Hemen belirtmek gerekir ki, miras bırakanın üçüncü kişiden bedelini ödeyerek satın aldığı taşınmazları (gizli bağış) davalılar adına tescil ettirme işlemlerinde 01.04.1974 tarih, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulama yeri bulunmadığı gözetilmeksizin muris muvazaasının ispatlandığı gerekçesiyle terditli istek olan tazminatın kabulüne karar verilmiş olması doğru değildir. Ancak, davacı davada tapu iptali ve tescil olmazsa tazminat isteğinin yanında tenkis talebinde de bulunulmuştur. O halde koşulların bulunması halinde Türk Medeni Kanununun tenkis hükümlerinin uygulanması suretiyle bir karar verilmesi gerekeceği açıktır. Bilindiği üzere; tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (tebberru) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL, TENKİS Taraflar arasında görülen davada; Davacılar, ortak miras bırakanın 10.4.2001 tarihinde düzenlediği vasiyetname ile mal kaçırmak ve saklı paylarını ihlal kastıyla 6 parça taşınmazını davalıya bıraktığını ileri sürüp, muvazaa nedeniyle tapu iptali ve miras payları oranında tescil olmazsa tenkis isteğinde bulunmuşlardır. Davalı, davanın reddini savunmuştur. Tapu iptali ve tescil davasının reddine, davacıların tenkis isteklerinin kabulüne dair verilen karar Dairece “… dava dilekçesinde belirtilen dava değeri üzerinden avukatlık parasına hükmedilmesi gerekirken keşfen belirlenen, ancak yargılama aşamasında harcı tamamlanmayan değer üzerinden yüksek vekalet ücretine karar verilmesi doğru değildir…” gerekçesiyle bozulması üzerine mahkemece bozma ilamına uyularak, davacıların tapu iptali ve tescil davasının reddine tenkis davasının ise kabulüne karar verilmiştir....
Miras bırakanın iradesinin denkleştirmeye (iadeye) tabi olup olmadığının ispatı şekle tabi değildir, her türlü delille ispatlanabilir. İade edilecek mal varlığı yönünden seçim hakkı davalınındır; ister aynen iade eder, isterse bedelini öder. Miras payının aşan kısmının davalıda kalması miras bırakanın iradesinden anlaşılıyorsa, aşan kısım için iade istenemez. Denkleştirme, denkleştirme anındaki değere göre yapılır. Denkleştirmede sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır. Islah olmadıkça ya da terditli dava açılmamışsa kendiliğinden tenkis davasına dönüşmez. Somut olayda, mirasbırakana ait hesaptan çekilen paranın davalı ...’e verildiği taraflar arasında uyuşmazlık konusu değildir. Davalı, bu paradan mirasbırakanın gerekli giderlerini karşıladığını savunduğundan bu savunmaya münhasır olarak taraf delilleri toplanarak davalı ...’in mirasbırakan için yaptığı harcamaların tespiti gerekir....
Hemen belirtilmelidir ki, yukarıda değinilen şekilde gerçekleştirilen temlikte tenkis hükümlerinin uygulama yeri bulunmadığı gibi muris muvazaasının dayanağını teşkil eden 1.4.1974 tarih, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının da uygulama yeri bulunmadığı tartışmasızdır. Ayrıca şu da ifade edilmelidir ki, İçtihadı Birleştirme Kararları konuları ile sınırlı, gerekçeleri ile açıklayıcı ve sonuç bölümleriyle bağlayıcıdır. İçtihadı Birleştirme Kararının sınırlı olan konusuna kapsam dışında kalan bir hususu dahil etmenin doğru olduğu söylenemez. Öte yandan, murisin ölüme bağlı tasarrufları ile (vasiyetname veya miras mukavelesi şeklindeki) sağlar arası (hibe gibi) tasarruflarının koşullarının varlığı halinde Türk Medeni Kanununun 560 ilâ 571.maddelerinde düzenlemesi yapılan tenkis davasına konu olabileceği, oysa somut olayın gerçekleşme tarzı gözetildiğinde tenkis davasının unsurlarının bulunmadığı açıktır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : TİREBOLU ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 28/02/2014 NUMARASI : 2011/271-2014/104 Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil olmazsa tenkis davası sonunda, yerel mahkemece iptal-tescil isteğinin reddine;tenkis isteğinin ise kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'ün raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava,ehliyetsizlik hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ile miras payı oranında tescil olmazsa tenkis istemine ilişkindir. Davacılar,anneleri olan ortak mirasbırakan N.. C..'...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ-TESCİL-TENKİS Taraflar arasında görülen davada; Davacılar, ortak miras bırakan babalarının çekişmeli taşınmazdaki payını kendilerinden mal kaçırmak amacıyla muvazaalı biçimde davalı oğluna temlik ettiğini ileri sürerek, miras payları oranında iptal-tescil, olmazsa tenkis isteğinde bulunmuşlardır. Davalı, babasının tüm iaşesini karşıladığını, taşınmazın bedelini de ödediğini belirtip, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, işlemin muvazaalı biçimde yapıldığı gerekçesiyle davacıların payları oranında iptal-tescile karar verilmiştir. Karar, davalı tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi ...'in raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü....
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali tescil, üçüncü kişiye temlik edilen taşınmazlar bakımından bedel olmazsa tenkis isteğine ilişkindir. Mahkemece, Samandağ Noterliğinde düzenlenen 22.10.2007 gün 8689 yevmiye numaralı feragatname ile davacının 20.000 lira karşılığında miras hakkından feragat ettiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. 898 sayılı parselin tümü ile 897 sayılı parselin 2/3 payı mirasbırakan Recep’e aitken değişik tarihlerde paylarını çocuklarından bir kısmına bağış ve satış suretiyle temlik ettiği, 897 sayılı parselin 1/3 payı mirasbırakan Safa’ya aitken bunun 780/2400 payını 23.04.1982 tarihinde oğlu Malik Doğan’a satış suretiyle devrettiği, her iki parselin ifrazı sonucu çekişme konusu parsellerin oluştuğu kayden sabittir....
İddianın ileri sürülüş biçimine ve dosya kapsamına göre; dava, vasiyetnamenin iptali olmazsa tenkis istemine ilişkindir. İlk Derece Mahkemesince, davanın reddine karar verilmiş; bu karara karşı davacılar vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. Buna göre, eldeki davanın terditli dava olarak açıldığı, asli talebin vasiyetnamenin iptali, fer'i talebin ise tenkis istemine ilişkin olduğu, 6100 sayılı HMK'nın 111/2....
ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal tescil olmazsa, tenkis talebine ilişkindir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasında görülen tapu iptali -tescil ve tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ... 'ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve miras payları oranında tescil olmazsa tenkis isteğine ilişkindir. Davacılar, ortak mirasbırakanları ...'in kendilerinden mal kaçırmak amacıyla ve muvazaalı olarak 42 parsel sayılı taşınmazdaki payını davalı oğlunu temlik ettiğini, taşınmazın daha sonra iki kez imar uygulaması görerek imar parsellerinin oluştuğunu ileri sürerek tapu kayıtlarının iptali ile miras payları oranında tescilini olmazsa tenkis istemişler yargılama sırasında davacılardan ... ve ... davadan feragat etmişlerdir....
