İşçinin bizatihi hizmet sözleşmesinden ve buna bağlı olarak oluşan iş (hizmet) ilişkisinden kaynaklanan rekabet etmeme ve işverene ait sırları saklama yükümlülüğü, TBK’nın 396. maddesinde tanımlanan ve kanundan kaynaklanan işçinin özen ve sadakat borcu ile ilişkili olup TBK’nın 444. maddesinde tanımı yapılan ve taraf iradesine bağlı olarak ortaya çıkan rekabet etmeme taahhüdü (rekabet yasağı) ise, açıklanan bu karakteri nedeniyle, işçinin kanundan kaynaklanan özen ve sadakat yükümlülüğünün bir devamı yahut işçinin bu borcunun, sözleşme sona erdikten sonra da devamına olanak sağlayan bir düzenleme niteliğinde değildir....
Bahsi geçen bu sözleşmeye işçi aleyhine rekabet yasağı öngörülmüş ve yasağın ihlali ceza koşuluna bağlanmıştır.Rekabet yasağı 6098 sayılı TBK'nın Genel Hizmet Sözleşmesi hükümleri içinde 444 ilâ 447. maddelerinde düzenlenmiştir. TBK'nın 444. maddesi uyarınca, fiil ehliyetine sahip olan işçi, işverene karşı, sözleşmenin sona ermesinden sonra herhangi bir biçimde onunla rekabet etmekten, özellikle kendi hesabına rakip bir işletme açmaktan, başka bir rakip işletmede çalışmaktan veya bunların dışında, rakip işletmeyle başka türden bir menfaat ilişkisine girişmekten kaçınmayı yazılı olarak üstlenebilir. Öte yandan, TBK’nın 445/1. maddesi hükmüyle, rekabet yasağı kaydının işçinin ekonomik geleceğini hakkaniyete aykırı olarak tehlikeye düşürecek biçimde yer, zaman ve işlerin türü bakımından uygun olmayan sınırlamalar içeremeyeceği hüküm altına alınmıştır....
Taraflar arasındaki rekabet yasağı içeren sözleşme 446. maddedeki yasal sınırlar içinde geçerli bir anlaşma olsa bile, buna bağlanan tek taraflı ceza koşulu hükümsüz olur. Buradaki hükümsüzlük, TBK'nın 27/2. maddesi anlamında kısmî hükümsüzlüktür. Yani, hizmet sözleşmesi ve rekabet yasağı anlaşması geçerli olacak, sadece tek taraflı ceza koşulu içeren sözleşme maddeleri hükümsüz olacaktır. Bu durumda, işveren, rekabet yasağını ihlal eden işçiden ceza koşulunu isteyemeyecektir. Açıklanan bu yasa maddeleri gereğince taraflar arasındaki rekabet yasağı sözleşmesinin cezai şarta ilişkin 1/3 maddesinde yazılan cezai şart koşulu geçersizdir. Tüm dosya kapsamı, dinlenen tanık beyanları, usule uygun, karar vermeye elverişli ve denetime açık bilirkişi raporu dikkate alındığında; taraflar arasındaki rekabet yasağı sözleşmesinin cezai şart hükmü geçersiz olduğu anlaşıldığından davacının davasının reddine karar verilerek aşağıdaki hüküm kurulmuştur....
DELİLLER : Tarafların beyan ve dilekçeleri, 17/10/2014 tarihli Rekabet Yasağı Sözleşmesi, SGK yazı cevapları, bilirkişi raporları ve tüm dosya kapsamı HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Dava, Rekabet Yasağı Sözleşmesinden kaynaklı cezai şart ve sözleşmeye aykırılıktan kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir. İlk Derece Mahkemesi'nce davanın reddine karar verildiği, karara karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulduğu anlaşılmıştır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 355. maddesi uyarınca istinaf incelemesi, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılır....
DELİLLER : Tarafların beyan ve dilekçeleri, 17/10/2014 tarihli Rekabet Yasağı Sözleşmesi, SGK yazı cevapları, bilirkişi raporları ve tüm dosya kapsamı HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Dava, Rekabet Yasağı Sözleşmesinden kaynaklı cezai şart ve sözleşmeye aykırılıktan kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir. İlk Derece Mahkemesi'nce davanın reddine karar verildiği, karara karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulduğu anlaşılmıştır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 355. maddesi uyarınca istinaf incelemesi, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılır....
