tarafından 35.000-TL bedel ödenilerek, dava dışı ... ...’dan 1957 yılında satın alındığını, bedelin mirasbırakan tarafından ödenmesine karşın resmi kaydın davalı oğlu ... adına oluştuğunu, davalının maden sahası nedeniyle çok zenginleştiğini, murisin ölüm tarihi itibari ile mirasın dağıtılmasında diğer mirasçılar aleyhine aşırı dengesizlik oluştuğunu ileri sürerek maden sahasının terekeye iadesini, olmadığı takdirde tenkise karar verilmesini, aşamada verdiği 10/05/2001 tarihli ıslah dilekçesi ile, mirasbırakanın vasiyet yolu ile davalıya kazandırdığı 129 ada 57 ve 58 parsel sayılı taşınmazlarda bulunan dükkan niteliğindeki taşınmazların da terekeye iadesine, olmadığı takdirde tenkise karar verilmesini istemiştir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 19/03/2020 NUMARASI : 2018/638 ESAS DAVA KONUSU : Mirasta İade (Denkleştirme) KARAR : Yukarıda yazılı ilk derece mahkemesi ara kararına karşı, dahili davalılar vekilince istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla HMK'nın 352 ve devamı maddeleri uyarınca dosya incelendi. GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili ilk derece mahkemesine verdiği dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalıların 09/10/2013 tarihinde vefat eden muris T4 mirasçıları olduklarını, murisin alt soyu olan davalılar arasında mal paylaşımı yaptığını, müvekkiline mirastan diğerlerine oranla daha az pay verdiğini ileri sürerek dava konusu taşınmazlarla ilgili olarak TMK.nın 669. maddesi kapsamında denkleştirme yapılmasına karar verilmesini ve dava konusu taşınmazların dava sonuçlanıncaya kadar 3. kişilere devrinin önlenmesi amacıyla tedbir kararı verilmesini talep etmiştir....
Anılan yasal düzenlemeler ışığında somut olaya bakıldığında; davacı tarafın mirasta denkleştirme(iade), bunun mümkün olmaması halinde davacının saklı payı oranında tenkis talep ettiği anlaşılmakla taraflar arasındaki çekişmenin niteliği ve mirasta denkleştirme de talep edildiğinden, dava dilekçesinde belirtilen ihtilaflı olan çekişme konusu taşınmazların sicil kaydında doğacak veya doğması muhtemel yeni ihtilaflara mani olmak amacıyla ve tedbir istenen taşınmazların dava sırasında devredilmesi halinde hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlanabileceği yada tamamen imkansız hale gelebileceği veya gecikme sebebiyle bir sakınca yahut ciddi bir zarar doğabileceği, aleyhine tedbir kararı verilen kişinin bir zararının oluşması durumunda 6100 sayılı HMK'nun 399. maddesi uyarınca tazminat isteyebileceği ve ihtiyati tedbirin amacı birlikte düşünüldüğünde davacının ihtiyati tedbir talebinin kabulünün hukuka uygun olduğu kanaatine varılmıştır....
Maddede, vasiyetnamenin mirasbırakanın yerleşim yeri Sulh Hakimi tarafından açılıp, ilgililere okunacağı, MK.nun 597.maddesinde de, mirasta hak sahibi olanların herbirine gideri terekeye ait olmak üzere, vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı bir örneğinin tebliğ edileceği açıklanmıştır. Vasiyetnamenin açılıp okunduğunun tesbit edilmesinin amacı, mirasçıları ve lehine kazandırma yapılan kişileri bilgilendirme ve yasal haklarını kullanmayı temine yönelik bir işlemdir. Bu nedenle, Sulh Hakiminin görevi, MK.nun 596 ve Tüzüğün 36/2.maddesine uygun olarak vasiyetnameleri açarak lehine kazandırma yapılan kişi ile yasal mirasçılarına vasiyetnamenin onaylı bir örneğini tebliğ ederek, vasiyetnamenin açılması sırasında hazır bulunmak üzere çağrılmasını sağlamaktır.Vasiyetname, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın, tesliminden başlayarak bir ay içinde miras bırakanın yerleşim yeri Sulh Hakimi tarafından açılır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, HUKUKİ SEBEPLER ve GEREKÇE: Taraflar arasındaki dava, Muris Muvazaasına dayalı tapu iptali ve tescil, mirasta denkleştirme, tazminat ve tenkis istemlerine ilişkindir....
