GEREKÇE: Talep, senetler nedeniyle davalılara borçlu olmadığının tesbitine ilişkin menfi tespit davasında icra takibinin yapılmaması yönünde ihtiyati tedbir istemine ilişkindir. İİK'nın 72/2 maddesi "borçlu icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir." İİK 72/3.maddesi "İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak,... göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir." Somut olayda davacı vekilinin talebi icra takibi yapılmamasına vs isteklere ilişkindir....
Hukuk Muhakemeleri Kanununun 389/1 maddesinde, "Mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkânsız hâle geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hâllerinde, uyuşmazlık konusu hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebilir." düzenlemesi bulunmaktadır. Tedbir talep eden taraf, dilekçesinde dayandığı ihtiyati tedbir sebebini ve türünü açıkça belirtmek ve davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak ispat etmek zorundadır. Menfi tespit ve istirdat davasının düzenlendiği 2004 sayılı İİK'nın 72. Maddesi gereğince '' Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir....
Menfi tespit davası açılması bir süreye tabi değildir. Menfi tespit davası, borç (tamamen) ödeninceye kadar açılabilir. Zira, borç ödendikten sonra , istirdat davası açılabilir.(Uygulama ve Öğretide Menfi tespit ve İstirdat(Geri Alma) Davası-Nihat Yavuz syf.136) O halde İİK.'nun 72. maddesinde, menfi tespit davası açılması için bir süre öngörülmemiş olup, borç ödeninceye kadar her zaman menfi tespit davası açılabilir. (Yargıtay 3.Hukuk Dairesi'nin 2014/519 Esas 2014/7733 Karar sayılı ilamı da bu yöndedir.)...
DAVA KONUSU : Menfi Tespit (İşçi İle İşveren İlişkisinden Kaynaklanan) KARAR : TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili aleyhine haksız ve kötüniyetli olarak ihtiyati haciz kararına konu edilen senede ilişkin olarak müvekkilinin davalı tarafa borçlu olmadığının tespitine ve davalı aleyhine kötüniyet tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili davanın reddine karar verilmesini istemiştir. İLK DERECE MAHKEMESİ ARA KARARININ ÖZETİ : İlk derece Mahkemesi tarafından 17/01/2023 tarihli ara karar ile davacının ihtiyati tedbir talebinin İ.İ.K 72....
Davacı taşınmaza yönelik tedbir talebinin reddine karar verilmesinin doğru olmadığını, kabul edilen tedbir yönünden ise teminat alınmasının doğru olmadığını ileri sürmüştür. Dava, menfi tespit (ihtiyati tedbir) istemine ilişkindir. İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında; 6100 sayılı HMK'nın 355. maddesindeki düzenleme gereğince, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine aykırılık bulunup bulunmadığı hususlarıyla sınırlı olarak inceleme yapılmıştır. HMK'nın 389 vd hükümleri gereğince ihtiyati tedbir kararı verilmesi için tedbir talep edilen şeyin uyuşmazlık konusu olması gerekmektedir. Eldeki davada taşınmazın kendisi uyuşmazlık konusu olmadığından bu davada ihtiyati tedbir konulması mümkün değildir. İlk derece mahkemesinin bu yöndeki değerlendirmesinde usul ve yasaya aykırılık görülmemiştir. İhtiyati tedbire ilişkin kararların istinafı istisnai nitelikte olup kanunda açıkça belirtilmiştir....
İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ise ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir....
İlk Derece Mahkemesince; ''Davanın kambiyo senedinden kaynaklanan menfi tespit davası olup, talebin takip dosyasının durdurulması talebinden ibaret olduğu, ...m.72/3 kapsamına göre İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemeyeceği, ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini istiyebileceği, bu itibarla davacı / borçlunun talebinin reddine'' karar verilmiştir....
ATM'de açılan çek iptal davası nedeniyle ödeme yasağı kararı verildiği, çekin davacı tarafça ibrazı nedeniyle ödeme yapılamadığından İİK'nın 72/4 maddesi gereğince tazminat ödenmesi talebinin yerinde olup olmadığı noktasında uyuşmazlık olduğu tespit edilmiştir. İİK'nun 72. maddesine göre; "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini istiyebilir....
Eldeki asıl davada davacı menfi tespit davası yanında TTK 792.maddesi uyarınca çek istirdadı isteminde de bulunmuştur.İcra takibinde takipten sonra açılan menfi tespit davasında İİK 72/3 maddesi uyarınca takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak icra veznesine giren paranın alacaklıya ödenmemesine karar verebilir. Bu durumda verilecek ihtiyati tedbir kararı ancak davanın taraflarını bağlar. Buna göre menfi tespit davasında ancak davanın tarafı olan borçlu yönünden işlem yapılamayacaktır. Bir başka anlatımla bir borçlu tarafından menfi tespit davası açıldığında borcun tarafından yatırılması halinde alacaklıya ödeme yapılmayacak, menfi tespit davası açmayan borçluların durumu bu tedbirden etkilenmeyecek; alacaklı da dilediği borçluya keşideciye başvurabilecektir. Davacının asıl davada davalı-alacaklıya yönelttiği diğer talep ise istirdat istemidir. İstirdat son hamile yöneltilir. Son hamilin de asıl davada davalı olduğu anlaşılmaktadır....
Maddesi uyarınca icra takibinden sonra açılan ya da açılacak menfi tespit davası ile icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmesinin tedbiren durdurulmasının yukarıda açıklanan kanun maddesi değerlendirildiğinde, ihtiyati tedbir isteyen tarafın muhtemel haklarının güvence altına alınması yönünden gecikmesinde sakınca görülmesi nedeniyle, icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmesinin engellenmesine yönelik ihtiyati tedbir kararı verilmesi gerektiğinden davalı vekilinin tedbirin kaldırılmasına yönelik talebinin reddi..." gerekçesiyle muterizin itirazlarının reddi ile ... tarihli ihtiyati tedbir kararının devamına karar verilmiştir....
