Taraflar arasındaki ilişkinin vekaletsiz iş görmeden kaynaklandığı, iş sahibinin işin kendi menfaatine yapılması durumunda işgörenin durumun gereğine göre zorunlu ve yararlı bulunan bütün masrafları faiziyle ödemek ve gördüğü iş dolayısıyla üstlendiği edimleri ifa etmek ve hakimin takdir edeceği zararları gidermekle yükümlüdür. (İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi 2019/3095 esas, 2020/83 karar sayılı ilamı) 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu "Vekaletsiz İşgörme" başlıklı 529 vd. maddelerine göre; İşsahibi, işin kendi menfaatine yapılması hâlinde, işgörenin, durumun gereğine göre zorunlu ve yararlı bulunan bütün masrafları faiziyle ödemek ve gördüğü iş dolayısıyla üstlendiği edimleri ifa etmek ve hâkimin takdir edeceği zararı gidermekle yükümlüdür. Bu hüküm, umulan sonuç gerçekleşmemiş olsa bile, işi yaparken gereken özeni göstermiş olan işgören hakkında da uygulanır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ KARAR ESAS NO : 2022/522 KARAR NO : 2022/948 DAVA : İtirazın İptali (Vekaletsiz İş Görmeden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 08/08/2022 KARAR TARİHİ : 08/12/2022 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 12/12/2022 Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Vekaletsiz İş Görmeden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, İDDİA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalının, müvekkilinin kendisine ....yevmiye numarası 09/09/2016 tarihinde çıkardığı vekaletname ile şirket adına bazı iş ve işlemleri yapmaya yetkili kıldığını, davalının iş bu vekaletname ile ....bankası hesabında çeşitli işlemler gerçekleştirdiğini, müvekkilinin 21/03/2017 tarihinde .... yevmiye numarası ile düzenlemiş olduğu azilname ile davalıyı bütün yetki ve görevlerinden azlettiğini, davalının azilnameyi tebliğ almasına rağmen ...Bankasındaki hesabından para çektiğini daha önceden müvekkil şirket adına bankada işlem yapmaya ve para çekmeye yetkili olan davalının, azledildikten...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava, kira ilişkisinin sona ermesinden sonra vekaletsiz iş görme hükümlerine göre alacağın tahsili istemine ilişkindir. Mahkemenin nitelendirmesi de bu yöndedir. Taraflar arasında kira ilişkisi yoktur. Yargıtay Başkanlar Kurulu'nun 21.01.2013 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve 26.01.2013 tarih ve 28540 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01.02.2013 tarihinde yürürlüğe giren Hukuk Dairelerine ilişkin işbölümü uyarınca vekaletsiz iş görme isteminden kaynaklanan hükmün ve kararların, temyiz incelemesi Yargıtay 13.Hukuk Dairesine ait bulunduğundan, dosyanın görevli Daire Başkanlığına gönderilmesine, 24/02/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Vekaletsiz iş görme, "bir kimsenin hukuken yetkili veya yükümlü olmaksızın bir başkası veya kendi yararına bir başkasının işini görmesinden doğan hukuki ilişki" olarak tanımlanabilir. Vekaletsiz iş görme nedeniyle taraflar arasında kurulan ilişki sözleşme ilişkisi değildir. Bununla birlikte, vekaletsiz iş görme de bir borç kaynağı olup, burada iş görenle iş sahibi arasında kanuni bir borç ilişkisi kurulmaktadır. TBK’nın 526. maddesine göre, bir kimsenin vekâleti olmaksızın iş sahibinin menfaatine ve varsayılan iradesine uygun olarak veya onun hukuka ve ahlaka aykırı yasaklaması olmadan gördüğü iş, gerçek vekâletsiz iş görmedir. Gerçek vekâletsiz iş görmede iş görenin asıl amacı, iş sahibine yardım etmektir; bu niyetle bir başkasının hukuk alanına müdahale eder. Öte yandan vekilin, yaptığı masrafların ve verdiği avansların da faiziyle birlikte müvekkilce ödenmesi gerekmektedir(TBK m.510/1)....