Asliye Hukuk Mahkemesinin 2022/440 Esas sayılı dosyası nezdinde karşı dava ikame edilmiş olup bahse konu karşı davada, dava dilekçesinin sonuç kısmında "davalının, mezkur taşınmaz için ödenen bedelin ölüm tarihindeki değerini bunun üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte miras bırakanın terekesine iade etmesine, iade edilecek tutarın davacının payı düşüldükten sonra mirasçılar arasında taksim edilmesine" yönelik talepte bulunulduğunu, 2022/440 Esas sayılı dosyasında ikame edilen karşı davanın konusu işbu dava dosyası ile aynı olup terekeye iade ve mirasçılar arasında taksim talebi içermesi sebebiyle tarafları ve sonuçları da aynı olduğunu, davacıların, müvekkillere kazandırma yapıldığına yönelik iddiaları açıkça maddi gerçeğe aykırı ve soyut nitelikte olup hukuken değer verilebilmesinin mümkün olmadığını, mezkûr dava dosyasında miras sebebiyle istihkak isteminde bulunulmuş olup öncelikle davacıların iddia ettikleri hususun terekeye ait olduğunu, sonrasında ise terekeye ait olan malın...
Hukuk Dairesi Davacılar vekili tarafından, davalı aleyhine 03/06/2016 tarihinde verilen dilekçeyle mirasta iade olmaz ise tenkis talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 03/04/2018 tarihli hükmün ... Bölge Adliye Mahkemesince istinaf yoluyla incelenmesi davacı vekili tarafından talep edilmiştir. ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince istinaf talebinin esastan reddine dair verilen kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya ve içeriği incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü. K A R A R Dava, mirasta iade olmaz ise tenkis istemine ilişkindir. Yerel mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Davacı, vekilince istinaf talebinde bulunulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir....
E)DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, denkleştirme ( terekeye iade), aksi takdirde tenkis istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince denkleştirme (terekeye iade) talebinin reddine, tenkis talebinin kabulüne karar verilmiş, karar davalı vekili tarafından istinaf edilmiştir. Tenkis (indirim) davası, miras bırakının saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınırına çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının, dinlenebilmesi için öncelikli koşul; miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma (temlik) dışı terekenin tümüyle bilinmesiyle mümkündür. Tereke miras bırakının ölüm tarihinde bırakmış olduğu mal varlığı kıymetleri ile iadeye ve tenkise tabi olarak yaptığı kazandırmalardır....
Medeni Kanunun 596. maddesinde vasiyetnamenin mirasbırakının yerleşim yeri sulh hakimi tarafından açılıp, ilgililere okunacağı, 597. maddesinde de, mirasta hak sahibi olanların herbirine gideri terekeye ait olmak üzere, vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı bir örneğinin tebliğ edileceği açıklanmıştır.Dava, vasiyetnamenin açılmasına ilişkindir. 4721 sayııl Türk Medeni Kanununun 598/2.maddesinde "Mirasçı atamaya ilişkin ölüme bağlı tasarrufa mirasçılar tarafından kendilerine bildirilmesinden başlayarak bir ay içinde itiraz edilmedikçe, lehine tasarrufta bulunulan kimseye Sulh Mahkemesince atanmış mirasçı olduğunu gösteren bir belge verilir", 598/4.maddesinde "ölüme bağlı tasarrufun iptaline ilişkin dava hakkı saklıdır" hükümleri yazılır....
Aynı yasanın 597.maddesinde ise, mirasta hak sahibi olanların her birine, gideri terekeye ait olmak üzere, vasiyetnamenin onaylı örneğinin tebliğ edileceği, nerede olduğu bilinmeyenlere ilan yoluyla tebliğ yapılacağı açıklanmıştır. Bu yasal düzenlemelerin amacı; mirasçıları ve lehine kazandırma yapılan kişileri bilgilendirmek ve yasal haklarını kullanmalarını temin etmek olup, bu bağlamda Sulh ... Hakiminin görevi; vasiyetnameyi açarak, lehine kazandırma yapılan kişiyle yasal mirasçılara vasiyetnamenin onaylı bir örneğini tebliğ etmek, vasiyetnamenin açılması sırasında hazır bulunmak üzere çağrılmalarını sağlamak, istek halinde mirasçılara mirasçılık belgesi vermek, terekeye dahil malları yasal mirasçılara geçici olarak teslim etmek, yahut resmi yönetimi emretmekten ibarettir....
