Maddesine dayalı menfi tespite ilişkin olup tedbiren dava konusu faturalar nedeniyle elektriğin kesilmemesi ve icra takibinin durdurulması talep edilmektedir.1- Takibin durdurulması yönünden; İİK'nun "Menfi Tesbit ve İstirdat Davaları" başlıklı 72.maddesinde: "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir.İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir.İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurul- masına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir." hükmüne yer verilmiştir.İİK 72....
"İçtihat Metni"İhtiyati Tedbiri TAlep Eden ...vek. Av. ... ile Aleyhine Tedbir Talep Edilenler 1) ....aralarındaki ihtiyati tedbir ( menfi tespit) davası hakkında ... Asliye Ticaret Mahkemesinden verilen 18.09.2012 gün ve 2011/399 E. Sayılı hükmün ihtiyati tedbiri talep eden vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşuldu. - K A R A R - İhtiyati tedbir istemi ile ilgili verilen kararların onanmasına veya bozulmasına ilişkin Yargıtay kararlarına karşı karar düzeltme yoluna başvurulamıyacağından karar düzeltme isteminin REDDİNE, peşin harcın istek halinde iadesine, 06.01.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
İcra Müdürlüğü'nün 2021/3943 Esas sayılı icra dosyasında icra takibine başlandığı, takip dayanağı senedin davacılar takip borçlusu ve avalisti tarafından düzenlenmediğinden bahisle menfi tespit davası açıldığı, mahkememizce 16/03/2021 tarihli ara kararıyla davacı vekilinin dava dilekçesiyle HMK'nın 208- 209 maddeleri gereğince ihtiyati tedbir de talep edildiği halde sadece İİK' nın 72/3 maddesi gereğince inceleme yapılarak karar verildiği anlaşıldığından ve icra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında takibe dayanak senetteki itiraz hususu HMK’nın 209.maddesinde özel olarak düzenlendiğinden yazı veya imza inkarına dayalı menfi tespit davalarında takip dayanağı belgedeki imzaya ve yazıya itiraz bulunduğu takdirde bu konuda özel hüküm olan HMK’nın 209.maddesinin uygulanması gerektiğinden ve davacı taraf haklılığını yaklaşık olarak ispat ettiğinden, resen ve takdiren % 20 oranında teminatla HMK'nın 209. maddesi delaletiyle HMK'nın 389- 399....
Dosyamız konusu, icra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında, icra takibinin durumuna ilişkin ihtiyati tedbir 72/3 maddesinde düzenlenmiş olup "İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir" hükmünü getirmiştir. Yukarıdaki emredici kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere, icra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında; mahkemenin ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar veremeyeceğini, ancak gecikmeden doğan zararın karşılanması ve alacağın %15'den aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesinin istenebileceğini hüküm altına almıştır....
İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir kararı verilmesinin koşulları İİK’nun 72’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında açıkça belirtilmiştir. Buna göre; İİK' nın 72/3 maddesi uyarınca ihtiyati tedbir kararı verilmesi için talebin yeterli olduğu, davacının talebinin İİK' nın 72/3 maddesi uyarınca değerlendirilmesi neticesinde ihtiyati tedbir şartları oluştuğundan % 15 teminat karşılığında ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesinde usul ve yasaya aykırı bir husus bulunmamaktadır....
Somut olayda her ne kadar Konya .........İcra Müdürlüğünün ......... esas sayılı icra takibinin durdurulmasına ilişkin ihtiyati tedbir talebinde bulunulmuş ise de açılan davanın icra takibinden sonra İİK'nın 72.maddesine dayalı olarak açılan menfi tespit davası olması nedeniyle aynı maddenin 3.fıkrası gereğince ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemeyecektir. Türk Hukukunda hakimin aydınlatma görevi tarafların taleplerinin açıklatılmasına ilişkin olup, taleplerin yönlendirilmesi veya hatırlatılması bu kapsam dışında kalmaktadır....
GEREKÇE : Dava, kıymetli evraktan kaynaklanan menfi tespit talebine ilişkin olup, talep, icra takibinin durdurulması yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesine yöneliktir. İlk derece mahkemesince verilen ... tarihli ara karar ile ihtiyati tedbir talebinin reddine karar verilmiştir. Ara karara karşı davacılar vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi gereğince davacı vekilinin istinaf sebepleri ve kamu düzeni ile sınırlı olarak yapılmıştır. Dava icra takibinden sonra açılan menfi tespit davası olup İİK'nun 72/3 maddesi uyarınca icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar verilemez, ancak alacağın %15'inden aşağı olmamak üzere teminat karşılığı icra veznesine girecek paranın alacaklıya ödenmesi tedbiren durdurulabilir....
İcra İflas Kanununun Menfi Tespit ve İstirdat Davaları başlıklı 72.maddesinde ise "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini istiyebilir..." hükmü ile ihtiyati tedbirin özel bir türü düzenlenmiştir. Somut uyuşmazlıkta, davacı menfi tespit ve ihtiyati tedbir istemli işbu davasını icra takip tarihinden sonra ikame etmiştir....
İcra İflas Kanununun Menfi Tespit ve İstirdat Davaları başlıklı 72.maddesinde ise "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini istiyebilir..." hükmü ile ihtiyati tedbirin özel bir türü düzenlenmiştir. Somut uyuşmazlıkta, davacı menfi tespit ve ihtiyati tedbir istemli işbu davasını icra takip tarihinden sonra ikame etmiştir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE KANAAT :Dava fatura kaynaklı menfi tespit ve istirdat talebine ilişkindir.Öncelikle, menfi tespit davası ile ilgili genel bir açıklama yapılmasında ve ilgili yasal düzenlemelerin irdelenmesinde yarar vardır: Gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle icra takibine maruz kalması muhtemel olan veya icra takibine maruz kalan bir kimsenin (borçlunun) gerçekte borçlu bulunmadığını ispat için açacağı dava, menfi tespit olarak adlandırılmaktadır. Menfi tespit davası 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)’nun 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir....