Sözleşme dışı ilave işler sebebiyle açılan davalar hukuki niteliği itibariyle vekâletsiz iş görmeden kaynaklanan davalardır. Eser sözleşmelerinden kaynaklanan alacak davalarında uygulanan 5 yıllık zamanaşımı süresi, vekâletsiz iş görmeden kaynaklanan davalarda uygulanamaz. Vekâletsiz iş görmeden kaynaklanan davalarda, işin yapıldığı tarihte yürürlükte olan 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 125. maddesi uyarınca 10 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır. Dava konusu edilen işlerle ilgili olarak davalı idarenin 03.06.2005 tarihli cevabi yazı tarihine göre dava tarihi itibariyle zamanaşımı süresi dolmadığından, mahkemece zamanaşımı def'inin reddi ile işin esasının incelenmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirmelerle davanın zamanaşımı yönünden reddine karar verilmiş olması doğru olmamış bozulması gerekmiştir....
aleyhine 21/07/2014 gününde verilen dilekçe ile menfi tespit istenmesi istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın reddine dair verilen 12/04/2016 günlü kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili ve davalı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü. Dava, menfi tespit istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, taraf vekillerince temyiz edilmiştir. Davacı, davalı kurum tarafından Adana 2. İcra Müdürlüğü'nün 2013/2273 esas sayılı dosyası ile aleyhine icra takibi yapıldığını, takibin dayanağı olarak herhangi bir belge eklenmeden borcun nedeninin yersiz sağlık yardımı olarak gösterildiğini, takipten sonradan haberdar olduğunu, Adana 4....
Vekâletsiz iş görme, yasal düzenleme uyarınca gerçek (caiz olan) vekaletsiz iş görme ve gerçek olmayan vekaletsiz iş görme olmak üzere ikili bir ayrıma tabidir. TBK’nın 526. maddesine göre, bir kimsenin vekâleti olmaksızın iş sahibinin menfaatine ve varsayılan iradesine uygun olarak veya onun hukuka ve ahlaka aykırı yasaklaması olmadan gördüğü iş, gerçek vekâletsiz iş görmedir. Gerçek vekâletsiz iş görmede, iş gören iş sahibinin menfaatine ve yararına iş görme iradesi ile hareket etmektedir. TBK'nın 530. maddesinde ise iş görenin başkasının işini kendi menfaatine görmesi suretiyle oluşan gerçek olmayan vekâletsiz iş görme düzenlenmiştir. Bu hükme göre göre iş sahibi, kendi menfaatine yapılmamış olsa bile, iş görmeden doğan faydaları edinme hakkına sahiptir; ancak zenginleştiği ölçüde, iş görenin masraflarını ödemek ve giriştiği borçlardan onu kurtarmakla yükümlüdür. Görüleceği üzere gerçek olmayan vekâletsiz iş görmede, iş görende başkasının işini görme iradesi bulunmamaktadır....
HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: Dava, vekalet ilişkisinin kötüye kullanılması ve vekaletsiz iş görme nedenlerine dayalı tazminat istemine ilişkindir....
HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: Dava, vekalet ilişkisinin kötüye kullanılması ve vekaletsiz iş görme nedenlerine dayalı tazminat istemine ilişkindir....
Bu halde sözleşme dışı yapılan fazla işlerin bedelinin vekaletsiz iş görme hükümlerine göre yapıldığı tarihteki serbest piyasa rayiçleri dikkate alınarak belirlenmesi gerekir. Bilindiği üzere yüklenici, yapılan ilave işin davalı iş sahibi yararına olması koşuluyla vekaletsiz iş görme hükümlerine, imalatın yapıldığı yıl rayiç değerine göre KDV ve yüklenici karı hariç olmak üzere isteyebilir. Mahkemece işin yapıldığı tarih tespit edilerek usulüne uygun olarak yapıldığı tarih serbest piyasa rayicine göre hesaplama yapılaması gerekirken dava tarihi dikkate alınarak yapılan hesaplama doğru olmamıştır. Mahkemece yapılması gereken iş öncelikle işin yapıldığı tarihin tespit edilerek yukarıda izah edildiği şekilde bilirkişiden ek rapor aldırılıp davalı vekilinin süresinde istinaf etmediği davacının kazanılmış hakları da dikkate alınarak sonuca göre karar vermektir....
