, kira bedelinin aylık asgari kira bedeli ile aylık net satış hasılat üzerinden hesaplanan hasılat kirası bedelinden yüksek olanının ödeneceğinin kararlaştırıldığını, davalının kira sözleşmesinin 2.2.4 ncü madde sinde “kira kaybına neden olacak şekilde belgesiz hiçbir satış yapmamayı kabul, beyan ve taahhüt“ ettiğini, maddenin devamında “tespit edilmesi halinde bu husus müstakilen akdin esaslı unsurlarına muhalefet halini oluşturacağının ve bu durumda, kiracının ayrıca 6 (altı) aylık asgari kira bedeli kadar cezai şart ödemeyi peşinen kabul ve taahhüt edeceğinin ...” kararlaştırıldığını,davalının belgesiz satış yaptığının tespit edildiğini belirterek 6 (altı) aylık kira karşılığı 42.387,96 Euro cezai şart alacağının tahsilini talep etmiş,mahkemece,davanın kısmen kabulüne,takdiren 8.477,59 Euro cezai şart alacağının tahsiline karar verilmiştir....
./2008 başlangıç tarihli kira sözleşmesi uyarınca davalının ... ......de kiracı olduğunu,sözleşmenin kira başlıklı .... nci bölümünde kira bedelinin asgari kira bedeli ve hasılat kirası olmak üzere iki bölümde ödeneceğinin düzenlendiğini, kira bedelinin aylık asgari kira bedeli ile aylık net satış hasılat üzerinden hesaplanan hasılat kirası bedelinden yüksek olanının ödeneceğinin kararlaştırıldığını, davalının kira sözleşmesinin ........... ncü madde sinde “kira kaybına neden olacak şekilde belgesiz hiçbir satış yapmamayı kabul, beyan ve taahhüt“ ettiğini, maddenin devamında “tespit edilmesi halinde bu husus müstakilen akdin esaslı unsurlarına muhalefet halini oluşturacağının ve bu durumda, kiracının ayrıca ... (altı) aylık asgari kira bedeli kadar cezai şart ödemeyi peşinen kabul ve taahhüt edeceğinin ...” kararlaştırıldığını,davalının belgesiz satış yaptığının tespit edildiğini belirterek ......
Hasılat kirası; Borçlar Kanununun 270-298 maddelerinde düzenlenmiş olup, hasılat veren bir mal veya hakkın semerelerinden yararlanılmak ve işletmek üzere bir bedel karşılığında kiralayan tarafından kiracıya devredilmesinin taahhüt edilmesidir. Bir başka ifadeyle, hasılat kirasında kiralayan hasılat getiren bir malı, ya da, hakkı, kiracının bu malın semeresinden yararlanmasını da içerecek şekilde kiralamaktadır. Hasılat kirasının konusunu, hasılat getiren bir taşınır veya taşınmaz, yahut bir ticari işletme veya hak oluşturabilir. (Doç. Dr. Hüseyin Altaş, Hasılat ve şirket kirası, Yetkin Yayınları 2009, sayfa:73) Hasılat kirasında kiracı, kiralanan şeyi işletmekle yükümlüdür. Borçlar Kanununda, hasılat kirasının geçerliliği herhangi bir biçim koşuluna bağlanmamış, yine, süresi ile ilgili bir düzenleme yer almamıştır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi K A R A R Dava, Başkanlar Kurulu'nun 23.02.2004 tarihli kararında belirtilen , Borçlar Kanununun hasılat kirası hükümlerine tabi ticari işletme kirası niteliğinde bulunmadığından, Uyuşmazlığın bu niteliğine göre hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Dairemize değil Yüksek 11.Hukuk Dairesine aittir. Ne var ki; anılan Dairece de görevsizlik kararı verildiğinden ortaya çıkan görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Yüksek Birinci Başkanlığa sunulması gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, görev sorunu giderilmek üzere dosyanın Yüksek Yargıtay Birinci Başkanlığı’na gönderilmesine 05.11.2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 04.04.2002 gününde verilen dilekçe ile hasılat kirası sözleşmesinden kaynaklanan tazminat istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 29.12.2005 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, hasılat kira ilişkisinden kaynaklanan kar yoksunluğu zararı ve işletmede kalan eşyaların aynen iadesi olanaklı görülmezse eşya bedellerinin tahsili istemlerine ilişkindir....
