Kaldı ki, davacı taraf davalı aleyhine kira parasının eksik ödenmesi ya da hiç ödenmemesi nedeniyle tahliye talepli kira alacaklarına mahsus icra takibi yaptığı, davalının da cevap dilekçesinde taraflar arasında kira ilişkisi bulunduğu, kira bedelinin ödenmemesi halinde hapis hakkının kararlaştırılması karşısında taraflar arasındaki ilişkinin hasılat kirası olarak nitelendirilmesi gerektiği beyanı dikkate alındığında, taraflar arasında hasılat kira ilişki bulunduğunun gerektiği anlaşılmaktadır. Ürün (hasılat) kirası; kiraya verenin kiracıya ürün (hasılat) veren bir mal, işletme ya da hakkın kullanılmasını, semerelerinden yararlanılmasını veya işletilmesini belli bir bedel karşılığında terk ettiği kira türüdür(TBK md.357). Hemen belirtmek gerekir ki, hem doğal hem de hukuki ürün getiren eşya ürün kirasına konu olabilir. Bu kapsamda işletmenin işletilmesi sonucu elde edilen kâr, hukuki ürün olarak nitelendirilebilir....
Kira sözleşmesi ve ürün (hasılat) kirası: Hasılat kirası; Borçlar Kanununun 270- 298 maddelerinde düzenlenmiş olup, hasılat veren bir mal veya hakkın semerelerinden yararlanılmak ve işletmek üzere bir bedel karşılığında kiralayan tarafından kiracıya devredilmesinin taahhüt edilmesidir. Bir başka ifadeyle, hasılat kirasında kiralayan hasılat getiren bir malı, ya da, hakkı, kiracının bu malın semeresinden yararlanmasını da içerecek şekilde kiralamaktadır. Hasılat kirasının konusunu, hasılat getiren bir taşınır veya taşınmaz, yahut bir ticari işletme veya hak oluşturabilir. (Doç. Dr. Hüseyin Altaş, Hasılat ve şirket kirası, Yetkin Yayınları 2009, sayfa:73) Hasılat kirasında kiracı, kiralanan şeyi işletmekle yükümlüdür. Borçlar Kanununda, hasılat kirasının geçerliliği herhangi bir biçim koşuluna bağlanmamış, yine, süresi ile ilgili bir düzenleme yer almamıştır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi K A R A R Dava, 21.06.2002 günlü kira sözleşmesinden kaynaklanan alacağın tahsili amacayla başlatılan, icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Uyuşmazlık konusu taşınmaz demirbaşları bulunmayan sinema salonu olarak işletilmek üzere kiralanmıştır. 21.06.2002 günlü kira sözleşmesinin 4c maddesinde, sinema salonunun işletilmesi için gerekli olan teknik ekipmanların temin ve monte edilmesi görevi kiracıya yüklenmiştir. Kira sözleşmesinde kira parasının hasılattan karşılanması taraflar arasındaki kiracılık ilişkisinin hasılat kirası olarak kabulünü gerektirmez. Uyuşmazlığın bu niteliğine göre hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Yüksek Yargıtay 13. Hukuk Dairesine aittir. Açıklanan nedenle dosyanın adı geçen Daire Başkanlığına gönderilmesine, 16.11.2011 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi KARAR Dava, rödovans sözleşmesinden (Hasılat Kirası) kaynaklanmakta olup, davanın açıklanan bu niteliği itibariyle uyuşmazlık kira sözleşmesinden kaynaklandığından, hükmü temyizen inceleme görevi Yargıtay 6....
Davacılar vekili, taraflar arasındaki İşbirliği Sözleşmesi'nin hukuki niteliğinin kesinlikle hasılat kira sözleşmesinden kaynaklandığını, işletmeci ile anlaşılamaması halinde kiracının kiraladığı yerleri başka kişilere kar payı karşılığında kullandırabileceğini, taşınmazın müvekkili şirkete cafe, balo salonu şeklinde işletilmek üzere kiralandığını, tarafların kiralanana ödenecek kira bedelini İşbirliği Sözleşmesi'nde kar payı olarak adlandırdığını, hasılat kirası sözleşmesi ile taraflar arasındaki 19/03/2015 tarihli İşbirliği Sözleşmesi hükümlerinin birebir örtüştüğünü, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin hukuki nitelendirmesinin mahkemece hatalı yapıldığını, mahkemece sözleşmenin başlığının bir tarafa bırakılarak hükümlerinin incelenmesi, hukuki niteliğinin araştırılarak bunun klasik bir hasılat kira sözleşmesi olduğunun tespiti gerektiğini, taraflar arasındaki 19/03/2015 tarili protokolde 750.000,00 TL'lik ödemenin hibe olarak adlandırılmasının, bağış yapıldığı anlamına gelmediğini...
