Dosyada mevcut bilirkişi raporunda çek tarihinden önceki tarihli birçok evrak aslı incelenerek imzanın davacı şirket yetkilisine ait olmadığı tespit edilmiş olup rapor denetime ve hükme elverişlidir. Bu durumda 16.450TL bedelli çek yönünden menfi tespit isteminin kabulü gerekir. Mahkemece borcun icra dosyasına ödendiği gerekçesi ile 24.200TL yönünden harç tamamlatılarak istirdat hükmü kurulmuş ise de; ihtiyati tedbir kararı gereğince davalı tarafa ödeme yapılmadığı gibi, karardan sonra (30.09.2021 Tarihli) borçlu vekili adına yapılan 24.200TL'lik reddiyat makbuzunun dosyada olduğu UYAP'tan görülmekle bu aşamada mevcut delil durumuna göre sadece menfi tespit hükmü verilmesi gerekirken istirdada karar verilmesi yerinde görülmemiş, davalı vekilinin bu yöndeki istinafının kısmen kabulü gerekmiştir....
Davacı bu şekilde kıymetli evrakın meşru hamili olduğunu ispatlamadığından ve ilamı da iptal ettirmediğinden takibe konu kambiyo senedi vasfındaki çek nedeniyle davacıdan istemde bulunamayacağı kanaatine varılarak davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir. Her ne kadar davacı vekili çek bedelini teminat karşılığı alacaklıya ödenmemesi kaydıyla icra veznesine depo edildiğini belirterek istirdat isteminde bulunmuşsa da dosyadan da anlaşılacağı üzere bu bedel teminat nedeniyle alacaklıya ödenmemiştir. Dolayısıyla istirdatı gereken bir para alacağı yoktur. Menfi tespite ilişkin mahkeme ilamı ile davacı teminat karşılığı depo ettiği bedeli icra veznesinden geri alma hakkına sahiptir. Bu sebeple dava istirdat davası olarak değil menfi tespit davası olarak değerlendirilmiştir....
KANITLARIN DEĞERLENDİRMESİ VE HUKUKİ NİTELENDİRME : Dava; İİK 72.md.uyarınca açılmış 15.000,00 TL bedelli çek nedeniyle davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine yönelik menfi tespit davasıdır. Mahkememizce Bursa Ticaret ve Sanayi Odasına müzekkere yazılarak tarafların tacir olup olmadıkları ve buna ilişkin belgeler istenmiş, ... ile ...'in herhangi bir firma kaydına rastlanmadığı bildirilmiştir. Bursa 3.Asliye Hukuk Mahkemesine ait 2018...esas sayılı dosyasına konu 30/12/2017 tarihli ... seri numaralı 15.000,00.-TL bedelli çek aslı mahkemeden istenmiş, incelenmiş ve mahkememiz kasasına alınmıştır. Dava konusu çek bedeli ödenmiş olmakla dava istirdat davasına dönüşmüştür. Çek 03.01.2017 tarihinde ibraz edilmiş olup, çekin zorunlu unsurlarından olan keşide yeri bulunmaması nedeniyle herhangi bir işlem yapılmadığı çek arkasına banka tarafından şerh edilmiştir....
Dava,--------Esas sayılı Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu ile takibine konu çek ve takip nedeniyle borçlu bulunulmadığına ilişkin menfi tespit davasıdır.Mahkememizce alınan --- raporunda özetle: " İnceleme konusu çek arka yüzde 2. ciranta ------ kaşe izi üzerinde atılı basit tersimli imza ile ----- mukayese imzaları arasında; tersim biçimi, işleklik derecesi, alışkanlıklar, istif, eğim, doğrultu, seyir, hız ve baskı derecesi bakımından farklılıklar saptandığından, söz konusu imzanın mevcut mukayese imzalarına kıyasla kuvvetle muhtemel ---- eli ürünü olmadığı hususlarını bildirir KANAAT RAPORUDUR." şeklinde tespitte bulunduğu görülmüştür. Dava, davacının davalı firmalara dava konusu çekten kaynaklı olarak borçlu olmadığının tespiti amacıyla açılan menfi tespit davasıdır.----kambiyo senetlerine ilişkin hükümleri poliçe esası üzerine kurulmuştur....
Mahkememiz 18/03/2021 tarihli celsesi ara kararı uyarınca belirlenen inceleme gün ve saatinde davalının ticari defter ve kayıtları üzerinde mali müşavir bilirkişi marifetiyle inceleme yapılmasına karar verilmiştir. Belirlenen inceleme gün ve saatinde davalının ticari defter ve kayıtlarını ihtarata rağmen ibraz etmediği ve bu suretle HMK md. 222 gereğince davacı tarafın ticari defter ve kayıtlarını kabul ettiği sonuç ve kanaatine varılmıştır. Türkiye ... Katılım Bankası'na yazılan müzekkereye verilen cevap da dava konusu edilen 20/03/2020 tarihli çek bedelinin takas ortamında ödemesinin yapıldığı anlaşıldığından İİK md. 72 gereğince açılan Menfi Tespit davasına istirdat davası olarak devam edilmiştir. Davacının dava konusu çek nedeniyle davalıya borçlu olmadığı anlaşıldığından ve dava konusu çekin ödenmiş olması nedeniyle çek bedelinin istirdadına dair davanın kabulüne ilişkin aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir....
