ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/569 Esas KARAR NO : 2022/112 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 02/09/2021 KARAR TARİHİ : 17/02/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin keşide etmiş olduğu, ------ Seri Numaralı Çek,----- kayıp çeklerin bankadan tahsil edilmesini engellemek ve çekleri keşide eden müvekkilinin müşterilerinin zarar görmemesi için ivedilikle ödeme yasağı konulmasını ve dava sonunda söz konusu çeklerin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. DELİLLERİN İNCELENMESİ VE GEREKÇE; Dava, çek iptali istemine ilişkindir. Davacının işbu davayı keşideci (hesap sahibi) sıfatı ile açtığı (hamil sıfatı ile açmadığı) anlaşılmıştır....
Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır. Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir. Davacının açıklamalarına göre dava konusu çekin boş olduğu anlaşılmaktadır. İlgili boş çek yaprağının bağlı bulunduğu hesap sahibi tarafından henüz keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan tamamen boş çek yaprağı tedavüle konmuş sayılamayacağından iptal davası açılamaz....
Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır. Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir. Davacının açıklamalarına göre dava konusu çeklerin boş olduğu anlaşılmaktadır. İlgili boş çek yaprağının bağlı bulunduğu hesap sahibi tarafından henüz keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan tamamen boş çek yaprağı tedavüle konmuş sayılamayacağından iptal davası açılamaz....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/319 Esas KARAR NO : 2021/332 Karar DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 30/04/2021 KARAR TARİHİ : 24/05/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili bankaya, keşideci ... Şirketi firmasına ait çek defter no aralıkları .../ ... olan içerisinde 10 adet çek yaprağı bulunan 1 adet 10'luk çek defteri müvekkili banka şubesinin uhdesinde iken kaybolduğunu, çek defteri içinde yer alan 10 adet çek yaprağının ödenmemesi yönünde tedbiren ödeme yasağı kararı verilmesine, Tensiple Ticaret Sicil Gazetesinde ilanına akabinde söz konusu çek defterinin kaybolması nedeniyle zayii olduğuna karar verilmesi ve zayii belgesi verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Mahkemece, davacının keşideci olduğu çeklerle ilgili olarak çek iptali davası açamayacağı, TTK.nun 730/20.maddesinin yollaması ile aynı yasanın 669 ve devamı maddeleri uyarınca çekin iptalini isteme hakkının sadece hamile ait olduğu, davacının ancak çeklerden dolayı borçlu olmadığına ilişkin menfi tespit davası açabileceği, davanın menfi tespit davası olarak nitelendirilmesi halinde de, çeki ciro yoluyla elde etmiş iyiniyetli çek hamilini bağlayacak şekilde karar verilemeyeceği, davacının iddialarını ispat edecek şekilde yeterli delil ibraz edemediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacının yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenden alınmasına, 20.04.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Çek keşidecisinin ve bu bağlamda çek hesabı sahibinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir. Davacı çek hesabı sahibi olup, kendi çeki hakkında zayi nedeniyle iptal davası açamayacağından, ayrıca iptali talep edilen evrakın boş çek yaprağı olduğu, boş çek yapraklarının, kıymetli evrak vasfı bulunmadığından iptalinin talep edilemeyeceği gözetilerek davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Asliye Ticaret Mahkemesinde 2018/1166 Esas sayılı menfi tespit ve çek iptali davası açıldığını, mahkemece iş bu çek hakkında ödeme yasağı kararı verildiğini, icra takibine konu çek arkasına bankaca “ödeme yasağı kararı bulunduğundan çek üzerinde herhangi bir işlem yapılmamıştır” ibaresi konulduğunu, ilgili mahkemenin koyduğu ödeme yasağı kararına uyulmak zorunluluğu olduğunu, işbu icra takibinin ve ödeme emrinin iptal edilmesi gerektiğini, çek hakkında karşılıksız işlemi yapılmışsa da taraflarınca açılan menfi tespit ve çek iptali davası derdest olup doğrudan yargılamanın seyrini değiştireceğini ve öncelikle dosyanın bekletici mesele yapılması gerektiğini, mahkeme tarafından işbu yöndeki taleplerinin reddedildiğini, eksik incelemeye dayanılarak hatalı karar verildiğini ileri sürerek ilk derece mahkeme kararının kaldırılmasını, vekalet ücreti ve yargılama giderinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir....
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın çek iptali davası olarak nitelendirilmesi halinde, böyle bir davanın hasımsız açılması gerektiği, davalı bankanın sıfatının bulunmaması nedeniyle, davanın öncelikle pasif husumet yokluğu nedeni ile reddine, davanın menfi tespit olarak değerlendirilmesi halinde ise menfi tespit davasından önce, çeklerin zayi olduğuna ilişkin dava açılarak çeklerin iptalinin sağlanmasının ardından menfi tespit davası açılabileceğini savunarak davanını reddini istemiştir....
Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir. Davacının açıklamalarına göre dava konusu çeklerin boş olduğu anlaşılmaktadır. İlgili boş çek yaprağının bağlı bulunduğu hesap sahibi tarafından henüz keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan tamamen boş çek yaprağı tedavüle konmuş sayılamayacağından iptal davası açılamaz. Kaybedilen çekin ele geçirilmesi ve üçüncü kişi tarafından imzalanıp doldurulması halinde çeke dayalı hak iddia edene karşı menfi tespit davası açılabilmesi mümkündür. Dava konusu çek yaprakları boş olduğundan buna dayalı iptal davasının dinlenilmesine olanak yoktur....
SAVUNMA :Davalı --------- vekilinin cevap dilekçesinde, özetle, davacının tacir olduğunu, basiretli bir tacir gibi davranması gerektiğini, davacının hiç tanımadığı bir kimseye elindeki çeki cirolamak suretiyle karşılığında hiçbir teminat almadan teslim ettiğini, davacının çek bedelinin davalılardan ----- tahsil edildiğini bildiğini, menfi tespit davayı veya çek iptali davası ile ulaşılabilecek herhangi bir sonuç olmadığını, davacının kendisinin meşru hamil olduğunu ve çekin kendi rızası dışında elinden çıktığını iddia ediyor ise istirdat talebinde bulunması gerekeceğini, çekin zilyedine istirdat davası ikame etmesi gerektiğini, çek iptali veya menfi tespit davası için dava şartı olan hukuki yarar bulunmadığını, müvekkilinin çeki----- numaralı faturaların bakiye ödemesine mahsuben aldığını, çek bedelini tahsil etmek için --- ---- firmasının çeki kendilerine iade etmesi üzerine ciro silsilesinde kendinden evvel gelen yani çeki iktisap ettiği ---------------- şirketine iade...
