Taraflar arasındaki prime esas kazanç tespiti istemine ilişkin davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir. Kararın davalı Kurum vekili ve davalı TPAO vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden karar vermek suretiyle davanın reddine karar verilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmiş ve Dairemizin 12.05.2022 tarihli ve 2022/1632 Esas, 2022/7087 Karar sayılı kararı ile bozulmuştur....
katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz....
Şu kadar ki, sigortalının ayrıca belirli bir kazancı varsa, bu takdirde prim ve ödeneklerin hesabında esas tutulacak günlük kazancı, yukarıki fıkraya göre hesabedilecek günlük kazancına belirli kazancı üzerinden hesaplanacak günlük kazancın ilavesi suretiyle bulunur. Bu kanun gereğince primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının, bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biridir. Günlük kazancın hesabına esas tutulan ay içindeki bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığı günler için ücret almamış sigortalının günlük kazancı, o ay için prime esas tutulan kazancı ücret aldığı gün sayısına bölünerek hesaplanır. Sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayıları, aynı zamanda, bunların prim ödeme gün sayılarını gösterir....
Dava, sigorta primine esas kazancın tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmün, davalı Kurum ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi. Davacı, davalı ... başkanlığında çalıştığı dönemde eksik gösterilen prime esas kazançlarının tespitini talep etmiş, mahkemece davanın kabulüne, 1993/2-2005/3 dönemleri arasındaki prime esas kazancın tespitine karar verilmiştir....
Davanın yasal dayanaklarından olan 506 sayılı Kanunun “Prime esas ücretler” başlığını taşıyan 77. maddesinin 1. fıkrası ile 5510 sayılı Kanunun “Prime esas kazançlar” başlıklı 80. maddesinin birinci fıkrasında, sigortalıların prime esas kazançlarının nasıl belirleneceği açıklanmıştır....
Yapılan yargılama , tanık beyanları ve dosya kapsamına göre davacının davalı iş yerindeki çalışmalarında 01/01/2011 - 30/04/2014 tarihleri arasındaki prime esas kazancının belirlenen primin %105 oranında fazla olduğu tespit edilmiş , prime esas kazancın bildirilen primin %105 oranında artırılması gerekmiştir....
Tespiti istenen miktar sınırı aşıyor olsa bile varlığı iddia edilen çalışmanın öncesine ve sonrasına ait yazılı delil başlangıcı sayılabilecek belgeler bulunuyorsa tanık dinletilmesi mümkündür. 506 sayılı Kanunun 78. maddesinde ve 5510 sayılı Kanunun 82. maddesinde prime esas günlük kazançların alt ve üst sınırlarının ne olacağı gösterilmiştir. Günlük kazancın alt sınırı HUMK’nun 288. maddesinde belirtilen sınırı aşıyorsa ücretin yazılı delille saptanması gereğinin pratikte bir önemi kalmayacaktır. Zira 506 sayılı Kanunun 78. maddesine göre, “....günlük kazançları alt sınırın altında olan sigortalılar ile ücretsiz çalışan sigortalıların günlük kazançları alt sınır üzerinden hesaplanır”. 82. madde de bu düzenlemeye paralel bir hüküm içermektedir. Ücretin alt sınırla tespit edilen miktardan fazla olması halinde ise günlük kazancın hesaplanmasında asgari ücret esas alınır....
Somut uyuşmazlıkta; davacı davalı işyerinde 1994-2012 yılları arasında çalıştığını, aylık net kazancının 2.500TL–3.000 TL arasında değiştiğini belirterek prime esas kazancının tespitini talep ettiği, 10.05.2016 tarihli celsede 01.09.1994-01.05.2004 dönemine ilişkin talebini atiye bıraktığını beyan ettiği ve mahkemece bu dönem yönünden davanın esası hakkında bir karar verilmesine yer olmadığına, 01.05.2004-31.07.2012 tarihleri arasındaki çalışma yönünden ise işçilik alacakları dosyasında tespit edilen 2.791.35 TL ücret esas alınarak ve bu ücretin asgari ücretin 2.97 katı olduğu hesaplanmak suretiyle prime esas kazancın tespit edildiği anlaşılmaktadır. Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 77. maddesi ile 5510 sayılı Yasanın 80. maddesidir....
Diğer taraftan davanın diğer yasal dayanaklarından olan 506 sayılı Kanunun “Prime esas ücretler” başlığını taşıyan 77. maddesinin 1. fıkrası ile 5510 sayılı Kanunun “Prime esas kazançlar” başlığını taşıyan 80. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, 4/1(a) maddesi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançlarının hesabında; idare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, brüt toplamının esas alınacağı öngörülmüştür. Buna göre, maddenin 1/(b) bendinde sayılan istisnalara girmemesi koşuluyla hizmet akdi karşılığı elde edilen gelirlerden sigorta primi kesilmesi asıldır....
Eldeki davada, davacılar, murisleri...’ın davalılara ait işyerlerinde aralıksız olarak 8 yıl müdür sıfatıyla 02.03.2005 tarihinde vefat edene kadar çalıştığı, ücretinin asgari ücret üzerinde olduğu, son ücretinin 1.750,00 TL olduğu, ancak davalı işverenler tarafından hem eksik hizmet süresi bildirimin olduğu hem de primlerinin asgari ücret üzerinden bildirildiğini, buna göre eksik bildirilen hizmet süreleri ile prime esas kazancın tespiti talebinde bulunmuşlardır. Mahkeme her ne kadar davacılar murisinin davalılardan ... Oto ve Taş. Ltd. Şti.(yeni unvanı ... Oto ve Taş....
