş olması halinde rekabet yasağının sona ereceği düzenlenmiş olup, haklı fesih müessesesinin iş hukuku ilkeleri çerçevesinde ticaret mahkemesince değerlendirilmesinin güçlüğü ortadadır. Uyuşmazlığın kaynağı iş sözleşmesi olduğundan Türk Borçlar Kanununun 444 ve devamı maddelerine dayalı olarak İş Kanunu kapsamında işçi sayılan kişinin, rekabet yasağı sözleşmesinin ihlali nedeniyle açılan cezai şartın tahsiline ilişkin davalarda iş mahkemeleri görevlidir.Yargıtay 9....

E) Gerekçe: Dava rekabet yasağının ihlali sebebiyle kararlaştırılan tazminatın ödetilmesi isteğine ilişkindir. Borçlar Kanununun 348 inci maddesinde, “İş sahibinin müşterilerini tanımak veya işlerinin esrarına nüfuz etmek hususlarında işçiye müsait olan bir hizmet akdinde her iki taraf, akdin hitamından sonra, işçinin kendi namına iş sahibi ile rekabet edecek bir iş yapamamasını ve rakip bir müessesede çalışamamasını ve böyle bir müessesede şerik veya sair sıfatla alakadar olamamasını, şart edebilirler. Rekabet memnuiyetine dair olan şart, ancak işçinin müşterileri tanımasından ve esrara nüfuzundan istifade ederek iş sahibine hissolunacak derecede bir zarar husulüne sebebiyet verebilecek ise, caizdir” şeklinde kurallara yer verilerek rekabet yasağının esasları düzenlenmiştir....

CEVAP :Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle:iş sözleşmelerinden kaynaklanan rekabet yasağı ihlali iddialarını incelemede görevli mahkeme iş mahkemeleri olduğunu, dava mükerrer dava olduğunu,------esas sayılı dosyası ile birleştirilmesi gerektiğini, davacı sözleşmeden ve yasadan kaynaklanan yükümlülüklerine uymaması sebebiyle müvekkili sözleşmesini haklı sebeple feshedildiğini, hmk madde 447/2 gereği rekabet yasağı sona erdiğini, sözleşmede yer alan rekabet yasağı hükmü geçer olduğunu, cezai şart fahiştir. davacının rekabet yasağının somut koşullarının oluştuğu iddiaları dayanaksız olduğunu, davalı müvekkil iş sözleşmesini haklı sebeple feshedildiğini, rekabet yasağı uygulanabilecek nitelikte bir işte çalışmadığını bu nedenlerle öncelikle görev ve iş bölümü itirazlarımız doğrultusunda dosyanın görevli iş mahkemesine gönderilmesini, dosyanın ------Esas sayılı dosyası ile dosyamızın birleştirilmesini, ------ Esas sayılı dosyasında ana uyuşmazlık konusunun iş akdinin müvekkil tarafından...

Somut olayda, rekabet sözleşmesinde rekabet yasağı süresinin 1 yıl ve rekabet mahalli olarak Marmara ,Ege ve İç Anadolu Bölgesi'nin belirlendiği, bu surette rekabet yasağı sözleşmesinin içerdiği coğrafi koşul aşırı nitelikte ise de davalının davacı iş yerinden ayrıldıktan sonra 1 yıl dolmadan davacının faaliyet gösterdiği alanda ve aynı il sınırları içerisinde başka bir işletmede işe girmesi karşısında, rekabet yasağının aynı il sınırları içinde geçerli olduğunun kabulü ve coğrafi sınırın aynı il ile sınırlandırılması neticesinde, TBK'nın 444/1 ve 445 maddesindeki hüküm ve koşullar bakımından rekabet yasağı hükmünün geçerli olduğu sonucuna varılmıştır. (Emsal nitelikte Yargıtay 11.HD' nin 11.02.2019 tarih, 2017/3977 E., 2019/990 K.sayılı ilamı). Açıklanan nedenlerle ve uyulmasına karar verilen Yargıtay bozma ilamına göre taraflar arasındaki davaya konu sözleşme, TBK.nın 444/1 ve 445....