Her ne kadar dosya tacirler arası hasılat kira sözleşmesine ilişkin bulunduğundan bahisle Dairemize gönderilmiş ise de, kira konusu villa demirbaş listesi ile birlikte kiralanmıştır. Musakkaf nitelikte olan kiralananın Borçlar Kanununun hasılat kirası hükümlerine tabi olabilmesi için hasılat getiren bir yer olması ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. Dava konusu kiralananın işletme hakkı ile birlikte kiralandığı açıklanmamaktadır. Bu durum karşısında temyiz incelemesi görevi 07.03.2008 ve 6 sayılı Yargıtay Yüksek Başkanlar Kurulu Kararı gereğince 6.Hukuk Dairesine aittir. Dosyanın ilgili Yargıtay Yüksek 6.Hukuk Dairesine gönderilmesine, 29.12.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Tespite konu dönemde yürürlükte bulunan 818 Sayılı Mülga Borçlar Kanununun 270-298 maddelerinde (1.7.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 Sayılı Borçlar Kanunu'nun 357 ila 376. maddeleri ) hasılat kirası düzenlenmiş olup, hasılat veren bir mal veya hakkın semerelerinden yararlanılmak ve işletmek üzere bir bedel karşılığında kiralayan tarafından kiracıya devredilmesinin taahhüt edilmesidir. Bir başka ifadeyle, hasılat kirasında kiralayan hasılat getiren bir malı ya da hakkı, kiracının bu malın semeresinden yararlanmasını da içerecek şekilde kiralamaktadır. Hasılat kirasının konusunu, hasılat getiren bir taşınır veya taşınmaz, yahut bir ticari işletme veya hak oluşturabilir (Doç. Dr. Hüseyin Altaş, Hasılat ve şirket kirası, Yetkin Yayınları 2009, sayfa:73). Hasılat kirasında kiracı, kiralanan şeyi işletmekle yükümlüdür. Anılan kanunda, hasılat kirasının geçerliliği herhangi bir biçim koşuluna bağlanmamış, yine süresi ile ilgili bir düzenleme yer almamıştır....
Mahkemece uyulan bozma ilamımızda, taraflar arasındaki ilişkinin hasılat kirasına mı, yoksa hizmet akdine mi dayalı olduğu hususunun araştırılması istenilmiş, bozma ilamı sonrası, dinlenen tanık beyanları, trafik ceza kayıtları ile tüm dosya kapsamına göre, çalışmanın hasılat kirası kapsamında kaldığından bahisle davanın reddine karar verilmiş ise de, davalılar murisinin 1997-2003 yılları arasında aynı aracı kullanırken adına kesilmiş olan trafik ceza kayıtları dikkate alındığında, aracın tamamen davacı uhdesine bırakılmadığı belirgin olduğundan, mahkemece, bir önceki bozma ilamımızda anlatılanlar ışığında, davalılar murisi adına kesilen trafik ceza tutanakları dikkate alınarak karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır....
Ancak adi kira sözleşmesinin aksine ürün kirası bakımından kanun ürün getirebilen hakkı da kapsama almıştır. Bu durumda ürün (hasılat kirası), kiraya verenin kiracıya ürün (hasılat) veren bir mal, işletme ya da hakkın kullanılmasını, semerelerinden yararlanılmasını veya işletilmesini belli bir bedel karşılığında terk ettiği kira türüdür. Hemen belirtmek gerekir ki, hem doğal hem de hukuki ürün getiren eşya ürün kirasına konu olabilir. Bu kapsamda işletmenin işletilmesi sonucu elde edilen kâr hukuki ürün olarak nitelendirilebilir. Bir kira sözleşmesinin adi kira mı yoksa ürün kirası mı olduğunun belirlenmesinde kiracının, kiralanan şeyin ürünlerinden yararlanma yetkisi olup olmadığı başlıca ve en önemli kriterdir....
"İçtihat Metni" KARAR Uyuşmazlık, hasılat kirası aktinden kaynaklandığından, kararın temyiz incelenmesi görevi 14.Hukuk Dairesine aittir. SONUÇ: Dosyanın görevli Yargıtay Yüksek 14.Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 19.9.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi....
