"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : İtirazın iptali K A R A R Taraflar arasındaki uyuşmazlık trafik siforta poliçesine dayalı rücuen tazimnat nedeniyle başlatılan icra takibinden kaynaklanan itirazın iptali isteğine ilişkin bulunduğuna göre, Yargıtay Başkanlar Kurulu'nun 19.01.2015 tarih 2015/8 sayılı Kararı ile hazırlanıp, 22.01.2015 tarih ve 29244 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hukuk Dairelerine ilişkin iş bölümü uyarınca, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi Yargıtay (11.) Hukuk Dairesi'nin görevi cümlesinden bulunmakla, gereği için dosyanın anılan Daire Başkanlığı'na GÖNDERİLMESİNE, 19.02.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2020/850 Esas KARAR NO : 2022/458 DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 12/11/2020 KARAR TARİHİ : 30/06/2022 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ; Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalı taraf, davacı müvekkil aleyhine,-----dosyası ile kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla ilamsız icra takibi başlatmıştır. Mezkur takip, davacı müvekkilin takibe itiraz edememesi üzerine kesinleşmiştir. Söz konusu icra dosyasında takibe dayanak olarak; ------ gösterilmiştir. --------- uğraşmaktadır. Davalı taraf, müvekkile------satmış ve bunun karşılığından icra takibine konu olan bonoyu almıştır. Müvekkil, mezkur bono bedelini icra takibinden önce 13.500,00 TL şeklinde davalı alacaklıya ödemiştir. Daha sonra ödemesini yapmış olduğu senedin kendisine teslimini isteyen müvekkile davalı tarafından "Senedini avukata verdim....
İleri sürülüş biçimine göre uyuşmazlık; Optimum Sağlık Sigorta Poliçesi kapsamında ödenen bedelin davalıdan rücuen tahsili için başlatılan icra takibinden dolayı borçlu olmadığının tespiti isteminden kaynaklanmaktadır....
İstinaf dilekçesinde ileri sürülen istinaf sebepleri, mahkemece verilmiş ve istinaf edilmiş olan ara kararda yazılı açıklamalar ile bu aşamadaki mevcut derdest dava dosyası kapsamı birlikte incelenip değerlendirildiğinde; Derdest davanın, kambiyo senedine dayalı başlatılmış icra takibinden sonra açılmış menfi tespit davası olması, İ.İ.K'nın 72. Maddesine göre "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI Mahkemece; 06/07/2018 tarihli olup, bilirkişi Murat İÇİNSEL tarafından hazırlanan raporda da belirtildiği gibi, menfi tespit davasının açıldığı 16/05/2015 tarihinde halen davalının davacıdan 62.708,55 TL asıl alacak, 58.695,46 TL işlemiş faiz ve 2.934,85 TL BSMV borcunun bulunduğu, mahkememiz tarafından icra takibinin başlatıldığı tarihteki davacının borçlu olduğu miktarlar 172.500,00 TL asıl alacak, icra takibinde talep edilen miktarlarla bağlı kalınarak 1.327,10 TL işlemiş faiz ve 66,36 TL BSMV olduğu belirlendikten sonra icra müdürlüğü tarafından bu miktarlar esas alınarak icra takibindeki hesaplamaların ödemeler dikkate alınarak yeniden yapılmasının mümkün olduğu icra takibinden sonra asıl alacak için uygulanması gereken yıllık temerrüt faiz oranının %22,10 oranında olması gerektiği, davalı asıl alacak yönünden fazladan icra takibiyle talepte bulunmuş ise de, davacının borçlu olmadığı kabul edilen miktar yönünden başlatılan icra takibi haksız olmakla birlikte...
Dava, kaçak elektrik faturalarının tahsili talebiyle başlatılan takip nedeniyle menfi tespit ve takibin ihtiyati tedbir yoluyla durdurulması talebine ilişkindir. İstinaf gelen uyuşmazlık ise, takipten sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulup durdurulamayacağı noktasında toplanmaktadır. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 72. maddesi; "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez....
Dava, İİK 72.madde gereğince mevcut icra takibi nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti isteğine ilişkin olup; aynı zamanda teminat karşılığında takibin durdurulması talebinde bulunulmuş; mahkemece ihtiyati tedbir talebi bakımından İİK 72/3 maddesine atıf yapılarak icranın durdurulması talebinin reddine, icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesine karar verilmiş; bu karar davacı tarafından istinaf edilmiştir. İcra takibinden sonra menfi tespit davası açılması halinde verilebilecek tedbir kararlarının niteliği usul ve esaslara 2004 sayılı İİK'nın 72.maddesinde düzenlenmiştir. Bu yasal düzenlemeye göre; "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadıgını ispat için menfi tesbit davası açabilir. Icra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacagın yüzde onbesinden asagı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir....
DELİLLER VE GEREKÇE Dava: protokole istinaden düzenlenen icra takibine konu bono neden ile borçlu olunmadığının tespitine karar verilmesi istemine ilişkindir. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini istiyebilir. (Değişik fıkra: 09/11/1988 - 3494/6 md.)...
Tüm bu açıklamalar ve dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde davanın icra takibinden sonra açılan menfi tespit davası olduğu, ihtiyati tedbir talebinin İİK 72/3 maddesindeki şartları taşıdığı anlaşılmakla ihtiyati tedbir talebinin kısmen kabulüne karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur." gerekçesi ile "Davanın menfi tespit davası olması icra takibinden sonra açılmış olduğu anlaşılmakla icra iflas kanununun 72/3. Maddesi gereğince davacının ihtiyati tedbir talebinin kısmen kabulü ile; Alacak miktarı üzerinden %15 oranında hesaplanacak olan nakti teminat mahkeme veznesine depo edildiğinde veya teminat mektubu mahkememize ibraz edildiğinde, icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesi hususunda Erzincan İcra Müdürlüğünün 2020/4722 esas sayılı dosyasına İhtiyati Tedbir Kararı Konulmasına," şeklinde ayrıca gerekçeli ara karar verilmiştir....
Öncelikle, menfi tespit davası ile ilgili genel bir açıklama yapılmasında ve ilgili yasal düzenlemelerin irdelenmesinde yarar vardır: Gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle icra takibine maruz kalması muhtemel olan veya icra takibine maruz kalan bir kimsenin (borçlunun) gerçekte borçlu bulunmadığını ispat için açacağı dava, menfi tespit olarak adlandırılmaktadır. Menfi tespit davası 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)’nun 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ise ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez....
