DİYARBAKIR ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR ESAS NO : KARAR NO : HAKİM : KATİP : DAVACI : VEKİLİ : DAVALI : HASIMSIZ DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 18/02/2024 KARAR TARİHİ : 14/05/2024 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili, dava konusu ... Bankası ...Şubesinin muhattabı olduğu, keşidecisi ...A.Ş, lehtarı ...olan, keşide tarihi ..., keşide yeri Diyarbakır, ...seri numaralı, ...TL bedelli çekin iptaline karar verilmesini talep etmiştir. Dava, Türk Ticaret Kanununun 757.ve izleyen maddeleri hükümlerine istinaden açılan kıymetli evrakın iptali istemine ilişkindir....
Davanın hukuki niteliği itibariyle 6102 sayılı T.T.K.nun 818 madde hükmü delaletiyle Aynı kanunun 757,762,763,764 madde hükümleri gereğince zayi nedeniyle çek iptali talebine ilişkin olduğu anlaşılmıştır."... çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır".Davacı vekilinin beyanı ile talep konusu çekin bulunduğu davanın konusuz kaldığı anlaşılmakla, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. H Ü K Ü M:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; 1.-Konusuz kalan dava hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA, 2.-Alınması gerekli 427,60....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2021/615 Esas KARAR NO:2021/569 DAVA:Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ:29/04/2021 KARAR TARİHİ:08/10/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkiline ait çek yapraklarından ... Bankası'na ait ..., ..., ... ve ... numaralı çek yapraklarının müvekkiline ait pantolonunun cebinde yıkanarak zayi olduğunu, bu nedenle bu çeklerin de zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir. Zayi nedeniyle çek iptali davası açılabilmesi için öncelikle TTK'nın 780 ve 781. maddeleri uyarınca yasal unsurlara haiz bir çekin bulunması esastır. Bu unsurlara haiz olmayan bir belgenin kambiyo senedi vasfı taşımaması nedeniyle TTK hükümleri uyarınca zayi nedeniyle iptali istenilemez....
DİYARBAKIR ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR ESAS NO : KARAR NO : HAKİM : KATİP : DAVACI : VEKİLİ : DAVALI : HASIMSIZ DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 20/04/2023 KARAR TARİHİ : 11/07/2023 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ..... .... Bankası .. .... Şubesi, keşide yeri .., ..... tarihli, .... TL bedelli, keşidecisi ... .. olan, .. seri numaralı çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE : Dava, Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) talebine ilişkindir. Davacı vekili davaya konu olan çek hakkında Diyarbakır Ticaret Mahkemesinin .....esas sayılı dosyası üzerinden istirdat davası açtığını bildirmiştir. Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir....
Bu nedenle iptali istenen çeklerin kıymetli evrak niteliği tartışmalıdır. TTK'nin 818/1-s maddesi hükmünün göndermesiyle aynı yasanın 757 vd. maddelerine göre çek iptali davasını çek hamili açabilir, ilgilinin istemine göre iptali istenen çeklerin yetkili hamili olmadığı, bu nedenle zayi nedeniyle çek iptali isteminde bulunmaya hakkının bulunmadığı kanaati hasıl olmuştur. Ayrıca istem konusu çeklerin TTK'nin 780 maddesindeki unsurları taşıyıp taşımadıkları da anlaşılamadığından, kıymetli evrak nitelikleri tartışmalı olup, çeklerin bu haliyle iptali isteminin kabulü olanaklı bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda, davaya konu çekle ilgili iptal davasının 27/12/2011' de karara bağlanmış olduğu, asıl dava davalısı Sinan' ın çekin iptali davasını ve çekin üzerinde ödeme yasağı bulunduğunu çeki bankaya ibraz tarihi olan 13/09/2011' de öğrendiği halde bu çek iptali kararının iptali davasını 31/05/2012' de açtığını, davacı şirketin ise çek iptali kararının kendisine verilmesi ve çek iptali kararına herhangi bir itiraz olmaması nedeni ile çekin bedelini lehtar ...' a ödemiş olduğu, davacı şirketin çekin başkasının elinde bulunduğunu bilebilecek durumda olmadığını, çeki elinde bulunduran ve çek iptali davası açıldığını bilen kişinin iyiniyet kuralları içinde çek iptali davasına dahil olup, keşideci ile bağlantıya geçebileceğini, asıl dava davalısı ...' ın bunları yerine getirmeyip çok sonra bu çeke dayalı icra takibinde bulunmasının iyiniyet kurallarına aykırı olduğu belirtilerek asıl davanın kabulü ile davacı şirketin dava konusu çek bedelini çek iptali kararına dayanan...
TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir....
İşbu dava; zayii nedeniyle kıymetli evrakın bir çeşidi olan kambiyo senedi iptali (çek iptali) davasıdır. Türk Ticaret Kanununun 645–849. maddeleri arasındaki üçüncü kitapta kıymetli evrak düzenlenmiştir. TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir....
Bu açıklamalar uyarınca somut olaya gelindiğinde; dava dilekçesi ve ekindeki çek fotokopisinden davacının, zayi nedeniyle iptali istenilen çekin keşidecisi olduğu anlaşılmaktadır. Yasa hükümleri gereğince çek hesabı sahibi olan keşideci zayi nedeniyle çek iptali davası açamayacağı gibi bu çekler nedeniyle ödemeden men kararı verilmesini de isteyemeyeceği kuşkusuz olup, ayrıca her ne kadar davacı tarafından çek altındaki imzanın davacı şirket yetkilisine ait olmadığından bahisle çekin iptali talep edilmiş ise de; söz konusu iddianın hasımsız olarak açılan çek iptali davasında dinlenme olanağı bulunmadığı da gözetilerek davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Bu hükme göre kıymetli evrakın iptali için dava açabilecek olan kişi çekin yetkili hamilidir. Keşidecinin kıymetli evrakın iptali için dava açması mümkün değildir. Nitekim Yargıtay 11. H.D. Başkanlığı'nın 09/01/2018 tarih,*** Karar sayılı kararında çek iptali davası açma hakkının hamile ait olduğu, keşidecinin çek iptali davası açmasında hukuki yararının bulunmadığı belirtilmektedir. Ayrıca davacının iptalini talep ettiği söz konusu çeklerin kıymetli evrak vasfına haiz olmayıp kıymetli evrakın zayi ve iptali talebine konu edilemezler. Nitekim Yargıtay 11. Hukuk Dairesi Başkanlığı'nın 17/06/2019 tarih ve *** Karar sayılı bir kararında; "Boş çek yapraklarının kıymetli evrak niteliği bulunmadığını, kıymetli evrakın iptali hükümlerine de tabi tutulamayacağını" belirtmektedir....