Alınan bilirkişi rapor ve ek raporunun dosya kapsamına uygun, denetime elverişli olduğu anlaşılmakla dosya kapsamında karar vermeye uygun olduğu değerlendirilmiştir. İddia, savunma, dosya kapsamında toplanan deliller ve alınan ve hüküm kurmaya elverişli bulunan bilirkişi rapor ve ek raporunun bir bütün olarak değerlendirilmesinde; Davacı tarafça, dava dilekçesi ile, dava konusu .... İcra Müdürlüğünün ... Esas sayılı dosyası dayanağı çekin 11.07.2016 tarihinde ödendiğinden dava konusu icra takip dosyası ve dayanak çek nedeniyle menfi tespit ve çekin iadesi talebinde bunulmuş, dava açıldıktan sonra icra dosyasına borç ödendiğinden sonrasında icra dosyasına ödenen bedelin de istirdatı talep edilmiştir. Davalı tarafça, dava ve takip konusu çekin, kendilerine, çeki ciro eden ... Grup Mühendislik İnş. Malz. San. Tic. Ltd.'...
Alınan bilirkişi rapor ve ek raporunun dosya kapsamına uygun, denetime elverişli olduğu anlaşılmakla dosya kapsamında karar vermeye uygun olduğu değerlendirilmiştir. İddia, savunma, dosya kapsamında toplanan deliller ve alınan ve hüküm kurmaya elverişli bulunan bilirkişi rapor ve ek raporunun bir bütün olarak değerlendirilmesinde; Davacı tarafça, dava dilekçesi ile, dava konusu .... İcra Müdürlüğünün ... Esas sayılı dosyası dayanağı çekin 11.07.2016 tarihinde ödendiğinden dava konusu icra takip dosyası ve dayanak çek nedeniyle menfi tespit ve çekin iadesi talebinde bunulmuş, dava açıldıktan sonra icra dosyasına borç ödendiğinden sonrasında icra dosyasına ödenen bedelin de istirdatı talep edilmiştir. Davalı tarafça, dava ve takip konusu çekin, kendilerine, çeki ciro eden ... Grup Mühendislik İnş. Malz. San. Tic. Ltd.'...
San. ve Tic. AŞ, ve .... Dış Ticaret AŞ, için de karar verildiğini belirterek iyiniyetli ve meşru hamil müvekkile karşı açılan davanın reddine , tedbir kararının kaldırılmasını aksi halde sadece davacı yönünden devam etmesi davacı olmayan borçluları kapmasamadığı yönünde devamına, davacının dava konusu asıl alacağın % 20’ ından aşağı olmamak üzere tazminat ve dava konusu alacağın % 10’ u oranında para cezasına mahkum edilmesine karar verilmesini savunmuştur. DELİLLER VE YARGILAMANIN ÖZETİ: Dava; İİK'nun 72/3.maddesine göre kambiyo senetlerinden kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkindir. Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; TTK 792.m. uyarınca çek istirdatı ve çeklerin tahsili halinde bedelinin istirdatı isteminin yerinde olup olmadığı hususlarından kaynaklandığı tespit edilmiştir. Mahkememizin 08/05/2019 tarihli .... Esas, .... Karar sayılı kararının da davacı vekilinin İstinaf başvurusu üzerine İstanbul BAM ... Hukuk Daires'inin 26/12/2019 tarihli ... Esas, ......
dan ciro yoluyla aldığını, borca mahsuben arkadaşı tarafından çek kendisine teslim edildiğini, davalı çeki tahsil edebilmek adına süresi içerisinde bankaya başvurmuş olduğu ve neticesinde çek üzerinde şerh olduğunu ve çekin ödemesinin yapılamayacağını öğrendiğini, neticesinde davalı borca mahsuben verilen bu çeki arkadaşına yeniden iade ederek borcunun karşılığını başka bir çek almak suretiyle çeki yedinden çıkarmış olduğu ve arkadaşına teslim ettiğini, b çek ... Bankası'na ait başka bir çek olduğunu , ... Bankasına ibraz edilmek suretiyle tahsil edilmiş olduğunu, Dava konusu çekin davalıda olmadığı gibi çek bedeli davalı tarafından davacıdan tahsil edilmemiş olduğu, her ne kadar dava konusu çek bakımından istirdat davasının açılması yönünde Bakırköy .... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ......
Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2011-224 Esas sayılı dosyasındaki dava İ.İ.K. 72. madde uyarınca açılan menfi tespit ve istirdat talebine ilişkindir.Mahkemece davacının menfi tespit istemi yönünden davanın kabulü ile borçlu olmadığının tespitine denilmiş ise de icra takibi nedeniyle davacı borçlu olmadığı bir parayı ödemek zorunda kaldığından mahkemece hüküm altına alınan miktar üzerinden davalıdan istirdatı ile davacıya verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre davacı ... Giyim ve İhtiyaç Maddeleri Pazarlama A.Ş.vekilinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin harcın istek halinde temyiz eden ... Giyim ve İhtiyaç Maddeleri Pazarlama A.Ş.'ye iadesine, 25/03/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi....