İş sözleşmesi devam ederken işçinin sadakat borcu gereği zaten rekabet yasağı bulunduğundan bu konuda ayrı bir anlaşmanın varlığına gerek yoktur. Rekabet yasağının ihlali halinde işveren, iş sözleşmesine aykırı davranıştan ötürü sözleşmeyi haklı nedenle feshedebileceği gibi, varsa zararının tazminini de isteyebilecektir. Türk Borçlar Kanunu'nun rekabet yasağının sona ermesini düzenleyen 447.maddesinde iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak ya da işçi tarafından haklı nedenle feshedilmiş olması halinde rekabet yasağının sona ereceği düzenlenmiş olup, haklı fesih müessesesinin iş hukuku ilkeleri çerçevesinde ticaret mahkemesince değerlendirilmesinin güçlüğü ortadadır. Uyuşmazlığın kaynağı iş sözleşmesi olduğundan Türk Borçlar Kanununun 444 ve devamı maddelerine dayalı olarak İş Kanunu kapsamında işçi sayılan kişinin, rekabet yasağı sözleşmesinin ihlali nedeniyle açılan cezai şartın tahsiline ilişkin davalarda iş mahkemeleri görevli bulunmaktadır....
B) Davalı Cevabının Özeti: Davacı karşı davalı vekili, davalı karşı davacının açtığı karşı davanın tefriki gerektiğini, davalı karşı davacının açtığı karşı davanın cevap süresinde açılmamış olduğu için süresinde açılmayan karşı davanın tefriki gerektiğini, rekabet sözleşmesinin içerdiği sınırlandırma şartlarının BK madde 455’in öngördüğü şartları taşımadığından geçersiz olduğunu, bu nedenle karşı davanın reddi gerektiğini, işverenin baskısı ile imzalanmış olan tek taraflı rekabet yasağı sözleşmesi incelendiğinde görüleceği üzere dava konusu sözleşmede yer bakımından herhangi bir sınırlama olmadığını, bu nedenle rekabet yasağı sözleşmesinin Borçlar Kanununun öngördüğü şartları taşımadığından geçersiz hale geldiğini, kaldı ki müvekkilinin şu an çalışmaya başladığı işyeri farklı bir şehirde olduğundan rekabet yasağı sözleşmesine herhangi bir aykırılık olmadığını, rekabet yasağı sözleşmesinin geçerlilik kazanabilmesi için kanunun saydığı şartlardan birinin de iş türü bakımından...
işlemleri nedeniyle davacının bilgi birikimi veya müşteri çevresinin müvekkilince kullanılamadığını, müvekkilinin mali hakları ile ilgili sorunlar üzerine istifa ettiğini ve rekabet yasağı sözleşmesinin de bu nedenle geçersiz hale geldiğini, TBK'nın 444.maddesi kapsamında rekabet yasağı sözleşmesinin geçersiz olduğunu savunarak, davanın reddini talep etmiştir....
DAVANIN KONUSU:Tazminat (Rekabet Yasağı Sözleşmesinden Kaynaklanan) Taraflar arasındaki tazminat davasının ilk derece mahkemesince yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerle davanın dair verilen karara karşı, davalı tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine Dairemize gönderilmiş olan dava dosyası incelendi, gereği konuşulup düşünüldü....
Rekabet yasağı 6098 sayılı TBK'nın Genel Hizmet Sözleşmesi hükümleri içinde 444 ila 447. maddelerinde düzenlenmiştir. İş görme ve sadakat borçları, açıkça kararlaştırılmasa bile her iş sözleşmesinde vardır. Sözleşme ilişkisi sona erdikten sonra rekabet etmeme borcu ise ancak iş sözleşmesinin taraflarının açıkça kararlaştırmaları halinde ortaya çıkar. Bu kapsamda, iş akdinin devamı sırasında işçinin sadakat borcundan kaynaklanan rekabet etmeme yasağına aykırılık halinde, bu tür davalara bakmakla görevli mahkeme iş mahkemesidir (Yargıtay 22. HD 2016/27017 E.- 2020/665 K. Sayılı emsal kararı). Somut olayda ise davacının alacak talebi, hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra davacının rakip firmada çalışmaması karşılığında kararlaştırılmış ceza koşuludur. Davacının talebinin TBK'nın 444 ve devamı maddelerinde düzenlenen rekabet yasağı sözleşmesi karşılığında işverenin yüklendiği edim olduğu anlaşılmaktadır....