Orta yerde Borçlar Kanununun 270 ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kirası ilişkisi var diyebilmek için kiralananın hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal ticari işletme veya hakkın bulunması, kiralananın demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. TTK'nun 11.maddesine göre de ticari işletmeden maksat ticarethane, ya da fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseselerdir. Somut uyuşmazlıkta, 23.1.2006 günlü kira sözleşmesinde soyut "malzeme ve personel taşımak" için araç kiralandığından, kira ilişkisinin hasılat kirası ilişkisi olarak kabulü olanaksızdır. Tarafların sıfatlarına ve mahkeme önüne getirilen uyuşmazlığın niteliğine göre hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi, 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 14.maddesi gereğince 13.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen nedenle dosyanın görevli sözü edilen Yüksek Daire Başkanlığına gönderilmesine, 07.05.2011 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
./....... adreslerindeki diş tedavi kliniklerinin hasılat kirası yoluyla işletilmesi amacıyla, 01.05.2002 tarihinde Hasılat Kirası Sözleşmesi yapıldığını, daha sonra bu sözleşmenin günün şartlarına göre değiştirilerek, 01.10.2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 21.12.2005 tarihli sözleşme imzaladığını, kiraya veren tarafından, kiracıya kiralanan ağız ve diş sağlığı hizmetleri alanında işletilmesi, kullanılması ile ilgili hasılat kirası koşullarını belirleyen bu sözleşmelerin her ikisinde de kiraya verenin, kiracının her türlü idari işlerini yürütmek ve denetlemek hak ve yükümlülüğünün bulunduğunu, bu nedenle her iki kliniğin idaresi ile denetlenmesinin müvekkil ..... personelince yürütüldüğünü, ..... yetkililerinin kiracı ..... hesaplarının incelenmesi esnasında bir uyumsuzluk tespit edildiğinden 19.01.2006 tarihinde kiracı şirketin işlettiği .......
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun (2797 sayılı Kanun) 40 ıncı ve Yargıtay İç Yönetmeliği’nin 18 inci maddeleri uyarınca yapılan ön incelemede; dava konusu uyuşmazlığın niteliği ve temyizin kapsamının, hasılat kirası sözleşmesinden kaynaklandığı ve daha öncesinde Yüksek 3. Hukuk Dairesinin bozma ilamının bulunduğu anlaşılmıştır. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun dairelerin iş bölümüne ilişkin 25.01.2023 tarihli ve 2023/1 sayılı kararı uyarınca dosyayı inceleme görevi Yargıtay (3). Hukuk Dairesine ait olduğundan, 2797 sayılı Kanun’un 60 ıncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca gerekli inceleme yapılmak üzere dosyanın ilgili daireye gönderilmesine karar vermek gerekir. KARAR Açıklanan sebeple; Dosyanın YARGITAY (3). HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, 08.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/425 Esas KARAR NO : 2023/309 DAVA : Menfi Tespit (Hasılat Kirası Sözleşmesinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 28/07/2021 KARAR TARİHİ : 23/05/2023 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Hasılat Kirası Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin ... yılında sahibi bulunduğu iş yerinin taşınması sırasında ... A.Ş.'ye ait çek defterini kaybettiğini fark ettiklerini, bu çek defterinde sadece ... seri nolu tek bir çek kaldığını, imzasız bir şekilde kaybolan bu çek yaprağı ile ilgili olarak durumdan ... Müdürlüğü'nü ... tarihinde gönderdiği dilekçe ile haberdar ettiğini dilekçede ''... Kayıp olan çek defterinin içerisinden sadece ... seri nolu ... yaprak çek kalmıştır....
Taraflar arasındaki ilişki; işletmenin işletilmesi sonucu elde edilen kâr, hukuki ürününün konu edildiği bir hasılat kira sözleşmesidir. Hasılat kirasına ilişkin yüksek mahkemelerin belirlemelerine ayrıca değinmek gerekirse; III. Kira sözleşmesi ve ürün (hasılat) kirası: Hasılat kirası; Borçlar Kanununun 270-298 maddelerinde düzenlenmiş olup, hasılat veren bir mal veya hakkın semerelerinden yararlanılmak ve işletmek üzere bir bedel karşılığında kiralayan tarafından kiracıya devredilmesinin taahhüt edilmesidir. Bir başka ifadeyle, hasılat kirasında kiralayan hasılat getiren bir malı, ya da, hakkı, kiracının bu malın semeresinden yararlanmasını da içerecek şekilde kiralamaktadır. Hasılat kirasının konusunu, hasılat getiren bir taşınır veya taşınmaz, yahut bir ticari işletme veya hak oluşturabilir. (Doç. Dr. Hüseyin Altaş, Hasılat ve şirket kirası, Yetkin Yayınları 2009, sayfa:73) Hasılat kirasında kiracı, kiralanan şeyi işletmekle yükümlüdür....
